Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz yeni düzenleme için sinyali verirken EYT düzenlemesi sonrası emekli olarak çalışmaya devam edenler, kıdem tazminatı ve ihbar hakkı konusundaki detayları merak ediyor.
EYT'Lİ ÇALIŞAN KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
EYT kapsamında emekliliğe hak kazananların ihbar süresine uyma zorunluluğu bulunmuyor. Emekli olduktan sonra kıdem tazminatı almadan çalışmaya devam edenler ilerleyen dönemde ister işi bıraksın isterse işine son verilsin kıdem tazminatını alabilir. EYT kapsamında çalışanların ihbar süresine uyma zorunluluğu bulunmuyor.
1 - EYT'LİLER İHBAR TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
İş Kanunu'na göre iş sözleşmesini feshetmek isteyen bir işçi yazılı olarak ve çalışma süresinin gerektirdiği bildirim süresine bağlı kalarak diğer tarafa işten ayrılacağını bildirmekle yükümlü. İş sözleşmesini bildirim sürelerine uymadan fesheden taraf, söz konusu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak diğer tarafa ödemek zorunda kalıyor. Böylesi bir uygulama halinde, tüm bildirim süresi esas alınarak ihbar tazminatı ödenmesi gerekiyor. EYT kapsamında işten çıkışını talep edenin ihbar süresine uyma zorunluluğu olmadığı gibi ihbar tazminatı da söz konusu olmuyor.
2 - KİMLER İHBAR TAZMİNATI HAKKI KAZANABİLİR?
Yasaya göre, 6 aya kadar süren çalışmalarda 2 hafta, 6 aydan 1.5 yıla kadar süren çalışmalarda 4 hafta, 1.5 yıldan 3 yıla kadar süren çalışmalarda 6 hafta, 3 yıldan uzun süren çalışmalarda 8 hafta bildirim süresi uygulanıyor. Bu süreler kıdeme göre değişiyor. Toplu iş sözleşmesi ya da bireysel olarak ihbar süreleri artırılabiliyor. İhbar tazminatı bildirim süresinin bitiminde olması gereken ücret üzerinden hesaplanıyor.
3 - 6 AYDAN AZ ÇALIŞANIN İHBAR HAKKI VAR MI?
İş sözleşmesinin işçi tarafından feshi, işveren tarafından deneme süresi içinde belirlenen esaslar çerçevesinde feshi halinde işçiye herhangi bir ihbar tazminatı ödenmiyor.
4-KENDİ İSTEĞİYLE İŞİ BIRAKAN İHBAR TAZMİNATI TALEP EDEBİLİR Mİ?
İşten ayrılmak (istifa) isteyen işçi, işten ayrılmalarda bildirim süresini dikkate alarak yazılı bildirimde bulunmakla yükümlüdür. İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda, ayrılmanın nedeni önem taşımaksızın ihbar tazminatı hakkı oluşmaz, böylesi bir talepte bulunulamaz. Diğer yandan fesih nedeni İş Kanununda sayılan haklı nedenlerden birine dayanmıyorsa işçiye bildirim süresine ilişkin ücret tutarı kadar tazminat ödemek zorundadır.
5 - İŞVEREN İŞÇİDEN İHBAR TAZMİNATI TALEP EDEBİLİR Mİ?
Çalışanın işini haklı nedene dayanmadan, haber vermeden bırakıp gitmesi durumunda işverenin de işçiden ihbar süresine ilişkin ücret tutarında tazminatı talep etme hakkı bulunuyor. Bildirim süreleri işçi için geçerli olup buna aykırı iş sözleşmesi fesihlerinde işverenin ihbar tazminatı alma hakkı doğabiliyor.
6 - İHBAR SÜRESİ DOLMADAN YENİ İŞE GİRİLEBİLİR Mİ?
Bildirim süresine uymadan, sözleşme süresi bitmeden yeni işe girilmesinde hem çalışan hem de işveren sorumlu tutuluyor. İş Kanunu'na göre, işçinin bu davranışına yeni işe girdiği işveren neden olduysa, bu durumu bilerek işe aldıysa, bilerek çalıştırmaya devam ettiyse yeni işverene de tazminat yükümlülüğü doğabilir.
7 - İŞ ARAMA İZNİ NEDİR?
İşine son verilen çalışana günde en az 2 saat iş arama izni verilmesi gerekiyor. İşçi gelir kaybına uğramamak için ihbar önellerinde günlük iki saatlik iş arama izinlerini kullanarak iş arayabileceği gibi bildirim sürelerine uyulmaması durumunda da bu süreye ait ücretin işverence ödenmesi zorunluluğu bulunuyor. İşveren iş arama izni verilmemesi ya da eksik saat kullandırılması durumunda o süreye ilişkin ücreti ödemek zorunda. İş arama izni yerine çalıştıran işveren normal ücrete ek olarak çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.
8 - İHBAR TAZMİNATINDA DA BİR TAVAN ÜCRET VAR MI?
Kıdem tazminatında olduğu gibi bir tavan ücret söz konusu değil, günlük brüt ücret üzerinden ödeme yapılması gerekiyor. Ödeme ihbar süresinin bitiminde olması gereken ücret üzerinden hesaplanıyor. İhbar tazminatı 10 yıllık zaman aşımına tabi bulunuyor. En az 30 işçinin çalıştığı işyerinde altı aydan fazla çalışan kişi geçerli neden olmadan işten çıkarıldığının mahkemece tespiti halinde işe iade edilir. İşverenin fesih hakkını kötü niyetli kullandığının belirlenmesi durumunda işçiye ihbar tazminatının yanı sıra 3 katı tutarında ayrıca tazminat verilir. Yargı kararıyla işe iade davasını kazanan peşin aldığı ihbar tazminatını işverene geri vermekle yükümlüdür.
9- İHBAR SÜRESİNİN ARTIRILMASI MÜMKÜN MÜ?
Bireysel ya da toplu iş sözleşmeleri ile ihbar süreleri artırılabiliyor. Kısmi süreli iş sözleşmesine tabi çalışanlar açısından da aynı süreler uygulanabilir.
10 - İHBAR BİLDİRİMİNİN ARDINDAN GERİ DÖNÜŞ MÜMKÜN MÜ?
İhbar bildirimi yapıldıktan sonra bu bildirimden geri dönülemez. Yeniden işe başlatılması durumunda sözleşme yapılması gerekiyor.
