Okuryazarlık konusunda çok iyiyiz ancak iş nitelikli eğitime, yani yükseköğretime geldiği zaman oran ciddi şekilde düşüyor. Dahası, Türkiye'nin yarısı bile lise eğitimini tamamlamamış durumda.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ulusal Eğitim İstatistikleri isimli çalışmasına ait sonuçları paylaştı. 6 yaş ve üzerindeki bireyleri kapsayan bu araştırma, vatandaşların eğitim durumlarını yaşadıkları yere, cinsiyete ve yaşlarına göre kategorize ediyor.
Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı (UEİVT) ile Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri üzerinden gerçekleştirilen çalışma, Türkiye'de okuma yazma bilenlerin oranının neredeyse yüzde 100'e ulaştığını gözler önüne seriyor.
TÜİK'in paylaştığı veriler, Türkiye'de okuma yazma bilenlerin oranının yüzde 97,6 seviyesinde olduğunu gözler önüne serdi. 6 yaş ve üzeri nüfusu kapsayan bu veri, ülkemiz için çok da fena değil. Aynı araştırma 2008 yılında yapıldığında, ülkemizde okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 91,8 olarak kayıtlara geçmişti.
TÜİK'in cinsiyet verileri, Türkiye'de erkeklerin daha fazla okuma yazma bildiklerini gözler önüne seriyor. Öyle ki 2022 yılı itibarıyla erkeklerdeki okuma yazma oranı yüzde 99,3 olarak kayıtlara geçti. Aynı oran, kadınlarda ise yüzde 95,9. Ancak burada atlanmaması gereken bir husus var. 2008 yılına döndüğümüzde kadınların yüzde 86,9'unun, erkeklerin ise yüzde 96,7'sinin okuma yazma bilmektedir.
Yapılan araştırma, Türkiye'de okuma yazma bilenlerin oranının en yüksek olduğu ilin Antalya olduğunu ortaya koydu. Kent genelindeki okuryazarlık oranı yüzde 99. Buna karşın, Türkiye'de okuryazarlık oranı en düşük olan il ise Mardin. Kentte okuma yazma bilenlerin oranı, yüzde 93,6.
Türkiye'de okuryazarlığın en yüksek olduğu illerde, erkeklerin yüzde 99'unun, kadınların ise yüzde 98'inin okuma yazma bildiğini görüyoruz. Ancak iş okuryazarlığın düşük olduğu kentlere geldiğinde çarpıcı bir gerçekle karşılaşıyoruz. Bu illerde kadınların okuryazarlık oranı gözle görülür biçimde düşük.
TÜİK'e göre vatandaşların eğitime ayırdıkları yıllar giderek artıyor. Ancak bunlar yeterli mi tartışılır. Öyle ki Türkiye'de ortalama eğitim süresi, 2022 için 9,2 yıl olarak gerçekleşti. 25 yaş ve üzeri erkekler hayatlarının 10 yılını, 25 yaş ve üzeri kadınlar ise hayatlarının 8,5 yılını eğitim için harcıyorlar. Bunu şöyle yorumlamak mümkün; Türkiye'de erkekler lise ikinci sınıfta, kadınlar ise lise birinci sınıfın ilk yarısında eğitimlerini sonlandırıyorlar. Türkiye'de zorunlu eğitimin 12 yıl olduğunu unutmamak gerek.
Türkiye'de cinsiyete göre ortalama eğitim süresinin en yüksek olduğu il erkekler için de kadınlar için de Ankara. Kadınlarda ikinci sırada bulunan İstanbul, erkeklerde üçüncü sıraya geriliyor. Cinsiyete göre ortalama eğitim süresinin hem kadınlar hem de erkekler için en düşük olduğu il ise Ağrı. Ağrı'da erkekler ortalama 8,6 yıl, kadınlar ise 5,7 yıl eğitim alıyorlar.
Okuma yazma öğrenme konusunda iyi olduğumuzu söyledik. Ancak iş nitelikli eğitim, yani yükseköğretime geldiği zaman oranın ciddi şekilde düştüğünü söyleyebiliriz. 25 yaş ve üzeri vatandaşlar arasında ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora yapanların oranı, yüzde 23,9 olarak kayıtlara geçmiş durumda. Bunlara liseyi dahil ettiğimizde yüzde 47,1, ortaokul eğitimini dahil ettiğimizde yüzde 69,8, ilkokul eğitimini dahil ettiğimizde yüzde 92,5'lik sonuçlara ulaşıyoruz.
