Ayşe Eser Kuşata / Günboyu
AKP iktidarının son yıllarda yaşanan ''kur krizi'' ile mücadele etmek için ''liralaşma'' sloganı ile duyurduğu uygulamalar, teker teker uyarı verirken, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından açıklanan yeni veriler ile ''Kur Korumalı Mevduat'' hesaplarında yeni bir çifte rekorun yaşandığı ortaya çıkmış oldu.
KKM havuzundaki toplam para 1.77 trilyon doları geçerek tüm zamanların rekorunu kırarken, haftalık bazda yaşayanan 75 milyar 770 milyon TL''lik artış da son bir yılda en yüksek sıçramanın yaşandığı periyot olarak kayıtlara geçti.
UCUZA DOLAR SATMAK RESMEN YASAKLANDI
Bankalar, 14 Mayıs''ın ardından yaşanacak bir döviz patlamasına karşın stres testlerine devam ederken, aynı zamanda piyasalardan dolar toplama yarışına girmiş durumda. Dolar/TL paritesinin 19,38''i görmesiyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kanadında yaşanan panik daha da yükselirken, bankalara gönderilen yeni yazı ile ucuza döviz satışı yapmak fiilen yasaklandı.
Türkiye''de uzun yıllardır dolar kuru başta olmak üzere Türk lirasına karşı yabancı para birimlerinin ani yükselişleri nedeniyle fahiş makas aralıkları ile uygulanan kur, TCMB tarafından daha da yukarı çıkarılacak şekilde revize edilmeye devam ediyor. Döviz satma yetkisine sahip tüm kurumlardan, bireysel ya da ticari müşteri fark etmeksizin al-sat işlemlerinde uygulanacak en düşük dolar/TL kurunun 19,85''e yükseltilmesi talep edildi.
Verilen talimatın ardından yatırımını döviz hesaplarında muhafaza etmek isteyen vatandaşlar, henüz alım yapmaya başladıkları esnada kayıp yaşamayı da kabul etmiş olacaklar. An itibariyle 19,35 olarak gözüken dolar kurunu ise bu seviyeden temin edebilmenin hiçbir yolu bulunmuyor.
Son günlerde yaşanan talep sıklığı ve bankalarıın spot piyasalardan döviz toplama konusunda vites yükseltmesi, Kapalıçarşı tarihinde ilk kez piyasa fiyatlarının üzerinde döviz satışı yapılmasına yol açarken, bankalara verilen son talimat ile birlikte 19,85''in altında alım yapmanın önü tamamen kesilmiş oldu.
"ÜZERİMİZDE İNANILMAZ BİR BASKI VAR"
EKONOMİ''ye konuşan bankacılık sektörü yetkilileri, döviz rezervlerini yükseltebilmek için müşterilere yüzde 30-35''i bulan dolar faizi verdiklerini aktarırken, yüksek faiz ile yaratılan cazibe sonucunda bir miktar döviz girişi elde edebildiklerini ifade etti.
Bir başka yetkili ise, bankaların üst yönetimi tarafından inanılmaz bir baskı altında olduklarını aktarırken, Merkez Bankası''nın TL mevduat dönüşüm hedefleri konusunda yüzde 5''lik sınırı yakalayamayan bankaları ağır cezalar ve yaptırımlar ile tehdit ediyor olması, bankaların tüm mesailerini bu noktada belirlenen rakamların yakalanmasına ayrılmasıyla sonuçlanıyor.
Ekonomistler, her yasağın ardından "Artık yapılacak hamle kalmadı" demiş olsa da, şapkadan sürekli yeni tavşanlar çıkarmayı başaran TCMB, kimsenin aklına gelmeyen ya da gelse dahi ''Bu kadarını da yapmazlar'' denilen kısıtlamaları teker teker uygulamaya almaya başladı.
YAŞANIRSA DOLAR ANİDEN FIRLAYACAK!
Yasaklama kararlarının ardından Kur Korumalı Mevduat hesaplarına yönelik ilgiyi artırmak ve kısa süreli de olsa oluşabilecek bir kur krizinin önüne geçmek isteyen Merkez Bankası''nın KKM''ye yönelik yatırımcıların ilgisini çekecek bir dizi yeniliğe imza atması, söz konusu hesaplara oluk oluk para akmasına neden olurken, havuzda biriken toplam tutar bu hafta itibariyle 1,77 trilyonu geçmiş oldu.
Ekonomistler, söz konusu uygulamanın ''sürdürülemez'' olduğunu iddia etmeye devam ederken, hazineye ve dolayısıyla vergi mükelleflerine getirilen ağır yükün er ya da geç sonlanacağını ancak esas krizin bu noktada gerçekleşeceğini belirtti.
KKM hespalarındaki mevduat büyümeye devam ettikçe, muhtemel sorunlar da halının altına süpürülmeye devam etmiş oluyor. Ancak toplam tutarın yükselmesi, uygulamaya son verilmesinin açıklanmasının ardından ortaya çıkacak krizin de boyutunu büyüten faktörlerden biri olacak.
14 Mayıs''ta yapılacak seçimlere kadar 1.9 ile 2 trilyon arasında bir seviyeye yükselmesi beklenen KKM mevduatları, ekonomi yönetiminin değişmesi ve söz konusu uygulamaya son verilmesi halinde "Peki bu 2 trilyon lira nereye gidecek?" sorusunun dillendirilmesine neden oluyor.
Ekonomistler, havuzdaki toplam paranın olduğu gibi dolar hesaplarına yönlenmesinin yeni bir kur krizinin yaşanmasına neden olacağını belirtirken, zamana yayılan bir ''son verme'' planının en makul çözüm olduğunu vurgulamakta.
