Bu haftaki konumuz Sağlık Bakanlığı ile İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği'nin tespitlerini yazımda paylaşmak istedim. Umarım Sağlık Bakanlığı engelli bireylerin eksiklerini en kısa zamanda tamamlayacaktır.
Köşenizi ilgiyle takip ediyorum. Farkındalık konusundaki çabalarınız için teşekkür ederim. İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği başkan yardımcısıyım. Biyonik kulak kullanıcısıyım. BM Engelli Hakları Sözleşmesinin tam ve etkin uygulanması için çalışan, sağır ve işitme engelli bireyler için faaliyet gösteren hak temelli bir derneğiz.
Bu kapsamda 13 Ekim 2021 tarihli köşe yazınızda Sağlık Bakanlığı'na sorduğunuz soruların cevabı için, ülkemizin de imzaladığı BM Engelli Hakları Sözleşmesi taraf devletlere 31. Madde ile İstatistikler ve Veri Toplama yükümlülüğü getirmektedir. Bunun dışında pandemi de bilgiye erişimden kamu hizmetlerine erişime kadar bir dizi hak ihlalleri yaşanmıştır.
Anadili işaret dili olan sağır bireyler metinleri anlamakta ve kavramakta zorlanmakta, videolarda söylenenleri hiçbir şekilde anlayamamakta, işitme engelli bireyler ise anlamakta zorlanmaktadır. Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan kovid-19 sitesi erişilebilir değildir. Örneğin yayınlar / videolar / kamu spotları sekmesinde tercümanlı ve altyazılı erişilebilir filmler bulunmamaktadır. Yine halka yönelik "sıkça sorulan sorular" yazıların tercümanlı versiyonları konulmamıştır. Aşı olmadan önce imzalanan "onam formu" aşının yan etkilerini anlattığı için önemlidir. Sağır bireyler için onam formunun bir köşesine bir QR kod konularak kameralı ve internet bağlantılı bir cep telefonu ile tercümanlı video açılabilirdi. Bu yapılmamıştır. Oysa yurt dışında onam formunun işaret dili tercümanlı videoları mevcuttur. Üstelik web sitede "bize ulaşın" kısmında sadece sabit telefon numarası konularak telefonda anlamayan sağırlar ve işitme engellilere karşı dolaylı ayrımcılık yapılmıştır.
Kısa adı Kordep olan Koronavirüs Online destek hattı erişilebilir değildir. Sadece "işitenlere" göre yapılmıştır. Konuşmaları anlamakta zorlanıp yazışmak isteyen işitme engelliler ve görüntülü görüşüp sadece işaret dili kullanmak isteyen sağır bireyler için maalesef tedbirler alınmamıştır. Derneğimizi ziyaret eden iki aile ile bu erişilebilir psikolojik desteğin ne kadar önemli ve gerekli olduğu anlaşılmıştır. İki aile de çocuklarının liseden mezun olduktan sonra arkadaşlarının memleketlerine vs. dağıldığını, arkadaşları ile iletişimlerinin koptuğunu, zorunlu karantina yasaklarında ev rahatlığına da alışılması sebebiyle telefon bağımlılığının (dijital bağımlılık) arttığını, çalışmak ve hiçbir şey yapmak istemediklerini, kısaca içlerine kapandıklarını belirtmiştir. Önerdiğimiz işaret dili bilen özel psikologların seans ücretlerinin de bütçelerini aştığını belirtmişlerdir. (devam edecek)
* Tüm okurlarımızın iki gün sonraki 29 Ekim Cumhuriyet Bayramını kutlarım.
