Bilgiyi reddeden felsefi düşünceler, bilginin varlığını veya doğruluğunu sorgulayan ve genelde septisizm veya kuşkuculuk olarak adlandırılan bir akım altında toplanır. Bu akımın farklı dalları ve temsilcileri olsa da, hepsi bilginin kesinliğine dair şüpheler barındırır.

Önemli Septik Düşünceler ve Temsilcileri:

Pirronculuk: MÖ 3. Yüzyılda Pyrrho tarafından temelleri atılan bu akım, her türlü bilginin kuşkuya açık olduğunu savunur. Pyrrho ve takipçilerine göre duyularımız ve aklımız aldatıcıdır ve gerçekliğe dair kesin bir bilgi edinilemez.

Akademik Kuşkuculuk: Aratos ve Carneades tarafından savunulan bu görüş, Pyrrhonculuğa göre daha ılımlı bir tutum benimser. Belirli alanlarda olası bilgilere yer verirken, mutlak bilgiye ulaşmanın imkansız olduğunu savunur.

Yeni Kuşkuculuk: 16. Ve 17. Yüzyıllarda René Descartes, Pierre Gassendi ve John Locke gibi filozoflar tarafından savunulan bu akım, bilginin temellerini sorgular. Descartes, “Düşünüyorum, öyleyse varım” (Cogito ergo sum) sözüyle bilginin kaynağını içe bakışa dayandırırken, Gassendi ve Locke duyusal deneyime ve gözleme önem verirler.

Septik Düşüncelerin Ortak Özellikleri:

Duyusal Aldatma: Septik filozoflar, duyularımızın ve algılarımızın bizi yanıltabileceğini savunur. Örneğin, bir çubuk suda kırık gibi görünebilir, ancak sudan çıktığında düz hale gelir. Bu durum, duyularımızın gerçeği tam olarak yansıtmadığını gösterir.

Bilgi ve İnanç Ayrımı: Septikler, bilgiyi kesin ve haklı inanç olarak tanımlar. Duyularımızdan ve aklımızdan gelen her şeyin bilgi olamayacağını, zira bunların yanıltıcı olabileceğini savunurlar.

Kuşkuculuk Yöntemi: Septikler, bilginin temellerini sorgulamak için “kuşkuculuk yöntemi”ni kullanırlar. Bu yöntemde, her türlü bilginin doğruluğu sorgulanır ve sağlam bir temele sahip olup olmadığı araştırılır.

Septik Düşüncelerin Eleştirileri:

Bilgisizlik Sorunu: Septik düşüncenin aşırı kuşkucu olması, bilgisizliğe yol açabileceği eleştirisi yöneltilir. Her türlü bilgiyi reddetmek, pratik yaşamda işlev görmeyi zorlaştırır.

Eylemsizlik Sorunu: Septik düşüncenin eyleme teşvik etmediği ve kararsızlık yarattığı da eleştiriler arasındadır.Her şeyin kuşkulu olması, herhangi bir eylemde bulunmayı zorlaştırabilir.

Dogmatizm Sorunu: Septik düşüncenin, kendi kuşkuculuğuna bile kör kalarak bir tür dogmatizm yaratabileceği savunulur. Bilginin imkansızlığını savunmak da bir tür inanç haline gelebilir.

Sonuç

Bilgiyi reddeden felsefi düşünceler, bilginin doğruluğu ve temelleri üzerine önemli sorgulamalar sunar. Bu düşünceler,bilginin sınırlarını anlamamıza ve daha sağlam bir bilgi anlayışı geliştirmemize yardımcı olabilir.

Ancak septik düşüncenin aşırıya kaçması, bilgisizliğe ve eylemsizliğe yol açabilir. Bu nedenle, septik düşünceleri eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirmek ve bilgi arayışından vazgeçmemek önemlidir.

Pyrrho’nun Görüşleri ve Sözleri

Pyrrho (MÖ 365 – MÖ 275), Skeptik felsefenin kurucusu olarak kabul edilen Yunan filozofudur. Pyrrhonizm olarak bilinen felsefe ekolü, dogmatik bilginin imkansız olduğunu savunur ve mutluluğun ruhun sakinliğine ve kaygısızlığa ulaşılmasında yattığını öne sürer.

Pyrrho’nun Görüşleri:

Bilgiye karşı şüphecilik: Pyrrho, duyularımızın ve zihnimizin bize sunduğu bilgilerin gerçekliği hakkında kesin bir bilgi edinmenin mümkün olmadığını savunur. Her zaman bir karşı argüman veya alternatif bakış açısı olduğunu ve bu nedenle hiçbir bilginin kesin olarak doğrulanamıyor veya çürütülemeyeceğini öne sürer.

Ataraksi: Pyrrho, mutluluğun ruhun sakinliğine ve kaygısızlığa ulaşılmasında yattığına inanır. Bu, kişinin inançlarını ve fikirlerini sorgulaması ve herhangi bir şeye kesin olarak inanmaktan kaçınması gerektiği anlamına gelir. Ataraksi, kişinin endişelerinden ve arzularından kurtularak huzura ve dinginliğe ulaşmasıdır.

Epoche: Pyrrho, “epoche” olarak bilinen bir zihinsel duruma ulaşmanın önemini vurgular. Bu, kişinin herhangi bir şeye inanmadan veya inanmadan önce durup düşünme ve her iki tarafın argümanlarını tartma halidir. Epoche,kişinin önyargılarından ve duygularından kurtulmasına ve tarafsız bir bakış açısıyla düşünmesine yardımcı olur.

Pyrrho’nun Sözleri:

“Eğer mutlu olmak istiyorsan, fikirlerini kontrol etmelisin.”

“Hiçbir şey bilmiyorum.”

“İnsan aklının en büyük hastalığı dogmadır.”

“Doğru ve yanlış arasında bir fark yoktur.”

“Şüphe, bilgeliğin başlangıcıdır.”

“Hayatta en önemli şey, endişelerden ve arzulardan kurtulmaktır.”

“Mutluluk, ruhun sakinliğinde yatar.”

Pyrrho’nun felsefesi, yüzyıllar boyunca birçok filozofu etkilemiştir ve bugün hala tartışılmakta ve incelenmektedir.Pyrrhonizm, modern zamanlarda postmodernizm ve nihilizm gibi felsefi akımların gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Aratos’un görüşleri ve söylemleri, yaşadığı dönem ve içinde bulunduğu sosyal ve siyasi ortam tarafından büyük ölçüde şekillendirilmiştir. M.Ö. 3. Yüzyılda Yunanistan’da yaşayan Aratos, Helenistik dönem olarak adlandırılan bir kargaşa ve değişim zamanında yaşadı. Büyük İskender’in ölümünün ardından, imparatorluğu halefleri tarafından parçalandı ve Yunan şehir devletleri arasında sürekli savaşlar ve siyasi entrikalar yaşandı.

ARATOS’UN DÜŞÜNCELERİ

Aratos, bu kaotik ortamda birlik ve istikrar arayan bir Yunan vatanseveriydi. Achaean Birliği’nin kurucu üyelerinden biri olarak, Yunan şehir devletlerini Makedonya Krallığı’na karşı birleştirmeye çalıştı. Bu amaçla, diplomasi ve askeri stratejiyi birleştirerek birçok önemli zafer kazandı.

Aratos’un siyasi görüşleri, federalizm ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanıyordu. Achaean Birliği’nde, her bir şehrin özerkliğini korurken bir bütün olarak hareket edebilecekleri bir sistem kurmaya çalıştı. Ayrıca, Yunan şehir devletleri arasındaki anlaşmazlıkları çözmek için yasalara ve kurallara dayalı bir sistem kurmayı savundu.

Aratos’un felsefi görüşleri, Stoacılık felsefesinden etkilenmiştir. Stoacılar, erdemli bir yaşamın mutluluğun anahtarı olduğuna inanıyorlardı ve duygulara ve tutkulara karşı kontrol sahibi olmanın önemini vurguluyorlardı. Aratos, bu ilkeleri kendi hayatına uygulamaya çalıştı ve sakin ve ölçülü bir yaşam tarzı sürdürdü.

Aratos, Yunan tarihinde önemli bir figürdür ve Yunan şehir devletlerini birleştirmek için yaptığı çabalarla tanınır. Siyasi ve felsefi görüşleri, sonraki nesiller Yunan düşünürleri ve liderleri üzerinde derin bir etkiye sahip olmuştur.

Aratos’un bazı önemli görüşleri ve söylemleri şunlardır:

“Birlik güçtür.” Aratos, Yunan şehir devletlerinin Makedonya Krallığı’na karşı koyabilmeleri için bir araya gelmeleri gerektiğine inanıyordu.

“Hukukun üstünlüğü esastır.” Aratos, Yunan şehir devletleri arasındaki anlaşmazlıkları çözmek için yasalara ve kurallara dayalı bir sistem kurmayı savundu.

“Erdemli bir yaşam mutluluğun anahtarıdır.” Aratos, duygulara ve tutkulara karşı kontrol sahibi olmanın ve sakin ve ölçülü bir yaşam tarzı sürdürmenin önemini vurguluyordu.

“Vatanseverlik en yüksek erdemdir.” Aratos, Yunanistan’ı seven ve onu korumak için çalışan bir vatanseverdi.

Aratos’un bu görüşleri ve söylemleri, Yunan tarihinde önemli bir rol oynadı ve Yunan düşüncesinin ve kültürünün gelişmesine katkıda bulundu.

Carneades’ın Düşünceleri ve Sözleri

Şüphecilik: Carneades, Skeptik felsefi geleneğinin en önemli temsilcilerinden biridir. Bilginin kesinliğine ve objektifliğine karşı çıkan Carneades, her türlü bilginin doğruluğunun şüpheye açık olduğunu savunmuştur. Bu görüşleri,bilgeliğe ulaşmanın imkansız olduğunu ve insan aklının sınırlı olduğunu savunmasına yol açmıştır.

Olasılık: Carneades, bilginin doğruluğunun kesin olarak kanıtlanamadığı durumlarda, olasılık kavramını kullanmıştır. Bir önermenin doğru olma olasılığının diğer önermeden daha yüksek olabileceğini savunmuştur. Bu görüşleri, istatistik ve risk analizi gibi modern bilim dallarının temelini oluşturmuştur.

Adalet: Carneades, adalet kavramı üzerine de önemli fikirler ortaya atmıştır. Adaletin evrensel bir ilke olmadığını,toplumdan topluma ve zamandan zamana değişebileceğini savunmuştur. Bu görüşleri, hukuk felsefesi ve siyaset bilimi gibi alanlarda önemli tartışmalara yol açmıştır.

Carneades’ın Sözleri:

“Kesin bilgi yoktur, her şey olasılıktır.”

“Bilgelik, bilgisizliğin farkında olmaktır.”

“Adalet, her bireye hakkını vererek toplumu dengede tutmaktır.”

“İnsan aklı sınırlıdır, evrenin gizemlerini çözmeye yetmez.”

“Düşünmeden inanmak, cehalete teslim olmaktır.”

Carneades’ın Etkisi: Carneades’ın düşünceleri, antik Yunan ve Roma felsefesini derinden etkilemiştir. Skeptik felsefi geleneğin kurucularından biri olarak kabul edilen Carneades, günümüzde de epistemoloji, etik ve hukuk felsefesi gibi alanlarda önemli bir yere sahiptir.

René Descartes

Düşünceleri:

Rasyonalizm: Bilginin kaynağının duyular değil, akıl olduğunu savundu.

Cogito ergo sum (Düşünüyorum, öyleyse varım): Bu, felsefe tarihinin en ünlü sözlerinden biridir. Descartes,duyularımızın bizi yanıltabileceğini, ancak kendi varlığımızdan şüphe edemeyeceğimizi savundu.

Metod Şüpheciliği: Tüm bilginin temellerini sorgulamayı ve sağlam bir temel bulana kadar her şeyden şüphe etmeyi savundu.

Sözleri:

“Duyularımız bizi aldatabilir, ancak kendi varlığımızdan şüphe edemeyiz.”

“Benim düşüncem, benim varlığımı kanıtlar.”

“Düşünüyorum, öyleyse varım.”

Pierre Gassendi

Düşünceleri:

Atomculuk: Evrenin en küçük parçacıklarının atomlar olduğunu savundu.

Empirizm: Bilginin kaynağının deneyim olduğunu savundu.

Skepticizm: Mutlak bilginin mümkün olmadığını savundu.

Sözleri:

“Tüm bilginin temelleri deneyimdir.”

“Hiçbir şey kesin olarak bilinemez.”

“Duyularımız bize evren hakkında bilgi verebilir, ancak asla tam olarak doğru bilgi veremezler.”

John Locke

Düşünceleri:

Empirizm: Bilginin kaynağının deneyim olduğunu savundu.

Tabula rasa (Boş zihin): Zihnin doğumda boş bir levha olduğunu ve tüm bilginin deneyim yoluyla kazandığını savundu.

Doğal haklar: Her insanın yaşam, özgürlük ve mülkiyet hakkına sahip olduğunu savundu.

Sözleri:

“Tüm bilginin kaynağı deneyimdir.”

“Zihin doğumda boş bir levhadır.”

“Her insan yaşam, özgürlük ve mülkiyet hakkına sahiptir.”

Bu üç filozof da modern felsefenin gelişiminde önemli rol oynadılar. Düşünceleri ve sözleri, yüzyıllar boyunca filozoflar ve bilim adamları tarafından tartışıldı ve incelendi.