Bugünkü Yazarlar Tüm Yazarlar
Baybars Ergün

Baybars Ergün

MÜNZEVİ

Bozkurt

Bozkurt, Türk, Moğol ve Altay mitolojilerinde kutsal bir hayvan ve ulusal sembol olarak kabul edilir. Aynı zamanda Boskord veya Pusgurt olarak anılır, Bozkaskır ve Çalkurd terimleri de benzer bir anlam içerir. Moğollar ise buna Börteçine (Börteşına, Börtöşono) adını verirler, Gökkurt veya Gökbörü ifadesi de kullanılarak nitelendirilir.

Yol gösterici ve kutlu bir kurt olarak, Bozkurt tüm Türk ve Moğol boylarının ortak amblemi kabul edilir. Bazı boylar, soyunun bu kutsal varlıktan türediğine inanır ve genellikle soyun bir kolu Gökkurt'tan, diğer kolu ise Gökgeyik'ten gelir. Gökkurt ayrıca kurt sürülerinin liderlerine de atıfta bulunur. Kaskır ve Börü kelimeleri de farklı lehçelerde kurt anlamına gelir. Bozkurt genellikle gökyüzünü simgelerken, Alageyik ise yeryüzünün temsilcisidir. Göktürklerin mavi bayraklarında kurtbaşı resmi bulunur. Bozkurt, savaşçılığı, özgürlüğü, hızı, doğayı anlamak ve sahayı okuyabilme gücünü temsil eder. Türk ulusunun karşılaştığı tehditlerde ve zorluklarda ortaya çıkar, yol gösterir. Çadırların önünde, altın kurtbaşıyla süslenmiş direkler dikilir. Bozkurt aynı zamanda göksel bir varlık olan Savaş Ruhu'nun kurt formunu da simgeler. Altıncı yüzyıla ait bir taş anıt, bir çocuğun kurt tarafından emzirilmesini tasvir eder. Erenler ve evliyalar zaman zaman kurt kılığına bürünebilirler. Bozkurt, halk kültüründe nazardan korunmak için dişinin taşınmasının güvenilir olduğuna inanılan bir semboldür. Yakut metinlerinde ise Bosko adı geçer. Kırgızlar, bozkırda kurt görmeyi uğur olarak kabul eder ve rüyada kurt görmek de olumlu bir anlam taşır. Hamile kadınların nazardan korunması için kurt dişi veya derisi yastıklarının altına konurdu. Kurdun koyun sürüsüne girmesi veya ahıra girmesi bereket olarak kabul edilirdi. Başkurt efsanelerine göre kurt, atalarının önüne düşerek onlara yol göstermiştir ve bu nedenle Başkurtlara "başında kurt olanlar" anlamına gelen bir isim verilmiştir. Hilal taktiği, düşmanı çember içine alıp kapatma stratejisini kurtlardan esinlenerek uygulayan ilk Türkler tarafından gerçekleştirilmiştir.

Bozkurt, Türklerin tarih öncesi dönemlerden beri kutsal kabul ettiği bir semboldür. Türk milletinin bir bozkurdun soyundan geldiğine inanması, Bozkurt'u bugün Türk milliyetçiliğinin ana sembolü haline getirmiştir. Mustafa Kemal Atatürk tarafından ulusal sembol olarak kabul edilen Bozkurt, Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türk parasının üzerine resmedilmiştir.

Türeyiş Destanı olarak bilinen hikâye aslında Kao-ch'e'nin yaratılış destanıdır ve Çin vakayinamelerinde Vey Kitabı ve Kuzey Hanedanlar Tarihi'nde yer alır. Bu destanda erkek kurt önemli bir rol oynar. Hiung-nu tanyusunun hikâyesi, iki güzel kızın Tanrı'ya sunulma ve yaşlı bir kurt tarafından kurtarılma motifini içerir.

Bozkurt Destanı, Aşina'nın yaratılış destanıdır ve Çin vakayinamelerinde Chou Kitabı, Kuzey Hanedanlar Tarihi ve Sui Kitabı'nda bulunur. İki farklı destanın birinci bölümünde, bir ülkenin yok edilmesi ve sadece bir çocuğun sağ kalması anlatılır. Bu çocuk, bir dişi kurt tarafından büyütülür ve ilerleyen yıllarda kurtla birleşerek soyunu sürdürür. İkinci bölümde ise Türklerin kökeni ve soyunun nasıl çoğaldığı anlatılır.

Ergenekon Destanı, Göktürklerin yok edilme tehdidi altında kalarak dağlara çekilmeleri ve orada hayatta kalmaya çalışmalarını anlatan bir destandır. Türkler, demir madenlerini kullanarak dağlardan çıkışlarını sağlarlar, bu sırada kendilerine Börte Çene adında bir erkek kurt rehberlik eder.

Türk topluluklarında, Bozkurt'un önderlik rolü çeşitli destanlarda ve mitolojilerde geçer. Tuva Türkleri, şaman duaları içinde "Kök börü" ve "Kuğu börü" gibi kurt tanıtımları yaparlar. Kırgız Türkleri, kahramanları ve bahadırları "börü" veya "Kök börü" olarak adlandırır, aynı zamanda kurt ve Türkler arasında kardeşlik bağını vurgularlar. Kıpçak Türkleri ve Kaşkay Türkleri arasında da kurtun özel bir yeri vardır. Bu topluluklarda kurt, uğur getiren ve koruyucu bir varlık olarak kabul edilir, atasözleri ve geleneklerde kurtla ilgili motiflere sıkça rastlanır.

YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları