Ertürk'ün ekibiyle geliştirdiği 'DISCO Transparency' adlı özel teknik, memeli bir hayvan olan deney faresinin organlarını şeffaflaştırarak dijital haritalama sürecini başlattı. Bu yöntemle kalp, göz, pankreas gibi insan organ ve dokuları, gerçeğine birebir uygunlukla dijital ortama aktarıldı. Bu çığır açan teknik, son olarak Science dergisinin "2023'ün En İyi Bilim Fotoğrafları" kategorisinde de öne çıktı.
TIP DÜNYASINDA DEVRİM
Prof. Dr. Ertürk'ün buluşu, tıp araştırmalarında önemli bir dönemi sona erdirecek nitelikte. Canlı hayvan deneylerinin yerini alacak olan bu dijital ortamda gerçekleştirilen deneyler, yapay zeka destekli olarak gerçeğe yakın sonuçlar sağlayacak. Bu da klinik öncesi araştırmaların süresini önemli ölçüde kısaltarak tıp dünyasında devrim niteliğinde bir değişikliğe yol açacak.
TEDAVİSİ MÜMKÜN OLMAYAN HASTALIKLARIN MEKANİZMASINI ANLAYACAK
Prof. Dr. Ertürk, bu teknikle elde ettikleri verinin büyüklüğünü 65 milyon kitaba eşdeğer, 3 bin Wikipedia kapasitesinde olduğunu ve dünyanın en gelişmiş yapay zeka platformu olan Chatp GP-4 ile benzer miktarda veri içerdiğini belirtti. Bu sayede, kanser, Alzheimer, nörodejeneratif hastalıklar gibi tedavisi henüz tam olarak mümkün olmayan hastalıkların mekanizması daha iyi anlaşılacak ve tedavi geliştirme süreçleri hızlanacak.
ORGAN NAKLİ TARİH OLACAK
Ertürk'ün çalışmasıyla artık biyopsiler üç boyutlu olarak görüntülenebilecek ve organ nakli gibi karmaşık operasyonlar daha başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilecek. Prof. Dr. Ertürk, yapay zeka destekli bu yöntemin tıbbın geleceğini belirleyecek önemli bir adım olduğunu vurgulayarak, organ naklinin tarih olacağını belirtti.
ORGANLARIN HÜCRESEL HARİTALARINI ÇIKARIYOR
Bilim dünyasında çığır açan bir gelişmeyle, araştırmacılar insan dokusu ve organlarından farelerin vücutlarına kadar herhangi bir biyolojik dokudan hücresel düzeyde bilgi alabilen tek dijital teknolojiyi geliştirdiler. Bu çığır açan teknolojiyi tanıtan Prof. Dr. Ertürk, organların hücresel haritalarının çıkarılabilmesinin vurgusunu yaptı.
“YAPAY ZEKANIN İNSAN VÜCUDUNU ANLAMASINI SAĞLAMAYI HEDEFLİYORUZ"
"Memelilerin vücutlarını incelediğimizde, sinir sisteminin bağlantılarını, organların sinir, kan ve lenf damarlarıyla nasıl etkileştiğini bilmek son derece önemlidir," diyen Prof. Dr. Ertürk, "Geliştirdiğimiz teknoloji sayesinde artık tüm hayvan türlerinin üç boyutlu görüntülerini detaylı olarak elde edebiliyoruz. İnsan organlarını şeffaflaştırıp, hücre seviyesinde haritalarını çıkarmak da mümkün oldu. Kalp, böbrek, beyin, pankreas, karaciğer gibi birçok organın haritasını çıkardık ve şu anda akciğerler üzerinde çalışıyoruz. Bu bilgileri yapay zekaya sunarak, yapay zekanın insan vücudunu anlamasını ve modellemesini sağlamayı hedefliyoruz."
“YEDEK PARÇA GİBİ ORGANLAR ÜRETİYORUZ”
Ayrıca, vücudumuzda hasar görmüş veya fonksiyonunu kaybetmiş dokuların bir anlamda değiştirilebileceğini belirten Prof. Dr. Ertürk, "Bu haritalar sayesinde, 'yedek parça' gibi organlar üretebiliriz. Üzerinde çalıştığımız bir diğer önemli teknoloji ise 3 boyutlu biyo-yazıcılar kullanarak bu haritaları hücre hücre bir dokuya dönüştürmek. Pankreas, insülin üreten dokular, kalbin belirli parçaları gibi birçok organın hücresel seviyede haritasını çıkarabilen dünyadaki tek araştırma grubuyuz. İleride, organ nakli gereksiz hale gelebilir ve yaşlanan organları yenileyebiliriz. Bu, adeta aracınızı servise vermek gibi bir şey," şeklinde konuştu.
TÜM DENEYLER ARTIK DİJİTAL ORTAMDA YAPILIYOR
Deneysel çalışmaların dijital ortama taşınmasıyla, bilim dünyasında devrim niteliğinde bir değişim yaşanıyor. Prof. Dr. Ertürk liderliğindeki bir ekip, elde ettikleri sonuçlarla klinik öncesi araştırmalarda deney hayvanı kullanımını 10-20 kat azaltmayı başardı. Bu teknik, uluslararası alanda büyük ilgi görüyor ve önde gelen kurumlar tarafından benimsenmeye başlandı.
Prof. Dr. Ertürk, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, günümüzde kanser aşısı geliştirmesiyle dünya gündeminde olan BionTech gibi önemli şirketlerle görüşmelerin devam ettiğini belirtti. Dijital dönüşümün getirdiği yenilikler sayesinde, artık ilaç geliştirme süreçlerinin daha hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesi mümkün hale geliyor.
İlaçların ve hastalıkların anlaşılması adına yapılan hayvan deneylerinin yerini, insan dokuları üzerinde yapılan çalışmalar almaya başladı. Prof. Dr. Ertürk, bu yeni yaklaşımın temelinde, yapay zeka simülasyonlarının kullanımının yattığını vurguladı. Bilgisayarlar aracılığıyla saniyeler içinde elde edilebilen veriler, araştırmacılara büyük kolaylık sağlıyor. Prof. Dr. Ertürk, topladıkları verilerin kalitesinin, Chat GP gibi yapay zeka sistemlerinin veri boyutuna denk olduğunu belirtti. Bu, bilimsel çalışmalarda önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Teknolojinin sağladığı olanaklar sayesinde, ilaç deneyleri gibi preklinik araştırmaların süresi önemli ölçüde kısalıyor. Yeni moleküllerin keşfi ve test edilmesi gibi süreçler, bilgisayarlar aracılığıyla daha verimli bir şekilde gerçekleştirilebiliyor. Prof. Dr. Ertürk'ün ifadelerine göre, hayvan kullanımı oranı büyük ölçüde azaldı ve bir hastalığı anlamak için gereken deneyler, sadece 3-5 hayvanla gerçekleştirilebiliyor.
Bu gelişmeler, bilimsel araştırmaların hızlanmasına ve ilaç geliştirme süreçlerinin daha etkin bir şekilde yürütülmesine olanak tanıyor. Yapay zeka sistemlerinin kullanımıyla, hastalıklara özgü tedavilerin geliştirilmesi ve daha kişiselleştirilmiş tıp uygulamalarının yaygınlaşması hedefleniyor. Bu yöntemler, kanser, diyabet, sinir sistemi hastalıkları gibi birçok alanda umut vadeden sonuçlar sağlıyor.
