Türkiye'de yıllardır sürdürülen hatalı ekonomi politikaları sonrasında günü kurtarabilmek için 21 Aralık 2021'de hayata geçirilen Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi, Türkiye ekonomisinin başına çok daha büyük bir dert açmış durumda.
Geçtiğimiz aylarda göreve başlayan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı'na getirilen Hafize Gaye Erkan, her ne kadar alınan bazı kararlar ile KKM'yi baskılamaya çalışıyor olsa da, hesaplardaki mevduatın özellikle seçim döneminin ardından rekor seviyede artarak 3 trilyon 348 milyar 325 milyon liraya ulaşması, tasfiye sürecinde bu paranın yeniden dövize gitmesi halinde yeni bir kur krizinin yaşanmasını kaçınılmaz hale getiriyor.
Bu senaryonun yaşanmaması için Merkez Bankası'nın yeni bir plan devreye sokmaya hazırlandığı belirtilirken, ünlü ekonomist ve para piyasaları uzmanı Atilla Yeşilada, TCMB'nin ilerleyen günlerde döviz hesabı ve KKM'de parası bulunan yatırımcıları TL mevduata çekmek için ne gibi teşvikler vereceğini açıkladı.
İşte Yeşilada'nın açıklamalarından öne çıkanlar...
"YIL SONU GÖRÜLECEK DOLAR KURU BELLİ OLDU"
Hep sorarlar dolar kuru ne olacak diye, ben de her seferinde bilmiyorum derim. Ancak bu sefer biliyorum çünkü devletin resmi tutanağında yer almış. Şu anda 26,80 dolaylarında görülen dolar/TL paritesi, 2024 yılının sonunda ise 36,78 liraya yükselecek. Yani devlet, yüzde 40'a yakın bir artışı kendisi kabullenmiş durumda. Bana sorulursa da gerçekçi bir artış.
Peki o zaman akıllara şu soru geliyor. Dolar yüzde 40 değer kazanacakken, halihazırda bankaların bu oranın üzerine bir de yüzde 4 civarında dolar faizi vereceğini düşünürsek. Yüzde 40-45'lerde gezen TL mevduata yatırımcı parasını götürür mü? Bu sorunun cevabı elbette hayır.
Peki ne yapılacak? Aslında Merkez Bankası'nın yapacağı şey çok belli. KKM'den çıkacak paranın TL mevduata gidebilmesi için, bankalar mevduat faizlerini yüzde 55 hatta yüzde 60 civarlarına çıkaracak. Bu hem döviz tevdiat hesaplarında bir sönmeyi yaratacak, hem de KKM'nin tasfiyesi sürecinde 125 milyar doları aşan havuzdaki mevduatın yeniden dövize gitmesini ve haliyle yeni bir kur krizinin yaşanmasını önleyecek.
"BU PLANIN TUTMASI İÇİN DÖVİZ REZERVİ BİRİKTİRMEK ŞART"
KKM'den çıkan paranın dövize gitmesi çok büyük bir risk. Bu konuda zaten Twitter ya da herhangi bir sosyal medya platformunu takip edenler benden çok daha kaliteli ekonomistlerin yaptığı uyarıları gördüler. Çünkü Kur Korumalı Mevduat hem Merkez Bankası'nın parasal sıkılaşma programını bozuyor, hem de oradan çıkacak para vadesi bittiğinde dövize dönebilir. 125 milyar dolar paradan bahsediyoruz. Türkiye'de bunu karşılayabilecek bir döviz mevcut değil. Tabii ki çok tehlikeli ancak ben yaz aylarında ciddi bir sorun çıkacağını zannetmiyorum. Ekim ayının sonuna kadar bir miktar para çıkar, bir kısmı dövize bir kısmı ise TL'ye gider.
Türkiye'nin kış aylarını döviz açısından rahat geçirebilmesi için Merkez Bankası'nın muhakkak rezerv biriktirmesi gerekiyor. Eğer politika faizleri siyasi nedenlerden ve seçimden dolayı enflasyon ile başa çıkacak kadar artamıyorsa, o zaman muhakkak mevduat faizlerinin artması gerekiyor. Tabii ki bir de Mehmet Şimşek'in New York, Londra ve Tokyo ziyaretlerine bakmak gerekecek. Şimşek, para bulabilmek için bütün kapıları çalacak.
"YENİ EKONOMİ YÖNETİMİ ŞANSSIZ BİR ZAMANDA GÖREVE BAŞLADI"
Yatırımcılar bu programa güvenip para yatırırlar mı? Diyorum ya Merkez Bankası'nın rezerv biriktirmesi gerekiyor. Bunu çeşitli yollarla yapabilirsiniz, birincisi vatandaş gelir size dövizini satar. Bu şu anda olmuyor, hatta tam tersi yaşanıyor. İkincisi, ticaret hesabınızda fazla vardır. Bu da bizde hiçbir zaman olmadı. Üçüncüsü ise dışarıdan yatırım gelir. Dışarıdan yatırım gelecek mi? Şu anda Mehmet Şimşek biraz şanssız bir zamanda başladı göreve çünkü Türkiye'nin de içerisinde bulunduğu gelişmiş ülkeler bloğunda çok ciddi bir satış baskısı var. Bu ülkelere hızlı bir yatırım çekebilmek, normal zamanlara göre çok daha zor olabilir.
