Umut Can Halavart / Günboyu
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası''nın (TCMB) dolar alımına yönelik tüm kısıtlayıcı hamlelerine karşın döviz yükselişini sürdürürken, yatırımcıların geçmiş dönemde benzerine rastlamadığı bir hadise gerçekleşmiş oldu.
TÜRKİYE TARİHİNDE BENZERİ GÖRÜLMEDİ
Yıllardır spot piyaslar için döviz ve altın alım-satım işlemlerinde merkez kabul edilen Kapalıçarşı, tarihinde ilk kez piyasa şartlarının üzerinde bir fiyatlamaya giderken, çarşı içerisindek dolar/TL paritesi 20 TL''nin üzerine çıkarak tüm zamanların rekorunu kırdı.
Geçtiğimiz haftalarda Merkez Bankası''nın nakit ihtiyacını karşılamak için aktif olarak Kapalıçarşı''dan alım yaptığı iddia edilmiş olsa da, söz konusu haber ilerleyen günlerde yalanlanmıştı. Buna karşın çarşıdan her gün milyonlarca dolarlık alım yapıldığı bir gerçek. Ekonomistler ve uluslararası piyasalarda yapılan tahminlere göre 14 Mayıs''ta sandıktan çıkacak sonuçlara göre Türkiye ekonomisinin geleceği şekillenirken, dövizin de Türk lirası karşısında ciddi bir yükselişe geçmesi bekleniyor.
Bu nedenle başta dolar olmak üzere yabancı para birimlerine yönelik stok yapmaya başlayan şirket ve bankalar, piyasalarda dolaşımda olan fiziki dolarlara hücum etmiş durumda. Yaşanan ilginin yükselmesine karşın, arzın oldukça kısıtlı kalması, piyasa şartları gereği dövizin satış fiyatını yukarı çekerken, Türkiye tarihinde eşi benzeri görülmemiş şekilde tarihi çarşıdaki dolar kuru, piyasa fiyatlamasının üzerine çıkarak 20 TL bandını kırdı.
Bankaların, seçimlerin ardından yaşanması muhtemel bir ''kur patlaması'' karşısında stres testlerine başlaması ve Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında dolar faizinin dahi yüzde 30-35 sınırlarını aşması, hızlı bir şekilde döviz stoğu yapılmasına verilen önemi gözler önüne serdi.
MERKEZ BANKASI KUR MAKASINI YUKARI ÇEKTİ
TCMB tarafından gün aşırı alınan kararlar ile bankalara TL mevduat hedeflerini yakalama konusunda sert uyarılar gelirken, döviz alım işlemlerine yönelik bütün kapılar kilitlenmeye devam ediliyor.
Fahiş fiyata dolar satın almak yalnızca Kapalıçarşı ile sınırlı kalmış durumda değil. Türkiye''de döviz satışı yapmaya yetkili olan tüm kurumlara Merkez Bankası tarafından geçtiğimiz günlerde gönderilen yazıya göre, bankaların müşteride ''döviz talebi'' oluşturabilecek bütün adımlardan kesinlikle kaçınması tavsiye edilirken, 19.85''in altında dolar satışı yapılmaması da önemle hatırlatıldı.
Halihazırda uygulanan al-sat işlemleri arasındaki fahiş makas, bu uyarı ile birlikte daha da yukarı çekilirken, nispeten daha uygun kur farkları ile satış yapmasıyla bilinen Kapalıçarşı''da mevcut kurun 20 liranın üzerine çıkması ekonomistler tarafından ''kırmızı alarm'' olarak yorumlandı.
1 AY SONRA NELER YAŞANACAK?
14 Mayıs''ta sandıktan çıkacak sonuca göre 180 derece farklı ekonomik politikaların ülke kaderini belirleyeceğini aktaran iktisatçılar, AKP hükümetinin de seçimleri kazanması halinde kısmen de olsa mevcut ekonomik anlayışında revizyona gitmesinin muhtemel olduğunu vurguladı.
Millet İttifakı''nın sandıktan zaferle çıkması halinde ise yapılacak ekonomik hamlelerin, geçtiğimiz aylarda açıklanan ''Ortak Politikalar Mutabakat Metni''nde yer alması nedeniyle herhangi bir sürprizin beklenmediği aktarılırken, son yıllarda ülke ekonomisine dahil olmamakta kararlı gözüken uluslararası sermayenin de muhtemel bir iktidar değişikliği halinde yeniden yüzünü Türkiye''ye çevirmesi bekleniyor.
İlk aşamada ülkeye 150 milyar dolarlık bir sıcak para girişinin yaşanmasına dikkat çeken ABD merkezli finans kuruluşları, nakit girişine karşın TCMB''nin yeni kadrosunun dövizi sert bir şekilde düşürmesinin pek de olası olmadığının altını çizdi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu''nun cumhurbaşkanı olması halinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası''nın yeni başkanı olarak Hakan Kara, Ekonomi ve Maliye Bakanı olaraksa Bilge Yılmaz düşünülürken, bu isimlerin uygulayacağı itidalli politika ile ihracatçının zarar görmesini önlemek amacıyla TL''nin aniden değerlenmesinin engellenmesi beklenmekte.
