Kıymetli Zeynep Karagöz ile Robotel hakkındaki yapmış olduğumuz sohbetimiz için kendisine çok teşekkür ediyorum. Şimdi Robotel Türkiye 'yi tanıyalım.
Ben ve eşim mimarız birlikte tasarım ajansı sahibiyiz daha doğrusu sahibiydik ondan sonra bu ajans'da çeşitli teknolojileri kullanarak deneyim ve tasarımlar yapıyorduk. İşimiz biraz mimarlıktan iç mekandan deneyim tasarımına evrimleşmişti. Teknoloji merakımız nedeniyle farklı araç ve yöntemleri işimize entegre ediyorduk. Makine mühendisi bir arkadaşımızla 3 boyutlu yazıcılar üzerinde çalışmaya başladık. İşimize nasıl entegre edebiliriz diye yaklaşık bir yıl boyunca tamamen Ar-ge çalışması yaptılar. Bu süre zarfında kendi printerlarını yaptılar ve başka printerları açtılar, bozdular tekrar topladılar. Bir yandan da bir iş modeli olarak Üç Boyutlu yazıcı nasıl kullanılır, hayatımızda nasıl fark yaratır bunların hem algılamaya hem de işlenişine entegre etmeye çalışıyorduk. 2012-2013 yıllarıydı üç boyutlu yazıcılar ile başladık. Üretim ile nasıl fark yaratacağını bu teknolojinin hayatımızda nasıl bir boyut açacağını göstermek için insanlara proje bakıyorduk. Herkesin üç boyutlu yazıcı ile bastığı ve ilk akla gelen şey telefon kılıfı, oyuncak ve minik biblolar oluyordu. Tabiî ki fark yaratacak bir proje ve o dönem yeni kurulmuş olan Enable the Future grup ile karşılaşana kadar.
Amniyotik band sendromu diye bir rahatsızlık var. Çocuklarda doğuştan uzuvları tam gelişmemiş olarak dünyaya geliyorlar. Çoğunlukla da elde ve parmaklarda görünüyor. Ayakta görüldüğü de oluyor, nedeni tam bilinmiyor. Anne karnında kan dolaşımı ve bozuklukları sebebiyle olduğu tahmin ediliyor. Herhangi bir genetik, sosyal ekonomik, kimyasal, çevresel faktörü de yok ve Türkiye'de de hiçbir istatisliği yok. Dünyada da 1200 ila 1500 kişi de bir görüldüğü öngörülmüş küçük bir oran gibi gözükse de aslında oldukça yüksek bir rakam ve çocuklara dünyanın hiçbir yerinde protez takılmıyor çünkü çok hızlı büyüyorlar ve protez çok pahalı. Gelişimlerini tamamlayana kadar sürekli değiştirmeleri gerekiyor. Bu nedenle de siz gelişiminizi tamamlayın ve sonra protez takarsınız deniliyor. Bir çözümsüzlük çözümü sunulmuş bütün dünyada.
Afrika'da bir marangoz kendi parmağını kesmesi ile ortaya çıkan bir süreç sonucunda Amerikalı bir takım tasarımcılar bir mekanik el tasarlıyor ve buna patent almıyorlar. Lisansla veriyorlar açık kaynaklı olarak. Çocukların kullanımına faydalı olmak amacıyla Dünya ile paylaşıyorlar. Biz tanıştığımızda Enable the Future ekibi bu tasarımın bir parçası olan Owen çifti ve Amerika'da bir doktorun kurduğu 500 kişilik küçük bir google faz sosyal medya grubuydu. Demişler ki böyle bir tasarım var ortada bir yandan da ihtiyacı olan çocuklar var bizim elimizde de imkanlarımız var, neden bu tasarıma imkanlarımızla birlikte kullanıp bu çocuklara faydalı olmayalım. Bizim istediğimiz buydu, bir açık kaynaklı tasarım (sosyal fayda amaçlı ücretsiz kullanıma açık demek) ondan sonra üç boyutlu yazıcı gibi devrimsel bir teknoloji kendi masanızın üstünde yapabileceğiniz kendi tedarik edebileceğiniz ucuz malzemelerle mekanik bir tasarım ve ihtiyacı olan yüzlerce binlerce kişi.
Bir gönüllü aradık Mehmet Ali Toprak diye 18 yaşında, o dönem 18 yaşında olan matbaada 4 parmağını kaybetmiş bir kardeşimize 2014 yılında ilk elimizi yaptık ve bunu paylaştık. Biz bu kaynağı Türkçe diline çevirelim ve herkes yapsın, Robotel.org diye bir site kurduk sosyal sorumluluk projesi olarak başladık. Ondan sonra uzaktaki vakalara biz nasıl yetişeceğiz, gelemiyoruz onlar gelemiyor diye gönüllü arayarak hikayemiz devam etti. Aslında yavaş yavaş kendiliğinden biz iteklemeden bir sosyal sorumluluk projesinden teknoloji tanıtımı niyetinden, sosyal sorumluluk projesine oradan da sivil toplum örgütüne evrildi. 2017 yılında Sabancı Vakfı tarafından Fark Yaratan Proje seçildi. Şu anda da Türkiye çapında 3500'e yakın gönüllüsü olan küçük bir Sivil Toplum Örgütüyüz. Veteran gönüllerimiz ile birlikte diğer gönüllü vakalarla eşleştirdikçe, bize destek oluyorlar tamamen erişilebilir ve uygun fiyatlı 3 boyutlu yazıcı ile yapılmış malzemeler ile eli ve parmağı olmayan çocuklara mekanik oyuncak gibi eller yapıyoruz.
Henüz küçük bir derneğiz, dolayısıyla bizim için şu andaki en önemli katkı hem bireysel hem kurumsal bağışlar ve sponsorluklar. Bireysel katkılar çok kıymetli tabii ki ama asıl lokomotif olanlar, kurumsal işbirlikleri oluyor. Dolayısıyla bir takım eğitimler veriyoruz. Nasıl robotel yapılır, nasıl aileler ile iletişim kurulur nasıl 3 boyutlu yazıcı kullanılır ve nasıl bir el yapılırdan başlanıyor. (Devam edecek…)
