Piyasalar için tarihi bir haftaya girilirken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), perşembe günü açıklayacağı Para Politikası Kurulu (PPK) kararı öncesinde bankalara ayar vermeye devam ediyor.
Ağustos ayındaki toplantıda beklentilerin oldukça üzerine çıkaracak 750 baz puanlık faiz artıran Merkez Bankası, politika faizini yüzde 25'e yükselterek güçlü bir 'sıkı para politikası' mesajı vermişti. 21 Eylül'de açıklanacak yeni karar öncesinde, Fed tarafından ilan edilecek faiz kararının da piyasaların geleceğine yön vereceği beklenirken, Merkez Bankası hem Resmi Gazete kararları hem de bankalara yolladığı talimatlar ile Kur Korumalı Mevduat hesaplarına yönelik tasfiye hamlelerine bir yenisini ekledi.
MERKEZ BANKASI O UYGULAMAYI YASAKLADI
21 Aralık 2021 tarihinde ani döviz artışlarını baskılamak için Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasını hayata geçiren AKP iktidarı, söz konusu uygulamadaki mevduatın dolar kuruna endekslemesine karşın, KKM, piyasalara 'liralaşma hamlesi' olarak sunuldu.
Geçtiğimiz aylarda ekonomi yönetiminin başına getirilen Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve TCMB Başkanlığına atanan Hafize Gaye Erkan'ın söz konusu KKM uygulamasını sonlandırmaya yönelik ilk hamlelerinin ardından TCMB, bankalara gönderdiği talimat ile artık Kur Korumalı Mevduat hesaplarının TL mevduatı olarak kabul edilmeyeceğini duyurdu.
Bu karar, gerçek kişiler için aylık yüzde 2 olarak belirlenen TL payı artış hedefinin yüzde 2.5'e yükseltilmesiyle birlikte bankaları zor durumda bırakırken, TL mevduat hedeflerini tutturamayan bankaların TCMB tarafından yüklü miktarlarda cezalandırılması tahmin edilmekte.
Cezalardan kaçınmak için bankaların yapacağı ilk adım ise, KKM müşterilerini Türk lirasına geçişe ikna etmek olacak.
"KREDİ ADIMLARINI DESTEKLEYECEK BİR HAMLE"
"Bankalar müşteriyi TL'ye geçişe nasıl ikna edecek?" sorusuna yanıt veren Ekonomist Serdar Pazı, "Kur korumalı mevduatın giderek daha da azalması yönünde düzenlemeler gelmeye devam ediyor. Zaten ilk planda da dövize endeksli olan bu mevduatın, TL olarak sayılmasına yönelik eleştiriler vardı. Tabii bankaların müşteriyi bu enflasyonist ortamda enflasyon beklentilerinin çok altında mevduat faizleriyle geçişe nasıl ikna edeceği sorusu da tam yanıt bulabilmiş değil. İhracat tarafında getirilen düzenleme ise, üretime yönelik olarak getirilen bir operasyonel rahatlık. Yani kredi tarafında atılan sıkılaştırıcı adımların toplam ekonomik aktivite üzerinde etkisini sınırlamak ve ihracatı desteklemek için atılan bir adım olarak okunabilir." ifadelerini kullandı.
"DOLAR KURUNDA YENİ BİR KRİZİN TETİKLEYİCİSİ OLABİLİR"
20 Ağustos ve 14 Eylül tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğler, KKM'de tasfiye sürecinin resmen başlatıldığı şeklinde yorumlanırken, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından paylaşılan 8 Eylül 2023 tarihli rapora göre KKM hesaplarındaki toplam mevduat 3 trilyon 332 milyar 606 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Ekonomistler, yaklaşık 125 milyar dolara denk düşen bu miktarın, hızla boşaltılmasının mümkün olmadığını söylerken, bankaların Türk lirasına yüzde 55-60 oranında mevduat faizi vermemesi halinde hesaplardan çıkacak paranın yeniden döviz tevdiat hesaplarına yönelebilme tehlikesi bulunduğuna dikkat çekti.
KKM'de yaşanan çözülmenin ardından, varlık sahiplerinin yönünü tekrar dolara çevirmesi halinde, uzmanlara göre Türkiye'de yeni bir kur krizi yaşanma ihtimali oldukça yüksek. Bu nedenle geçtiğimiz ay başlatılan ve son kararlar ile hızlandırılan KKM tasfiye operasyonunun, ilerleyen günlerde daha ağır yöntemler ile sürdürüleceği tahmin edilmekte.
