Serbest radikaller, vücudumuzdaki metabolik olaylar sonucu veya dış etkenler ile birlikte oluşabilen, ancak birçok hücremiz ile etkileşerek birçok hasara da neden olabilen moleküllerdir. Serbest radikalleri artıran dış etkenler UV ışınları, sigara içme, ilaçlar, paketli gıdalar gibi faktörlerdir. Vücudumuz bu serbest radikalleri temizleyebilmektedir. Temizlik yapan doğal koruyucularımız vitaminler, mineraller, fitokimyasallar ve bazı enzimlerdir. Bu üretim ve temizlik arasında dengesizlikler oluşmasına da “oksidatif stres” denir. Oksidatif stres; erken yaşlanma, kalp hastalıkları, diyabet oluşumu, karaciğer, akciğer ve böbrek hastalıkları, bazı nörolojik hastalıkları ve kanserler ile ilişkilidir. Bu nedenle antioksidanlar sağlığın korunması, geliştirilmesi ve tedavilerde çok önemlidir. Besinleri antioksidan kapasitelerine göre değerlendirmede ORAC (Oksijen Radikal Absorbans Kapasitesi) değeri kullanılır. Sumak ORAC değeri en yüksek besindir.
Pandemi süreci ile birlikte bağışıklık güçlendirme birçoğumuzun öncelikli konusu oldu. Henüz sumağın Covid-19 ile ilgili yapılmış bir çalışması olmamak ile birlikte, bilinen birçok enfeksiyona karşı koruyucu antiseptik ve antiinflamatuar etkisinin olması yine sumağı gündeme getirmektedir. Pandemi sürecinde bağışıklık güçlendirmek ve Covid tedavilerini desteklemek için her günümüze sumak koymak doğru bir yaklaşım olacaktır. Sağlığa faydaları saymakla bitmeyen sumak bitkisinin Covid dışında ÜSYE (üst solunum yolu enfeksiyonu), idrar yolu enfeksiyonlarında da tedaviye destek etkisi olduğu çalışmalar ile kanıtlanmıştır.
“Oksidatif stres” enflamasyon artışına da neden olmaktadır. Bu da insülin direnci, diyabet gelişiminde önemli bir mekanizmadır. Yapılan çalışmalarda sumağın içerdiği yüksek antioksidan sayesinde prediyabet, diyabet durumlarında tedaviye destek olduğu, kan şekeri dengelenmesine yardımcı olduğu gösterilmiştir. Prediyabet yani insülin direnci ülkemizde her iki kişiden birinin sağlık sorunudur. Bu nedenle sumak hepimizin sofrasında yer almalı.
Artan enflamasyon yine kalp damar hastalıklarının da temelinde bulunmaktadır. Kalp plakları gelişimi yani damar tıkanıklarının önlenmesinde sumaktan faydalanılır. Hem kalp hastalıklarında korunma hem mevcut hastalığın tedavisini desteklemek amacı ile sumak günlük beslenmede yer almalıdır.
Çağımızın vebası obezitede artan bel çevresi, artan yağ kütlesi yine enflamasyon ile yakından ilişkilidir. Kilo verme süreçlerinde hem yağ yakımını hızlandırmak, hem de ödem atmak için sumak listelerimizin vazgeçilmezidir.
Karaciğer en önemli organlardan biridir. Sumağın yüksek antioksidan kapasitesi yine detoks programlarının da daha etkin olmasını sağlamaktadır.
Yemeklere ve salatalara ekşimsi bir tat vermesi nedeniyle Türk mutfağında önemli bir yeri olan ve özellikle doğu ve güneydoğu bölgelerinde yemek yapımında sıklıkla kullanılan sumak bitkisi; İran, Afganistan, Güney Avrupa, Kuzey Afrika ve Akdeniz''de yetişmektedir.
FAYDALARI NELERDİR?
Anne sütünü artırması sumağın peki bilinmeyen faydaları arasındadır. Bunun yanında vajinal akıntı gibi jinekolojik hastalıklarda da kullanımı fayda sağlamaktadır.
SUMAK HANGİ MEVSİMDE OLUR?
Ülkemizde Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetişen sumak, yöresel yemeklere de lezzet vermektedir. Ağustos, Eylül aylarında toplanır ve daha sonra kurutulup baharat halini alır.
SUMAK ÇAYI NASIL YAPILIR?
1 kupa kaynamış suyun içerisine 1 tatlı kaşığı sumak, 1 adet dal tarçın ve 2-3 adet karanfili koyarak 4-5 dk. kadar demlenmeye bırakınız. Günde 1 veya 2 bardak kadar içebilirsiniz. Öğün aralarında hem bağışıklığı destekleyip, hem mideyi rahatlatacak hem de ödem atmanıza yardımcı olacaktır.
