Uyku hayatımızın temelini oluşturur. Vücudumuzun omurgası nasıl bizim ayakta kalmamız için olmazsa olmaz ise uyku da psikolojik durumumuzun temel taşıdır. Uyku bozulduğunda psikolojimiz bozulur. Psikolojimizin bozulduğunu gösteren en öncelikli belirti uykunun bozulmasıdır. Psikiyatrik hastalığın başladığını kişinin uykusunun bozulmasıyla anlarız. Hafif psikolojik rahatsızlıklarda da ağır psikolojik rahatsızlıklarda da ilk bozulan uyku olur. Uyku algılama yeteneğinizi bozar. Uzun süre uykusuz kalındığında belleğiniz güçsüzleşir, dikkatiniz bozulur. Dalgınlıklar ve unutkanlıklar yaşanır. Eğer uykusuzluk daha uzun bir süre devam ederse aklınız doğru çalışma yeteneğini kaybeder.
İnsan hayatında uykunun hem süresi hem de kalitesi önemlidir. Uykuya yatacağınız saat ve özellikle gece uyunan uyku daha da önemlidir. Bir genç veya yetişkin bir kişinin akşam yatması gereken saat gelişmiş toplumlarda 11 civarıdır. Örneğin ertesi gün okula gidecek bir liseli genç de 11 civarında uyumalıdır. Üniversite imtihanına girecek bir lise öğrencisinin dikkate ve konsantrasyona daha fazla ihtiyacı vardır. Ertesi gün işe gidecek bir yetişkinin de dikkate ve ertesi gün için gerekli olan enerjiye ihtiyacı vardır.
Uykunun süresiyle birlikte uykunuzun kalitesi de çok önemlidir. Uykunun kalitesi için uyuduğunuz ortamda ses, hareket ve ışık olmaması lazımdır. Kişi bir şeyler okuyabilir. Müzik dinleyebilir ya da televizyon seyredebilir. Bütün bunlar bittikten sonra uyuyacağı zaman televizyonu, müziği ve ışığı kapatmalıdır. Bazı kişiler televizyonun karşısında uyurlar ya da eşlerden biri salonda uyuyakalır. Ev halkı da onu rahatsız etmemek için üzerine bir şeyler örterler ve o uyurken salonda sohbet eder, televizyon seyrederler. Kişi sabah uyandığında ise kendisini sanki hiç uyumamış gibi yorgun ve bitkin hisseder. Böyle durumlarda diğer eş salonda uyuyan eşini uyandırıp yatak odasına geçmesini sağlamalıdır. Salonda yatmak kesinlikle alışkanlık haline gelmemelidir. Uykuyu salonda yani ışıkta, seste ve hareketli bir ortamda uyuduğunuzda uyandığınız zaman yorgun olduğunuzu fark edersiniz. Özellikle yeterince uyuyamadığınızda da kendinizi yorgun hissedersiniz. Akşam iyi uyuyamayan kişi gün içinde uykulu olur. Hatta zaman zaman uyuyakalır.
Uzmanlar uykularını yeteri kadar uyumayan kişilerin doğru düşünemediklerinden söz ederler. Bir gece uykusunu yeteri kadar uyuyamayan kişi öncelikle sinirli olur. Çabuk sinirlenir. En ufak bir durumda ses tonu yükselir. Çabuk gerginleşir, kırıcı olabilir. Daha sonra üzülebileceği sözleri söyleyebilir ya da pişman olacağı tatsız davranışlara başvurabilir.
Yeterince uyumadığınızda öğrenme sorunları yaşarsınız. Dikkatiniz azalır. Dikkatsizlikler yaşarsınız. Uykusuzluk sonucunda dalgınlık ve dikkatsizlikler arttığı için öğrenme ya eksik ya yanlış ya da farklı olur veya hiç öğrenme olmaz. Uykusuz kişi yeni şeyler öğrenirken sorun yaşar. Bellekle ilgili sıkıntılar ortaya çıkar. Uykusuzluk sonucunda kişi sağlıklı, doğru düşünemez. Uzun süre uyku sorunu yaşayan kişiler düşünme yeteneklerini tamamıyla kaybederler. Uykusuzluk yaşlı kişilerde daha zorlayıcıdır. Uykusuzluk kişilerin çabuk kızmasına sebep olur. Kavgalar, şiddet ve ev içi şiddet ortaya çıkar.
Özellikle yapılan istatistikler bize göstermektedir ki trafik kazalarının neredeyse tamamı uykusuzluk sonucu olmaktadır. İş kazaları da uykusuzluk sonucu ortaya çıkar. Yine intiharlarda intihar eden kişinin uzun süredir uyku sorunu çektiğini biliriz. Yine her türlü şiddet, saldırı, cinayet ve cinnetlerin temelinde de kronik uykusuzluğun yattığını biliriz.
Uykumuza dikkat etmeliyiz. Uykuyu ciddiye almalıyız. Uyku hastalıkların öncü bir belirtisidir. Kişi fiziksel şikâyetleri varsa da uyuyamaz. Uykusunu alamaz. Fiziksel sorunlarınızı ciddiye almalısınız. Örneğin bel ağrısı, baş ağrısı ya da diş ağrısı yaşam kalitenizi ve uykunuzu bozacaktır. Uyku kişinin sorunları olduğunda da bozulur, azalır. Böyle durumlarda bir psikoloğa gidip sorunlarınızı kronik hale gelmeden çözmelisiniz. Kişinin sorunları varsa mışıl mışıl uyuması beklenemez. Uyku sorununuzu çözmenin sorumluluğu sizin elinizdedir. Hayatınıza, mutluluğunuza ve başarınıza sahip çıkmalısınız.
