Ölüm aylığı başvuruları hak sahipleri tarafından Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi doldurularak yapılır. Malul çocuklar, malullüğe ilişkin sağlık kurulu raporunu öğrenciler, öğrenim durum belgelerini, boşanan kız çocuklarının boşanma kararı nüfus kütüğüne işlenmemişse, kesinleşmiş mahkeme kararını, anne-babalar için ise kaymakamlıklardan aldıkları gelir durumunu gösterir belgeyi, Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi'ne eklenmelidir. Çalışmaya başladığı için aylığı kesilen çocuklar ile sonradan boşanan kız çocukları ve aylığı kesildikten sonra öğrenciliğe başlayan çocuklara yeniden aylık bağlanması için, ikinci kez tahsis başvurusu yapmaları gerekmektedir. Aylığı kesildikten sonra, aylık almaya hak kazanan çocuklara başvuruda bulunmaması halinde SGK kendiliğinden aylık bağlamaz.
Hisseler farklıdır
Ölüm aylığından yararlanan eş, çocuk ve anne-babaların, ölüm aylığındaki hisseleri farklıdır. Eş ve çocuklara bağlanan aylıklar toplamı, sigortalının aylığını aşarsa bunların aylıklarında, hisseleri oranında bir indirime gidilir.
Sigortalının dul eşine %50, aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise 5510 Sayılı Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması şartıyla %75 oranında aylık bağlanır.
Ölüm aylığı alan çocuğunun bulunması veya çalışması nedeniyle %50 oranında ölüm aylığı bağlanan dul eşin, ileride çocuklarının hak sahibi niteliğini yitirmesi veya kendi sigortalılıklarının sona ermesi halinde aylık oranları, çocukların aylıklarının kesildiği veya kendi sigortalılığının sona erdiği tarihi izleyen ay başından itibaren %75'e çıkartılır.
Ölen sigortalının hak sahibi durumundaki erkek, kız ya da malul çocuklarına bağlanan ölüm aylığının oranı %25'tir. Ancak çocuklardan, sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlere, ana ve babalara arasında evlilik bağı bulunmayan veya sigortalının ölümü tarihinde evlilik bağı bulunmakla beraber ana veya babaları sonradan evlenenler ile kendisinden başka aylık alan hak sahibi bulunmayanların her biri için ölüm aylığı oranı %50'dir.
Sigortalının ölüm tarihinde veya sonradan eşine ve çocuklarına bağlanması gereken aylıkların toplamı hesaplanan ölüm aylığından az olursa, artan kısım, ölüm aylığına hak kazanan anne ve babasına eşit oranda ödenir. Ancak, ana ve babanın her birinin hissesi ölüm aylığının %25'inden fazla olamaz. Anne ve babanın her ikisine aylık bağlandığında %25 oranı ikiye bölünerek aylık hisseleri %12,5 olarak belirlenir. Artan hissenin bulunmaması halinde anne ve babaya aylık bağlanmaz. Sonradan eş ve çocukların aylıkları kesilerek bunlara bağlanabilecek aylıklar toplamı sigortalı aylığının altında kalırsa anne ve babaya tekrar aylık bağlanır. Anne ve babanın 65 yaşın üstünde olması durumunda artan hisseye bakılmaksızın aylık bağlanır.
BAĞ-KUR'lunun durumu
Sigortalının hak sahiplerine bağlanacak aylıklar; sigortalının ölüm tarihini, hak sahibi olma niteliğinin ölüm tarihinden sonra kazanılması halinde, bu niteliğin kazanıldığı tarihi, takip eden ay başından itibaren başlatılır.
Aylığın kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkması ile yeniden hak sahibi niteliğinin kazanılması halinde ise hak sahipliği niteliğin kazanıldığı tarihten değil, müracaat tarihini takip eden ay başından itibaren yeniden bağlanır.
4/b BAĞ-KUR kapsamında sigortalı sayılanların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil, herhangi bir prim borcunun ödenmiş olması zorunludur. Sigortalının ölüm tarihinde prim borçlarının bulunması halinde, ölüm aylığı prim borçlarının ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılır. Hak sahiplerinin yazılı başvuruda bulunmaları gerekir ve beş yıl içerisinde talepte bulunulmazsa, beş yılı aşan kısım zaman aşımına uğrar.
