Engelliliğin değerlendirilmesi için verilen Engelli Sağlık Kurulu Raporlarında belirtilen engellilik oranları yetkili hastanelere göre farklılık göstermektedir. Ayrıca, farklı kurumlar mevzuata uygun olmayan gerekçelerle yeni rapor talep edebilmektedir. Hatta, engelli sağlık kurulu raporu sürekli olan kişilerden dahi raporlarını yenilemeleri istenebilmektedir. Yenilenen raporlarda değişen engellilik oranları, engellilerin daha önce yararlandıkları hak ve hizmetlerden yararlanamamasına neden olmaktadır.
Engelli Sağlık Kurulu Raporu verilirken sadece tıbbi değil sosyal ve toplumsal kriterler de göz önünde bulundurulmalıdır. Engelli Sağlık Kurulu Raporları tartışmasız tüm kamu kurumunca dikkate alınmalıdır. Engellilerin zorunlu olarak kullandıkları tıbbi malzemelerden ve ilaçlardan katkı payı alınmamalıdır. Engelli Sağlık Kurulu Raporları her koşulda ücretsiz verilmelidir.
Engelliler Kanunu ile 2012 yılı itibarıyla tüm yaşam alanlarının erişilebilirliğinin, kamu ve özel toplu taşıma araçlarının, bilgi ve iletişim teknolojisinin erişilebilir olması gerekirken, yıllar içinde yapılan yasal düzenlemelerle bu yükümlülük ötelenmiştir. Engellilerin erişilebilir bir ülkede yaşama hakkı 2022 yılında yapılan son düzenleme ile 2026 yılına ertelenmiştir.
Tüm yaşam alanlarının erişilebilirlik standartlarına uygun düzenlenmesine öncelik verilmelidir. Bu kapsamda, illerdeki Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonlarının yetkileri artırılmalı, etkin ve çalışır duruma getirilmelidir.
Engellilerin hayatlarını kolaylaştıracak engellilere özgü araç ve gereçler ortez, protez, tekerlekli sandalye, işitme cihazları ve diğer tıbbi cihazlar ÖTV ve KDV’den muaftır. Engellilerin yaşamını kolaylaştırma amaçlı aldıkları diğer motorlu araçlar da KDV’den muaf tutulmalıdır. Bunların temininde sabit kur uygulamasından vaz geçilmelidir. Engellilerin bu araçlara erişiminin önündeki engeller kaldırılmalıdır. Engelli otomobil alımlarındaki fiyat limitli sistemin acilen kaldırılması ve eski sistemde olan max. 1600cc motor alımlı işleyişe geri dönülmelidir.
Türkiye’nin de taraf olduğu “Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi” ve T.C. Anayasasıyla güvence altına alınan eğitim hakkını engelli öğrencilerin tam olarak kullanabilmeleri sağlanmalıdır. Türkiye, engelli çocukların ilkokuldan sonra okulu bırakma oranı yüzde 60 ile AB ülkeleri içinde en yüksek olan ülkedir.
Engelli çocukların akranlarıyla birlikte eğitime dâhil olabilmeleri için nitelikli kapsayıcı/ bütünleştirici eğitim ortamı sağlanmalıdır. Öğretmenler başta olmak üzere insan gücü nitelikli hale getirilmelidir. Çocukların bireysel gereksinimleri göz önüne alınarak makul düzenlemeler yapılmalıdır. Mekanlar, bilgi ve teknolojinin erişilebilir olmalıdır.
Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesini kapsamında Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi Türkiye’den zihinsel ve psiko-sosyal engelli bireylerin seçme ve seçilme hakkını kullanabilmeleri için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
Ayrıca Ülkemizde sayılarını tam olarak bilmediğimiz on binlerle ifade edilen mülteci ve göçmen engelli bireyler vardır. Bunların önemli bir kesimini çocuklar oluşturmaktadır. Ne yazık ki bunlarla ilgili hiçbir veri elimizde yoktur. Yetkililer engelli STK’larla birlikte mülteci ve göçmen engellilerin temel yaşamsal hakları için devlet olmanın gereğini yerine getirmelidir.
Ülkemizde ekonomik şartların zorlaştığı bu döneminde toplumun değişik kesimlerine iyileştirmeler yapılırken engelliler ihmal edilmektedir. Biz de engelli bireyler ve aileleri olarak 2024’te yapılacak olan yerel seçimlerde bu durumu göz önünde bulunduracağız.
(Kaynak ; Engelliler Konfederasyonu)
