Mehmet Akif ERDEM/ Günboyu
Enflasyonla mücadele amacıyla tüketimi kontrol altına almayı hedefleyen program, vatandaşların kredi kartı kullanımını tüketim talebini dengede tutacak şekilde yeniden düzenlemeyi amaçlıyor. Kira ve konut fiyatlarındaki artış ise yeni sosyal konut projeleriyle aşılacak. Programın beklentileri arasında 2026 yılında yüzde 5'lik bir büyüme ve 2025 yılında tek haneli işsizlik yer alıyor.
Milliyet gazetesinin haberine göre, 2024-2026 yıllarını içeren Orta Vadeli Plan'a göre, enflasyonun 2023 sonunda yüzde 65 seviyesinden başlayarak 2024'te yüzde 33'e, 2025'te yüzde 15.2'ye düşürülmesi hedefleniyor. 2026'da ise TÜFE'nin yüzde 8.5 ile tek haneye çekilmesi planlanıyor. Ayrıca programda büyümenin 2026'da yüzde 5'e yükseltilmesi hedeflenirken, kişi başı gelirin 2026'da 14 bin 855 dolara çıkarılması öngörülüyor.
2023 yılı büyüme beklentisi yüzde 4.4'e düşürülmüşken, 2024 büyüme hedefi yüzde 4 olarak belirlenmiştir. İşsizlik oranlarına göre 2023 için yüzde 10.1, 2024 için yüzde 10.3, 2025 için yüzde 9.9 ve 2026 için yüzde 9.3 tahmin edilmiştir. Kişi başına gelir hedefleri ise 2023 sonunda 12 bin 415 dolar, 2024'te 12 bin 875 dolar, 2025'te 13 bin 717 dolar ve 2026'da 14 bin 855 dolar olarak belirlenmiştir.
Önümüzdeki dönemde hangi adımlar atılacak?
Enflasyonla mücadele odaklı olan 3 yıllık dönemde, iç talebin dengelenmesine sıkı para politikası ve seçici kredi uygulamalarının desteği sağlanacak. Önümüzdeki yılın dezenflasyon sürecinin başlaması öngörülüyor. OVP'ye göre, fiyat istikrarı konusunda atılacak bazı adımlar şunlar olacak:
– Enflasyonla mücadelede Merkez Bankası, tüm politika araçlarını etkin bir şekilde kullanacak ve maliye ile gelir politikaları para politikasıyla uyumlu hale getirilecek.
– Ekonomik aktivitenin ivmesi, enflasyonist baskı oluşturmayacak şekilde yönlendirilecek.
– Ekonomik dengeleri bozucu ve enflasyonu besleyen tüketim artışlarını önleyecek tedbirler alınacak.
– Reel sektöre uygun maliyetlerle hedef odaklı finansman sağlanacak.
– Devlet tarafından yönetilen fiyatlar, geçmiş enflasyona endeksleme davranışının azaltılmasına yardımcı olacak şekilde belirlenecek.
– Hanehalkı, firmalar ve bankacılıkta varlık ve yükümlülüklerinde TL ağırlığı artırılacak.
– Kira ve konut fiyatlarındaki gelişmelere yanıt olarak, COVID-19 salgını döneminde azalan konut arzı hızla artırılacak. Deprem nedeniyle kaybedilen konutlar için telafi amaçlı sosyal konut projeleri geliştirilecek ve dar gelirli vatandaşların konut erişimi artırılacaktır.
– Kamunun uygun koşullu konut kredileriyle ilk kez konut edinimi desteklenecek, dar ve orta gelirli vatandaşlar için uygun fiyat aralığında yeni konut projeleri başlatılacak.
– OVP’de yer alan tahminlerden yapılan hesaplamaya göre, doların bu yıl 23.8, 2024’te 36.7, 2025’te 43.9, 2026’da ise 47.7 olması öngörülüyor.
Kredi kartı kullanımına sınırlama
OVP'ye göre, vatandaşların uluslararası standartlarda kredi kartı kullanımı yeniden düzenlenecek ve bu düzenleme parasal istikrarı etkilemeyecek, tüketim talebini dengeleyecektir. TL mevduata olan geçişlerin hızlandırılmasıyla kredi korumalı mevduatların genel içindeki payı azaltılacak, Yurt Dışında Yerleşik Vatandaşlar Mevduat ve Katılım Sistemi (YUVAM) hesabının yaygınlaştırılması teşvik edilecektir.
Dijital Türk Lirası için idari düzenleme 2024 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanırken, kamu harcamaları sistematik bir şekilde gözden geçirilecek ve verimsiz harcama alanları tasfiye edilecektir. Kamu hizmetleri, azami tasarruf anlayışıyla yerine getirilecektir. Taşıt ihtiyaçları öncelikle geçici tahsis veya ihtiyaç fazlası taşıtların devri yoluyla karşılanacaktır. Vergi cezaları, daha fazla caydırıcılık sağlamak amacıyla gözden geçirilecektir. Esnek çalışma biçimleri, kadınlar, gençler ve engelliler dahil olmak üzere daha geniş bir kesime yaygınlaştırılacaktır. İlaç ve tedavi harcamalarının rasyonelleştirilmesi için tedbirler alınacaktır.
Evlilik kredisi
Sosyal yardım sistemi, ailelerin odaklandığı ve her fert için asgari bir geliri garanti edecek şekilde gözden geçirilerek yeniden tasarlanacak. Her ailede en az bir çalışanın bulunmasını sağlamak için önlemler alınacak.
Geçici ve uluslararası koruma statüsündeki yabancıların, özellikle işgücü temininde zorluk yaşanan sektörlerde öncelikli olarak kayıtlı şekilde çalışmaları sağlanacaktır. Aile kurumunun korunması ve evlenecek gençlerin desteklenmesi amacıyla 'Aile ve Gençlik Bankası' kurulacak. İşveren katkısıyla tamamlayıcı emeklilik sistemi oluşturulacaktır.
