Savaş, aslında anlam olarak insana dair bireyde gözüken kötü duyguların devletlerde teşekkül etmiş halidir. Toplumsal bir teşekkül değildir. Devletler karar alır. Daha sonra hamaset elbisesine bürünerek topluma sirayet eder. Bu, birtakım olumsuzlukların hastalık halinde vücutta biyolojik tesiri gibidir. Başlangıçta anlaşılmasa da zamanla deriye nüfuz eden bir cilt hastalığı şeklinde kendisini gösterir. Açlıklar, ölümler, yıkılan yuvalar ve kaybedilen sevdikler, bu yaraların ciltte farklı şekilde kendilerini gösterme biçimleridir.

İnsana dair her halin kurgusal âlemde kendisini gösterdiği yer edebi anlatılardır. Bunu bizim yakın tarihimizde de görmek mümkündür. Halide Edip Adıvar''ın Vurun Kahpeye, Ateşten Gömlek,  Dağa Çıkan Kurt; Yakup Kadri Karaosmanoğlu''nun Yaban, Milli Savaş Hikâyeleri, Vatan Yolunda eserleri milli mücadelede birey ve toplum bağlamında bu yaraları işleyen eserlerdir.

Reşat Nuri Güntekin, romanlarında savaşın sosyolojik tarafını daha fazla mercek altında tutar. Filme de uyarlanan "Değirmen" romanında savaşı toplumun bütün tabakalarına yansımış halde görürüz.

Kenan Hulusi Koray, yukarıda bahsi edilen yıkımları evrensel bağlamında ele alır. Bunu farklı milletler gözünden eserine yansıttığı metin R.B.K. Pansiyonudur. Yine birinci dünya savaşı sürecinde eşkıya, başı boş jandarma ve iklim şartları arasında sıkışmış köylünün dramı Son Öpüş hikâyesinde kendisini gösterir.

Dört bir yandan Ukrayna krizi ile birlikte etrafımızı kuşatan savaşların yeniden fictif aleme dönüp orada kalması temennisi ile esen kalınız efendim.