ABD, Bahreyn Çalıştayı'nda yeni bir Orta Doğu planı ortaya attı. "Yüzyılın Anlaşması" adıyla sunulan Orta Doğu Planı'nı ABD Başkanı Donald Trump'ın damadı ve Başdanışmanı Jared Kushner, sınırları olmayan haritalar üzerinden açıkladı.
Jared Kushner'ın konuşması sırasında gösterilen videoda, Orta Doğu ve de özellikle Gazze ve Batı Şeria'daki altyapı, teknoloji, eğitim ve enerji alanlarındaki projelere ait hayali görüntüler yer aldı. İşin garibi; İsrail ve Filistin, Mısır, Ürdan ve Suriye'nin sınırlarına işaret edilmedi.
ABD'nin çekişmelerin çözümü için tarihî bir fırsat olduğuna dair iddiasına rağmen, sunulan görüntüde, sınırların çizilmediği bölge ülkelerinin bulunduğu haritaların görüntüleri üzerinden yatırım ve kalkınma projelerinin tanıtımı yapıldı. Ancak bu sınırların gerçek hayatta nasıl aşılacağına ait tek bir mesaj verilmedi.
Kushner'in konuşması sırasında ekrana getirilen haritalarda sınırların olmaması arzulanan Filistin Devleti'nin kapsadığı topraklara ilişkin olasılıklar ve spekülasyonların da kapısını açtı.
Batı Şeria ve Gazze'yi kapsayan enerji, eğitim, teknoloji ve altyapıya ilişkin projelerin tanıtım videosunda siyasi konulara girilmekten kaçınıldı. İsrail'in, Gazze'ye uyguladığı abluka ve Kudüs ve Batı Şeria'daki gayrimeşru yerleşimlere ilişkin uygulamalar pas geçildi.
Görüntülerde, Gazze ile Batı Şeria arasındaki bağ, Akdeniz'de doğal gaz gibi stratejik sektörlere ilişkin kurulması planlanan projelerin idaresine dair düzenlemeler, özellikle güvenlik ve gelirlerin dağıtımı hakkında bilgi paylaşılmaktan kaçınıldı..
Ev sahipliğini Bahreyn'in yaptığı konferansa, ABD, İsrail, Suudi Arabistan, Ürdün, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Fas katıldı. Filistin ise konferansı; "tek taraflı olmak"la suçlayarak boykot etti.
"Refah için Barış" adı verilen Manama Konferansı'na Arap ülkelerinin hükümetleri ABD baskısıyla katılmak zorunda kaldı. Fakat sivil toplum kuruluşları olayı sürekli protesto ediyor. Bahreyn'deki protestolara Fas'tan tepki geldi.
Fas'taki Filistin İçin Ulusal Çalışma Grubundan yapılan yazılı açıklamada, Fas'ın Manama'daki çalıştaya katılması kınandı.
Açıklamada, bu tutumun Fas halkının taleplerini göz ardı ettiği, çalıştaya tepki gösteren ve bunun için protesto düzenleyen halkın tutumuyla ve ulusal otoriteyi muhafaza etme gerekliliğiyle çeliştiği ifade edildi. Fas'ın söz konusu çalıştaya katılmasının ulusalcılık ve halkçılığa aykırı olduğu kaydedilen açıklamada, Faslı yetkililerin konferanstan çekilmesi talep edildi.
Ayrıca ülke yetkililerinin Fas halkından bu tutumundan ötürü özür dilemesi istendi. Fas'ın başkenti Rabat'ta geçen pazar günü binlerce kişi "Yüzyılın Anlaşması" planını ve Manama'daki ekonomi çalıştayını protesto etmişti.
"Yüzyılın Anlaşması" planının detayları netleşmese de uluslararası basında planın detaylarına ilişkin bazı bilgiler yer aldı.
Buna göre plan, Kudüs'ün tamamının İsrail'e bırakılması ve Batı Şeria'daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerinin büyük bölümünün varlığını sürdürmesi gibi Filistinlilerin aleyhine maddeler içeriyor.
Planda İsrail'in topraklarından sürdüğü 6 milyona yakın Filistinli mültecinin geri dönüş hakkına ise değinilmediği dile getiriliyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın "Yüzyılın şamarı" olarak nitelendirdiği planın bazı ekonomik yardımların dışında Filistin halkının lehine hiçbir şey içermediği ifade ediliyor.
Arap protestoları süredursun, çalıştay sonrasında ABD'nin Orta Doğu Özel Temsilcisi Jason Greenblatt ile İsrailli ve ABD'li iş adamları, gazeteciler, Bahreyn'in başkenti Manama'da talmudik ayin düzenledi.
İsrail yerel basınında yer alan haberlere göre, davetliler Manama'da bulunan bir sinagogda "Yaşasın İsrail halkı" sözleri eşliğinde sabah ayini düzenledi. Yayınlanan görüntülerde, Greenblatt ile beraberindeki heyetin içinde Tevrat'tan ayetlerin bulunduğu kutucukla (tefilin) ve şal (tallit) taktıkları ve "Yaşasın İsrail halkı" ilahisini okuyarak ayin düzenledikleri belirtiliyor.
Greenblatt ise sosyal medyadaki hesabından yaptığı açıklamada, "Bahreyn'deki bir sinagogda sabah temizliği için özel bir fırsat. Güne başlamak için mükemmel bir yol. Ne için dua ettiğim soruldu: Derin bir özlem duyduğum ailem ve tabii ki de barış için. Bu birlikte inşa edebileceğimiz bir geleceğe örnektir." ifadelerini kullandı. İsrail'in Kanal 13 muhabiri Barak Ravid ise daha önce Twitter hesabından Manama'daki sinagogun Körfez bölgesinde tek olduğunu belirtmişti.
