Umut Can Halavart / Günboyu
Türk lirasının değerini korumakla görevlendirilen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), son yıllarda en fazla eleştiri alan kurumların başında geliyor.
14 Mayıs''ta yapılacak seçimlere haftalar kalmışken, ''seçim ekonomisi'' çalışmalarına yaz aylarının başında start veren TCMB, 2023 itibariyle vites yükselterek döviz işlemlerine yönelik çok sayıda kısıtlamaya imza atarken, başlatılan ''yasak'' furyası, dönüp dolaşıp yine Merkez Bankası''nın ayağına takıldı.
TÜRKİYE TARİHİNDE BÖYLESİ YAŞANMADI!
Öyle ki, Türkiye''de emtia ve döviz konusunda merkez üssü olarak kabul edilen Kapalıçarşı, 100 yıllık Cumhuriyet tarihinde daha önce benzeri görülmemiş görüntülere sahne oluyor.
Geçtiğimiz haftalarda döviz taleplerini daha rahat karşılayabilmek ve artan alım hamleleri nedeniyle olası bir kur artışının önüne geçmek için kurumsal ticari müşterilerin günlük döviz alım kotasını 5 milyon dolardan 2.5 milyon dolara indiren TCMB, bu kararına karşın piyasaların ihtiyacı olan günlük döviz talebini karşılamakta güçlük çekiyor. Kayda geçen görüntülere göre Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası''nda görevli personeller, hafta içi her gün tarihi Kapalıçarşı''ya gelerek, tekerlekli demir sandıklarda yaklaşık 250 ile 300 milyon dolar arasında bir alım yapıyor.
Konu hakkında açıklamalarda bulunan Kapalıçarşı esnafları ise, çarşı tarihinde ilk kez böyle bir görüntülerin yaşandığına dikkat çekerek, mevcut sirkülasyon nedeniyle tarihi pazarda ilk kez döviz alım-satım işlemlerinin piyasa fiyatlandırmasının üzerine çıktığını vurguladı.
KISITLAMALAR ÖZEL ŞİRKETLERİ DE HAREKETE GEÇİRDİ
Kapalıçarşı''yı döviz alımı için ziyaret edenler arasında ise yalnızca TCMB bulunmuyor. Geçtiğimiz günlerde bankaların dolar alım-satım işlemleri başta olmak üzere kur makasını yukarı yönlü güncellemesine yönelik karar veren Merkez Bankası, aynı zamanda yatırımcıların sıklıkla başvurduğu Döviz Dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesapları için bankaların verdiği prim uygulamasına da son vermişti.
Söz konusu gelişmelerin ardından bankalar aracılığı ile döviz temin edemeyen çok sayıda özel şirket, soluğu Kapalıçarşı''da alırken, fiziksel olarak döviz stoklanması ise dolaşımda olan yabancı para hacmini oldukça azaltmakta.
"HER GÜN 5 MİLYAR LİRALIK ALIM YAPIYORLAR"
EKONOMİ''ye bilgi veren çarşı esnafı, TCMB''den her gün 5 milyar TL ile gelindiğini ve karşılığında yaklaşık 260 milyon dolar alındığını iletirken, çarşı genelinde son 1.5 aydır döviz kurunun piyasa şartlarının üzerine çıktığı hatırlatıldı. Kamunun bu işlem biçimini seçim sonrasına bağlayan bir piyasa uzmanı şu görüşleri paylaşıyor: “Seçim sonrası hangi hükümet gelirse gelsin kur korumalı mevduat uygulamasını bitirecek. Bu da döviz talebine yol açacak. Merkez Bankası oluşacak döviz talebine hazırlık yapmak için Kapalıçarşı’dan da döviz topluyor. Zaten her yıl ilk çeyrek döviz arzının sıkıntılı olduğu dönemlerdir. Bu dönemlerde Kapalıçarşı önemli bir kaynak. Ancak ilk kez hem kurumlar hem de kamudan bu kadar yoğun bir talep var.”
"DOLAR HESAPLARI DONDURULABİLİR"
Yaşanan ekonomik gelişmelerin ardından çok sayıda iktisatçı, Merkez Bankası''nın yeni bir yasak dalgası başlatabileceğine dikkat çekerek, özellikle bankalar başta olmak üzere döviz ve altın hesabı olan vatandaşlara dikkatli olmaları konusunda uyarıda bulundu.
Ekonomist Atilla Yeşilada, seçim sonrasında mevcut hükümetin devam etmesi halinde, yasaklama hamlelerinde sıranın döviz hesaplarının tamamen dondurulabileceği bir seviyeye çıkarılma riskinin bulunduğuna işaret ederek, 14 Mayıs sonrası ekonominin kaderini, sandıktan çıkacak sonucun neticelendireceğini iddia etti.
