28 Mayıs seçimlerinden zaferle çıkan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ekonominin dümenine Mehmet Şimşek'i getirirken, Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine atanan Şimşek, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) başına ise Hafize Gaye Erkan'ın getirilmesini istemişti.
Erdoğan, bu talebi onaylayarak görevi Erkan'a verirken, yeni ekonomi yönetiminin ilk ciddi sınavı bugün yaşanacak. Para Politikası Kurulu (PPK), seçimlerin ardından ilk kez bir araya gelirken, toplantıdan faizlerin radikal bir şekilde artırılmasına yönelik bir karar çıkacağına ise kesin gözüyle bakılıyor.
İlk aşamada faizlerin yüzde 20 bandına yaklaştırılması beklenirken, ekonomist Atilla Yeşilada, yeni TCMB'nin beklenen başarıyı yakalaması için çok daha sert ve sürekli hamleler yapmasının şart olduğunu ifade etti.
Paraanaliz.com'daki köşesinden PPK toplantısından çıkacak muhtemel senaryoları değerlendiren Yeşilada, şu ifadeleri kullandı:
"AKP'YE OY VERMENİN BEDELİNİ GIDIM GIDIM ÖDETECEKLER"
"Yüce Odin’in izniyle Perşembe günü saat 14:00’te muzaffer Reis’in tükürdüğünü yaladığına ve nas dinlemeden TCMB politika faizinin arttığına şahit olacağız. Böylece, yılbaşından bu yana ceplerine konan tonlarca cukkaya kanarak RTE’e oy veren masum kitlelerin ekonomik anlamda hunharca katli de başlamış olacak.
Gerek faiz artırımı, gerek bütçede kesintiler, gerekse yakında önce cebimize sonra da makadımıza girecek vergilerle AKP’ye oy vermenin bedelini gıdım gıdım ödetecekler bize.
Ödeme nasıl yapılacak? Orta 2 görüş var, peşin ve taksitle. İlki, Bloomberg’in iddia ettiği gibi, Mehmet Şimşek’in deneyeceği düşünülen “tedricen” geleneksel politikalara geçiş. Yani, hastanın fazla canını yakmadan, azar azar faiz artırarak enflasyonla mücadele. Bu senaryoda, Gaye Erkan kapıyı %20-25 arasında bir politika faizi ile açar. Belki, Erdem Başçı döneminde gözlediğimiz gibi koridor uygulamasına geçeriz. Yani, politika faiz %25’de kalır da, bankaların fiilen TCMB’den borç aldığı çeşitli kanallarda bu faiz %30’a yükseltilebilir.
İkinci yöntem ise sadece Ekonominin Ulu Çınarı FÖŞ’ün savunduğu Balyoz Darbesi Tedavisi. Buna bir takım ekonomistler “önden yüklemeli”, arkadan egsozlu da diyor. Yani, acil kredibilite tesisi ve enflasyonun arkasında yatan 2 temel neden olan yüksek iç talep ve ithalat iştahını gebertmek için politika faizini %50’ye çekmek ve çok açık bir dille, enflasyon beklentileri tek haneye ininceye kadar mokoko stratejisinin yürüyeceğini anlatmak.
"FAİZLER YÜZDE 20-25'E ÇIKARILIRSA OLACAKLARI SÖYLEYEYİM"
Türkiye gibi kemikleşmiş, kronikleşmiş, endeksleşmiş ve leşleşmiş enflasyona sahip bir ülkede tedricen sıkı para politikası uygulamak sadece acıyı uzatır. Hatırlayalım, ABD’de pandemi sonrası enflasyon patladığında, Powell “geçici” diyip parasal sıkılaştırmayı yavaştan almıştı. Şimdi sistemi çökertme pahasına daha fazla faiz artırıp bilanço daraltıyor.
Neden? Önce günlük hayatımızdan, daha doğrusu günlük hayatımdan bir örnek vereyim. 14 yaşımdan beri içkiyi bırakmaya çalışıyorum. Şu ana kadar izlediğim yöntem her gün biraz daha az içmek. Sonunda günde 2 büyük votkadan 1 votkaya indim, ama hafta sonları hariç, biraz azıp 3er şişe içiyorum Cumartesi Pazar.
Alışkanlığın türü ne olursa olsun, kurtulmanın tek yolu var. “Cold turkey”. Yani, bir sabah alışkanlığı bırakıp, getireceği mahrumiyet acısına katlanmak.
Eğer politika faiz %20-25 olarak belirlenirse size olacakları söyleyeyim:
- Yazın seçim harcamaları, TL’nin seçim sonrası değer kaybı ve olağanüstü turist akımının iç talebi körüklemesi ile enflasyon en az %50’ye çıkacak.
- %20-25 faiz ne dışardan sıcak para getirir, ne de vatandaşı dövizden TL’ye dönmeye ikna eder. TCMB rezervleri ekside kalır, Türkiye yaz sonunda yine döviz krizi uçurumun eşiğine gelir.
- %25 politika faizi kredi kanalını da kapatmaya yetmez. Milletin enflasyonu %50, bankalar yine negatif reel faizden kredi vermeye zorlanıyor.
- Bu faiz dayanıklı tüketim malları ve spekülatif konut talebini kesmeye de yetmez.
- Sene sonunda enflasyon biraz düşer, ama yılbaşında endeksleme huyumuz nedeniyle yine tüm vergi, fiyat ve ücretlere enflasyon kadar zam gelir.
"FAİZLER YÜZDE 50 OLUNCA BENİ UYANDIRIN"
Şimdi filmi ileri saralım ve Ocak 2024’e kristal küremizdeki görüntüye göz atalım: Enflasyon “accık düştü”, TL limoni, her sabah bir arıza çıkar mı diye uyanıyoruz. İş dünyası sürekli feryat ediyor kredi pahalı diye. Vatandaş şikayetçi çünkü Temmuz’da aldığı zam yine enflasyonla eridi gitti.
Yani, bayağı bir bedel ödedik, ama enflasyonla mücadelede çok az yol katettik.
2024 yılında, muhtemelen seçimlerden sonra, bir kez daha paket açılır, enflasyona karşı yeni tedbirler açıklanır. Ama bunların da faydası olmaz. Ne milletin, ne işdünyasının, ne de siyasetin balyoz tedavisinin getireceği acıya dayanma niyeti yok.
Sonunda Mehmet Şimşek ve Gaye Erkan gider, “Ben demiştimciler” ekibinden iki sivri zekalı Maliye ve Hazine ve TCMB’nin başına geçer. Faizler yine indirilir ve enflasyonla cezai tedbirler yoluyla mücadeleye döneriz. Yani, zam yapana hapis, kirayı artırana hapis, kar edene Rekabet Kurulu soruşturması, her nutukta fahiş fiyat uygulayan Yel Değirmenlerine ölüm tehditleri.
Ve Türkiye’de hayat sürer gider. Her gün biraz daha sıkıntılı, her gün biraz daha ürkek, biraz daha fakir yaşar gideriz işte.
Perşembe ne olacak? Hiç umurumda değil. Çünkü Gaye Erkan veya herhangi bir TCMB başkanının politika faizini %50’ye yükselteceğine inanmıyorum.
Uzun süre kış uykusuna yatacağım. Faiz %50 olunca beni uyandırın.
