Malulen emeklilik, bir çalışanın sağlık sorunları yaşaması, iş kazası geçirmesi veya mesleki bir hastalığa yakalanması sonucu iş gücünün kaybıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu durumda, çalışanın iş bulması veya mevcut işinde çalışması zorlaşır. Bu nedenle, çalışanın mağduriyetinin giderilmesi için malulen emeklilik sistemi devreye girer.
Malulen emekli olan kişiler bazı sosyal haklardan da yararlanabilirler. Ancak, bazı kişiler malulen emeklilik ile engelli emekliliğini karıştırmaktadır. Malulen emeklilikte, kişinin sigortalı olarak işe başladıktan sonra maluliyetinin ortaya çıkması gerekir. Engelli emekliliğinde ise kişinin işe başlamadan önce engelli durumda olması veya doğuştan bir engelinin bulunması gerekir.
MALULEN EMEKLİ OLABİLECEK KİŞİLER
Malulen emekli olabilecek kişiler, kanunlar tarafından belirlenmiştir. Sigortalının veya işverenin talebi üzerine sağlık raporlarıyla çalışma gücü kaybı ve iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde altmışının tespit edilmesi halinde, kişiler malulen emekli olabilirler.
MALULEN EMEKLİLİKTE GEÇERLİ OLAN HASTALIKLAR
Malulen emekli olabilmek için, kişilerin iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işlerini tam anlamıyla yapamamaları gerekir. Ayrıca, günümüzde sıkça karşılaşılan hastalıklar da malulen emekli olma nedeni olabilir. İş kazası ve mesleki hastalıkların yanı sıra, aşağıdaki hastalıklar da malulen emeklilik için geçerli olabilir:
- Organ nakli yapılanlar
- Kanser
- Alzheimer
- Demans
- Sara
- Astım
- KOAH
- MS
- Parkinson
- Kaşeksi
- Sindirim sistemi hastalıkları
- Böbrek yetmezliği
- Uyku bozuklukları
- Denge bozuklukları
- Tüberküloz
- AIDS
- Zeka gerilikleri
- Şizofreni
- Bipolar
- Uzuv kaybı
- Behçet hastalığı
- Siroz
- Anemi
MALULEN EMEKLİ AYLIĞI BAĞLANMASININ ŞARTLARI NELERDİR?
- Malulen emekli olabilmek için, kişinin yukarıda belirtilen hastalıklardan birine yakalanmış olması, iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda en az %60 oranında iş gücü kaybı yaşaması gerekmektedir. Bunun yanı sıra, malulen emeklilik için diğer gerekli şartlar şu şekildedir:
- Kişinin en az on yıldır sigortalı olması ve toplamda 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi ödemiş olması gerekmektedir.
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğuna karar verilen kişiler için süre şartı aranmaksızın, 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmalıdır.
- Maluliyet nedeniyle sigortalı olarak çalışılan işten ayrılma, faaliyetine son verme veya görevden ayrılma gerekmektedir.
- Hizmet akdine bağlı olmayan bağımsız çalışan kişilerin, kendi sigortalılıkları nedeniyle kuruma genel sağlık sigortası primi dahil olmak üzere, prim ve primle ilgili borçlarının olmaması gerekmektedir.
- Kişinin ilgili kuruma yazılı dilekçe ile başvurması gerekmektedir.
MALULEN EMEKLİLİK BAŞVURUSUNUN NETİCELENME SÜRESİ
Gerekli şartları sağlayan kişilerin malulen emeklilik başvuruları genellikle bir ay ila üç ay içinde sonuçlanmaktadır. Bu süre içerisinde evraklarda herhangi bir sorun olmaması, başvuruların bir ay içinde sonuçlandırılması için oldukça önemlidir. Ancak, kişinin sağlık raporunda sorunlar çıkması durumunda, başvurulan kurumun değerlendirme yapması daha uzun bir süreyi gerektirebilir. Bu aşamada, kurum malulen emeklilik başvurusunda bulunan kişiden ek belgeler talep edebilir ve bu da sürecin üç aya kadar uzamasına neden olabilir.
