Türkiye’de BM’ye (Birleşmiş Milletler) göre 2.5 milyon sağır vatandaşımız mevcut olup anadil olarak jest, mimik, parmaklar, eller ve beden dilinden oluşan Türk işaret dilini kullanmaktadırlar. Ülkemizin imzalayıp taraf olduğu BM Engelli Hakları Sözleşmesi madde 9 ile erişilebilirlik hakkı güvenceye alınmıştır. İşaret dili çevirmeni de sağır bireyler için erişilebilirlik hizmeti olup kamuda işaret dili çeviri hizmeti, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı olan Sosyal Hizmetler merkezlerindeki çevirmenlerden sağlanmaktadır.
Sağır vatandaşlarımız, tapuda çeviri hizmeti alamamaktadır. Tapu, sosyal hizmet merkezinin çevirmenini kabul etmemektedir. Sebebi tapu sicili tüzüğü 24. maddesi 2. fıkrasında yer alan aşağıdaki “yeminli bilirkişi” ifadesidir. “(2)... İlgilinin işitme veya konuşma engelli olması ve yazı ile anlaşma imkânının da bulunmaması hâlinde, işaret dilinden anlayan yeminli bilirkişi bulundurulur.” Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın açtığı sınavlar ile işaret dilinden anlayan deneyimli çevirmenler sosyal hizmet merkezlerine atanmaktadır. Aralarında CODA (Children Of Deaf Adults - Sağır anne ve babanın işiten çocukları) dediğimiz işaret dilini anadili gibi bilen çevirmenler de bulunmaktadır. Fakat tüzük Adalet Bakanlığı bilirkişi listesinden yeminli çevirmen çağrılmasını şart koşmaktadır. Tapu Sicil Tüzüğüne, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda görevli çevirmenlerin de çeviri yapabileceğine dair madde eklenmesi gerekmektedir.
Devletimizin bir kurumu olan (Çevre Bakanlığı / Tapu) ve devletimizin engelliler ayağındaki önemi çok büyük olan (Aile Bakanlığı/ Sosyal Hizmetler) görevli çevirmeni maalesef kabul etmiyor. Engelli hakları aktivisti biyonik kulak kullanıcısı olan Onur Cantimur, Cimer üzerinden bu sorunu anlatıp sağır vatandaşlar için mevzuat değişikliği talep etmiş.
Talep üzerine, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Genel Müdür Yardımcılığı Tapu Dairesi Başkanlığı Mevzuat Araştırma Birimi tarafından verilen yanıtta başvuruya bahis konunun Tapu Sicili Tüzüğü güncelleme çalışmalarında değerlendirilebileceği düşünülmekte olduğu belirtilmiştir.
Ne yazık ki ülkemizde düşünülmek ve düşünmek konuları, özellikle engelliler için yapılacak işlerde çok ileri tarihlere bırakılmaktadır. Örneğin erişebilirlik konusu gibi…
Maraş depreminin acılarını halen yaşadığımız bu süreçte deprem kuşağında yer alan ülkemizde kentsel dönüşüm sebebiyle binasını acilen yenilemek isteyip çevirmen olmadığı için tapu memurlarına derdini anlatamayan, vekalet veremeyen sağır bireyler için mevzuat değişikliğinin bir an önce yapılması gerekli olup, sağırların ve ailelerinin, alanda çalışan derneklerin ve aktivistlerin bu sürecin takipçisi olması büyük önem arz etmektedir.
Engelli bireylerin bu tarz sorunları maalesef bitmek bilmiyor. Yakın zamanda gündeme gelmiş (06.08.2023 Gazete ve TV) olan ve kendisi görme engelli diplomat Dilek Ertürk de Noter mağdurlarından biri oldu, sesini duyurabildiği için konuda ilerleme olacağını tahmin ediyorum. Sistem bu şekilde yürüdüğü sürece diğer engelli bireyler mağdur olmaya devam ediyor ve edeceklerdir…
