Son yazımızda göç meselesinde en çok karıştırılan kavramlardan bir tanesi olan ‘mülteci’ kavramının hukuksal çerçevesini çizmiştik.
Mülteci kavramı ise kendi içerisinde de mülteci ve şartlı mülteci olarak ikiye ayrılıyor. Bu iki terimin kavramsal çerçevesinin çizilmesi de son derece önemlidir.
Avrupa ülkesi vatandaşlarının mülteci statüsüne başvurması için gerekçe olan olumsuz koşulların, Avrupa ülkeleri dışından gelen yabancılar için de geçerli olduğu ve uluslararası koruma için gerekçe oluşturduğu kanunen belirtilmiştir.
YUKK bu gerekçeler ile başvuranların, statü belirleme işlemleri sonrası, şartlı mülteci statüsü verileceğini belirtmektedir.
YUKK’un 62. maddesi şartlı mülteciyi şöyle tanımlamaktadır: “Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir”.
Burada dikkati çeken bir başka husus, bu yabancıların üçüncü ülkeye yerleştirilene kadar ülkede kalacak olmasıdır.
Türkiye, güvenli bir ülkeye yerleştirilinceye kadar geçici bir şekilde ikamet izni vermektedir. Mülteci statüsünde bulunan yabancıların ise üçüncü bir ülkeye yerleştirme gibi bir süreci olmadığı için bu yabancılara verilen ikametler geçici nitelikte değildir.
Ayrıca YUKK ile beraber sığınmacı kavramının yerini şartlı mülteci kavramı almıştır. YUKK’dan önce Avrupa dışından gelen ve koruma sağlanan kişileri ifade etmek için sığınmacı kavramı kullanılmaktaydı.
Vatandaşı olduğu ülke dışında uluslararası koruma arayan ancak statüleri henüz resmi olarak belirlenmemiş kişiler için sığınmacı kavramı kullanılmaktaydı.
