Kazakistan açısından da Türkiye açısından da gelişmelerin kritik olduğunu belirten Gelecek Partisi Dış ilişkiler Başkanı ve emekli Moskova Büyükelçisi Ümit Yardım, şunları söyledi: “ Aslında yaşananlar diğer Türk cumhuriyetleri açısından da kritik ve zor bir durumu ifade ediyor. Türk Cumhuriyetleri 200 yıl sonra bağımsızlığını kavuştu. Rusya’nın etkisi altında kaldılar. 30 yıldır bağımsızlığına kavuşmuş ülkelerin zor süreçlerden geçtiği de ortada. Bunu anlamazsak başka yönler eksik kalır. Kazakistan örneğine bakarsak yöneticilerin işi de zor.
Rusya bu ülkelerden ciddi izler bırakarak çekildi. Kazakistan’da Rus nüfus var, mevcudiyeti var. Oradaki Ruslarla kazaklar arasında sorunlar oluyor. Rusya’nın ülkede askeri üsleri var. Kazak yönetimi bunun yanında milli duyguları canlandırmak istiyor. Kazakçanın yaygınlaşmasını istiyor. Bunların hepsini bir anda yapmak zor. Moskova’nın hemen yakınında bunu yapıyorsunuz. Bu zor durumda bile birileri çıkıp Kuzey Kazakistan demeye başladı. Bunlar çok nazik ve zor konular.”
SOVYET KALINTILARI ÜLKELERİN ÖNÜNDE ENGEL
Bağımsızlığını kazanmış Türk Cumhuriyetlerinde Sovyet kalıntılarının bulunduğunu ve Moskova’yı hala merkez görmek isteyenlerin bulunduğunu da ifade eden Yardım, “ Orta Asya elitleri için böyle. Bu ülkelerin etrafında ciddi bir yapı da var. Kazakistan’da zam yapılınca olaylar çıktı. Bunun nedenlerinden biri de bu yapı. Olayların bu boyutlara gelmesinde bu yapının önemli etkisi var diyebiliriz. Kazakistan dünyanın en zengin ülkelerinden biri, ülkede önemli sayıda yabancı şirket var. Bunların yanında çalışanların ücreti düşük. Ülkede şu aşamada denge kurmak çok önemli. Bununla şunu demek istiyorum, öncelikle ülkenin bağımsızlığını etkileyemeyeceksiniz, ardından makul talepleri olanlarla, sadece olay çıkarmak isteyenleri birbirinden ayırmanız gerekir. Sonuçta bütün ülke karıştı. Sadece Almaatı’da olmadı olaylar” ifadelerini kullandı.
RUSYA’NIN GELMESİ DE KOLAY KABUL EDİLECEK BİR GÖRÜNTÜ DEĞİL
Rusya’nın üç bin askerle ülkeye gelmesinin kolay kabul edilebilir bir durum olmadığını kaydeden Yardım, sözlerini şöyle sürdürdü: “ Kazak yetkilileri sorumluluk alarak bunu yaptı. Kazakistan 30 yılda güvenlik gücünü toparlamış da bir devlet. Kendi gücü ile olayları yatıştırsaydı daha iyi olacaktı. Kazakistan’ın millileşme çabaları sekteye uğrayacaktır. Kazakistan’a gelen güç başka ülkelerinde içinde olduğu koalisyon ama ağırlık Rusya’da. Bu etkiye karşı nasıl adıma atacaksınız bundan sonra, nasıl Kazakça dilini hakim hale getireceksiniz? Rus çevreler Kazakistan’ın Kiril alfabesine dönme vakti geldi, Kırım’ı tanıma zamanları geldi talepleri var. Rusya’ya güvenliği havale edersiniz bu talepler çıkıyor ortaya maalesef. Bu talepler Rus derin yapısının talepleri. Kazaklar, Rusların gölgesine girebilir. Böyle bir risk oluştu şimdi. Rusya gelmeseydi de Kazakistan kendi içinde toparlansaydı ben böyle düşünürüm.”
RUSYA KARABAĞ’A OLDUĞU GİBİ KAZAKİSTAN’A DA ASKER YIĞDI
Rusya’nın gönderdiği gücün 20-30 yıldır gündemde olduğunu ifade eden Yardım, “ Bu gelen güç 20-30 yıldır gündemde ama hiçbir yere müdahale etmedi. Müdahale ettikleri yer Kazakistan oldu. Kazakistan’ın 1989-1900 yıllarında meşhur Aralık ayı olayları vardır. Azerbaycan’ın 20 Ocak katliamı gibi. SSCB ordusu geldi buna benzer bir müdahale yaptı Kazakistan’a. Bunlarda hafızalarda. Sonuçta bugün ortaya çıkan çok tatsız bir tablo. Olayların olması ayrıca kötü, hem de toparlanma noktasında Rusya’nın yardımcı olması. Geçen yıl Rusya’nın zemin hazırlamasıyla Karabağ’ın temizlenmesinden sonra nasıl Rus askeri oraya geldiyse, bu da Rus askerinin gelmesinin farklı bir boyutu. Belki güç orada durmayacak ama etkisi olacak sonuçta” diye konuştu.
Kazakistan’daki olayların küresel boyutunda batı ülkeleri ile Rusya arasındaki gerginlikte Ukrayna boyutunun öne çıktığını belirten Yardım, “ Ukrayna faktörü de var elbette burada. Ocak ayında Rusya, NATO, ABD arasında toplantı var. Buraya artık Rusya farklı bir boyutuyla gidecektir. NATO’yu dibime kadar getirmeyin, Orta Asya’da durum belli mesajı verdi Rusya. Kesinlikle Rusya devlet başkanı Putin, söylese de, söylemese de bu mesaj masada bu mesaj duracak. Rusya’nın konumu belli, Ukrayna’yı konuşmayın. Zamanlamayı buna göre belirlediler.
"6 AYDA BİR DEĞİŞİYOR"
Eski SSCB alanı Rusya’nın diyor Putin. Toplantıda bu anlayışı herkesin önüne koyacak. Türk Devletleri Teşkilatı çok önemli. Bu Teşkilatın kurumsallaşması için elbette zaman istiyor. NATO bile 50 yılda kurumsal anlamda tam kimlik kazandı. Türk Devletleri Teşkilatı sosyal ve kültürel bir birlik. Kazakistan olayları ki Kazakistan bu teşkilatın kurulmasında da önemli bir aktör ama olaylarda yardım için Rusya geldi. Türk Devletleri Teşkilatı’nın güvenlik boyutunun oluşturulmasını önem ortaya çıktı. Bunun ne kadar önemli olduğu görüldü bana göre. Can sıkıcı olan ise Kazakistan’a yardıma giden güvenlik teşkilatının dönem başkanı Ermenistan. 6 ayda bir değişiyor 6 ülke arasında. Karabağ’da kaybeden Ermenistan, bu teşkilatın sözcülüğünü yapıyor. Kazakistan’a gidiyoruz diyor. 200 Ermeni askeri var. Bu da rahatsız ayrıca bir konu” ifadelerin kullandı. Ankara / Fatih Erboz
AGİ kalktı, maaşlarda düşüş olacak mı? Bakan canlı yayında açıkladı
Nedenleri madde madde sıralandı! Elektriğe gelen zam yargıya taşındı
Ekonomist Atilla Yeşilada açıkladı! Türkiye’yi bekleyen en büyük tehlike...
Emeklilere son dakika uyarısı! 1000 TL promosyon imkanı
