Asgari ücretin açıklanmasından sonra toplumun büyük bir kısmı aynı soruyu sormaya başladı: ''''Ben niye okudum?'''' Çünkü asgari ücretliler ile uzmanlığı olan eğitimlilerin maaş farkı bazı mesleklerde neredeyse eşitlenirken bazı mesleklerde de 1000-2000 lira gibi küçük farklara yaklaştı.
Toplam zammı hesapladığımızda Temmuz 2022''deki artışa göre yüzde 54,66 Ocak 2022''deki artışa göre yüzde 99,84 oranında zam yapıldı. Üstelik tam 1 yıl evvel 2021 Aralık''ta ise asgari ücretliler 2850 lira maaş alıyordu. 2023 Ocak ayı itibariyle bu miktar 8500 lira olarak belirlendi. Yani tam 1 yıl içinde neredeyse %250 arttı.
İşte biz buna enflasyon diyoruz.
Peki, geçmişten günümüze bu asgari ücreti kimler alıyor?
Veriler gösteriyor ki asgari ücret 5500 lira iken Türkiye''nin %54''ü asgari ücretle geçiniyormuş. Şu anda zamla beraber 8500 lira olduğunu düşünürsek kuvvetle muhtemel bu oran %65''lere yaklaşmıştır. Belki de geçmiştir.
O halde ortaya çıkan en önemli şey şudur: Artık Türkiye yalnızca zengin ve yoksulun yaşadığı bir ülke haline geldi…
Eğitim, dünyanın her yerinde yoksulluğun önündeki en büyük engelken Türkiye''de ise eğitim yoksulluğun en büyük sebeplerinden biri olarak karşımızda duruyor. Çünkü asgari ücretle çalışanların büyük bir çoğunluğu eğitimli yani üniversite mezunu gençlerden oluşuyor.
Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi (CBİKO) tarafından hazırlanan Üniveri projesi verileri üniversite mezunlarının işe giriş ücretlerindeki acı reçeteyi bizlere gösteriyor:
Sosyal bilimler, iktisadi ve idari bilimlerde ise ilk işe asgari ücretle başlayanların oranı yüzde 60''lar civarında. Mühendislik gibi teknik bölümlerde de asgari ücretle işe giriş oranı yüzde 40''lar, yüzde 50''ler civarında. Mimarlık mezunlarının ilk işe giriş oranı yüzde 58 civarında. Tıp hariç en iyi ücretle işe başlayanlar (yüzde 18 düzeyinde) İslami bilimler mezunları.
Türkiye''de yükseköğrenim mezunlarının istihdama katılma oranı yüzde 66,3 (Ağustos 2021 TÜİK verileri). Bu oranın ortalama istihdam oranının üzerinde olması son derece doğal. Çünkü yüksek öğrenim, iş gücü piyasasında son derece önemli bir avantaj. Ancak bu veri aynı zamanda yüksek öğrenimlilerin yüzde 34''ünün ya işsiz olduğunu ya iş gücü piyasasına girmediğini veya istihdam dışında olduğunu gösteriyor. Türkiye''de yüksek öğrenim mezunu her 100 kişiden 34''ü çalışamıyor ve çalışmıyor.
Normal şartlarda asgari ücret herhangi bir alanda uzmanlığı olmayan ve bir işe yeni başlamış öğrenmeye de merakı olan kimseye ödenen ücrettir. Bu kişi bir alanda ilerlemek ister ve eskilerin tabiriyle koluna bir mesleği, bilezik olarak takar.
Geldiğimiz noktada bir uzmanlığınızın olması istihdam edeceğiniz anlamına maalesef gelmiyor. Yani yalnızca paranın değil aynı zamanda insanın, eğitimin ve mesleklerin de enflasyonu var.
Tabii ki öğrencilere bu pencereden baktığımızda da doğal olarak, meslek tercihlerini ve gelecek hayallerini kuramıyorlar. Üniversiteye hazırlanan gençlerin birçoğunun kendisinde ve ailesinde aynı soru işaretleri mevcut. Hangi bölümü okuyacak, iş bulabilecek mi ve kendi ayakları üzerinde durabilecek mi?
Evet, veriler gösteriyor ki Türkiye''de eğer hızlı bir dönüşüm olmazsa gelecek 10 yılda neredeyse patronlar dışında bütün meslek grupları asgari ücret ile geçinecek. Çünkü asgari ücret bir tsunami gibi geliyor. Önce bazı meslekleri yakaladı, yavaş yavaş bütün topluma sinecek gibi görünüyor.
Daha evvel ''''Asgari Ücretli Bir Türkiye'''' başlıklı yazımda Türkiye''de artık Türk, Kürt, Ermeni, Laz gibi meselelerin kalmayacağını insanların yalnızca zengin ve fakir olarak ikiye ayrılacağını yazmıştım. Yine aynı zamanda Türkiye''de gençlerin artık asgari ücret almak için üniversite bitirdiğini belirtmiştim. Maalesef süreç beni haklı çıkarıyor. Umarım yanılırım!
