Emeklilik tarihi yaklaşan sigortalılar e-Devlet sistemi üzerinden hizmet dökümlerini incelediklerinde karşılarına Ş, K, S harfleri ile uyarı çıkabilmektedir. ''Ş'' harfi; şüpheli iş yeri, ''K'' harfi; Kontrollü iş yeri, ''S'' harfi ise; sahte iş yeri anlamını taşımaktadır.
Sahte sigortalılık kişinin SGK'ya bildiriminin yapıldığı iş yerinde fiilen yani gerçekte çalışmaması demektir. Hizmet dökümlerinde bu harfleri gören sigortalılar emekli olmakta ciddi problemlerle karşılaşabilmektedirler. Emekli olduktan sonra sahte sigortalılığın tespiti halinde sigortalıların emeklilikleri iptal edilmekte ve emekli maaşları, tedavi giderleri faiziyle SGK tarafından tahsil edilmektedir.
Genellikle sigortalı bir iş yerinde çalışmak durumunda olamayanlar, işverene her ay sigorta parasını ödeyip, o paravan şirkette kendilerini çalışıyormuş gibi gösterebilmektedirler. Sahte sigortalı kişi SGK'ya sigorta parasını işveren aracılığı ile ödemektedir. Hâl böyle olunca ne de olsa parası ödeniyor bunda herhangi bir sıkıntı olmaz düşüncesine kapılmaktadırlar. Sadece bu işi yapmak ve bundan haksız kazanç elde etmek amacıyla şirket kuranlarla bile karşılaşmak mümkündür. En son tarafıma ulaşan şikayetlerde bir kişi İstanbul'da şirket kurup, memleketindeki hemen hemen bütün akrabalarına ''ben devletten teşvik alıyorum, sigorta maliyeti bin lira siz beş yüz lira verin, sizi sigortalı göstereyim emekli olun'' gibi söylemlerle tüm hemşerilerini kandırmış, sahte sigortalılardan paraları toplayıp SGK'ya da primleri ödememişti. 300'e yakın kişinin sigortalılıkları iptal olmuş, emekli olanların ise emeklilikleri yanarak ciddi tutarlarda ceza ödemek durumunda kalmışlardı.
Sosyal Güvenlik Kurumunun uygulamaları kişiyi çalışma hayatında korumak, kollamak ve sosyal güvencelerinin temin ve tesisi için tasarlanmıştır. Rapor alan biri Sosyal Güvenlik Kurumundan rapor ücreti almaktadır. Sahte sigortalı kişi ise böyle bir durumda haksız yere kurumdan ödenek almış olacaktır. Emeklilik, sürekli iş göremezlik geliri gibi diğer ödemeler ve sağlık hizmetlerinden yararlanmada aynı şekilde sahte sigortalılara haksız bir şekilde sunulan hizmet olmuş olmaktadır. Burada kamu kurumu zarara uğratılmakta ve haksız bir menfaat sağlanmaktır.
Peki insanları sahte sigortalığa iten durum nedir, insanlar neden böyle bir yola başvurmak istemektedirler gibi soruların yanıtını bulmak çok da zor değildir. Sosyal güvenlik mevzuatımızın karmaşık yapısı ve sigorta statülerindeki eşitsizlik kişileri şüphesiz ki bu yola teşvik etmektedir. Tabii sahte sigortalılığı asla kabul etmiyorum, ancak altında yatan nedenleri de araştırmak gerektiğine inanıyorum.
Bazı durumlarda da işverenden sigorta primlerini tahsil edemeyen Sosyal Güvenlik Kurumu kişilerin sigortalılık hizmetlerini iptal edebilmektedir. Bu durumda vatandaşların emeklilik hesaplamaları ve planlamaları tamamen değişmekte olup, hayal kırıklığına uğrayabilmektedirler. Şimdi vatandaş olarak 'ben gerçekte fiilen iş yerinde çalıştım ama işveren borcunu ödemediyse ve kurum da bu borcu tahsil etmediyse haklı olarak benim suçum ne' diyebilmektedir. Bu gibi durumların da önüne geçebilmek için kurumun alacaklarını takip etmesi hem kendi hem de sigortalıların menfaati için önem arz etmektedir.
Sahte sigortalılık şüphesiyle ifadeye çağrılan sigortalıların SGK müfettişlerine giderek ifadelerini vermeleri, fiilen iş yerinde çalışmışlar ise bu durumu kanıtlayıcı belge ve bilgileri müfettişe sunmaları gerekmektedir.
Her sigortalının muhakkak e-Devlet sistemi üzerinden SGK hizmet dökümlerini belirli periyodlarda incelemeleri, aksi durum halinde derhal kuruma başvurmaları ileride sorun yaşamamaları için çok önemlidir.
