Yaş ilerledikçe anemi daha sık olarak ortaya çıkar ve anemi yaşlılarda önemli bir sağlık problemidir. ABD'de yapılan çalışmalarda anemi sıklığı 65 yaş üzerinde erkeklerde %11, kadınlarda %10 olarak tespit edilmiştir. Yaşlılarda aneminin en sık sebebi başta demir eksikliği ve B12 vitamini olmak üzere beslenme bozukluğudur. İkinci sıradaki anemi nedeni ise kronik hastalıklar anemisidir. Yaşlılarda aneminin önemli bir bölümünün nedeni saptanamamaktadır. Yaşlılarda kronik böbrek yetersizliği ve buna bağlı anemi sıktır. Yaşlılarda aneminin ortaya çıkardığı pek çok kötü sonuç vardır. Anemik yaşlılar daha erken ölürler, daha sık kalp ve damar hastalıklarına yakalanırlar, daha sık osteoporoz, düşme ve kırık riskine maruzdurlar. Anemi yaşlılarda yaşam kalitesini bozmaktadır. Aneminin normale dönmesi ise yaşam kalitesini anlamlı şekilde artırır. Yaşlılarda anemi fiziksel performansta azalmaya, düşkünlüğe sebep olmaktadır. Yaşlılarda aneminin nedeninin dikkatli bir şekilde araştırılması, mümkünse tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Folik asit eksikliği
Folik asit, B12 vitamini ile birlikte DNA sentezinde rol alarak kan yapımını uyaran hematinik faktörlerden biridir. Folik asit ayrıca kanda bulunan homosisteinin metiyonine dönüşümünü hızlandırarak, homosistein düzeyini azaltır. Yüksek homosistein düzeyleri demans, Parkinson hastalığı, kalp ve damar hastalığı riskini artırmaktadır. Bu anlamda folik asit koruyucu etkiye sahiptir. Sebzeler folik asit bakımından zengindir. Özellikle ıspanak, roka, marul, pazı, semizotu gibi yeşil yapraklı sebzeler folik asit bakımından mükemmel besinlerdir. Ayrıca et, balık, yumurta, süt ürünleri, tam tahıllar, kuruyemişler ve bakliyat da folik asit içeren besinlerdir. Fakat başta pişirme olmak üzere besinler üzerinde yapılan işlemler folik asit miktarını oldukça azaltır. Günlük folik asit ihtiyacı 50-100 mikrogramdır. Dışarıdan hiç folat alınmadığı takdirde bile bu depolar 4-6 ay folik asit ihtiyacını karşılar. Folik asit gereksiniminin arttığı durumlarda, besinsel yetersizlik ortaya çıkarsa folik asit eksikliği gelişecektir. Doğurganlık çağındaki kadınların ve evliliğe hazırlanan genç kızların folik aside gereksinimi fazla olmalıdır.
Folik asit eksikliğinde hangi belirtiler ortaya çıkar? Tanı nasıl konur?
Folik asit eksikliğinde anemi ve dil yangısı (glossit) ortaya çıkar. B12 vitamini eksikliğinde ortaya çıkan nörolojik belirtiler, folik asit eksikliğinde görülmez. Ayrıca B12 vitamini eksikliği olanlara asla folik asit verilmez. Bu durum nörolojik belirtilerin şiddetlenmesine neden olur. Tanı basit olarak folik asidin ölçülmesiyle konur. Ağızdan folik asit ilaçları ile tedavi yapılabilir.
Folik asit eksikliği nedenleri?
1- Besinsel/eksiklik: Az gelişmiş ülkelerde besinsel eksiklik sıktır.
2- İnce bağırsak hastalıkları.
3- Gebelik: Gebeliğin özellikle son 3 ayında folik asit gereksinimi artar. Annenin aldığı folik asidin büyük bir kısmı çocuğa gider.
4- Aşırı gereksinim: Bazı kan hastalıkları.
5- Folik asidi baskılayan ilaçlar: Bazı epilepsi ilaçları, kanser ilaçları ve antibiyotikler folik asidin aktif hale dönmesini engeller.
6- Alkol.
