Doğu Akdeniz'de Türk-Rum gerginliğinin arttığı şu günlerde dikkat çeken bir olay yaşandı.
ABD, Türkiye'ye sadece 60 kilometre uzaklıktaki Yunanistan'ın Dedeağaç kentine asker, araç ve de mühimmat sevketti. ABD donanmasına ait bir gemi ile yaklaşık 700 araç, konteyner ve ekipman ile 2 bin 500 asker getirmişti. Askerî araçlar gemiden indirilerek, Dedeağaç'ta bulunan birliklere gönderilip, burada konuşlandırıldı.
Her ne kadar, askerî sevkiyatın Romanya ve ABD ordusu tarafından gerçekleştirilecek 3-24 Haziran'daki Guardian-2019 tatbikatında kullanılacağı iddia edilse de; ABD, uzun süredir Dedeağaç'taki limanı askerî kullanıma açmak ve genişletmek için çalışmalar yürütüyor. Bu arada ABD, bölgeye yeni nesil radar sistemi kurma kararı aldı. ABD'nin burnumuzun dibindeki Dedeağaç'a asker yığması, her ne hikmetse bana Edirne müdafii Mehmed Şükrü Paşa'yı hatırlattı.
Edirne müdafii olarak bilinen Mehmed Şükrü Paşa 1857 yılında Erzurum'da doğdu. Babası Kıdemli Yüzbaşı Mustafa Bey, annesi Muhsine Hanım'dır. Şükrü Paşa, ilkokulu ve ortaokulu Erzurum'da okudu. Daha sonra Erzincan Askerî Lisesi'ne, İstanbul'daki Sütlüce Topçu Okulu'na girdi. 1879 yılında askerî eğitimini birincilikle tamamladı. Ardından Mühendishâne-i Berrî Hümâyûn'da topçuluk dersleri vermeye başladı. Şükrü Paşa, 1882 yılında kolağasına (kıdemli yüzbaşı), 1887 yılında binbaşılığa, yükseldi. Mehmed Şükrü Paşa, 34 yaşında Zafer Rabia Hanım ile evlendi. Bu evlilikten dokuz çocukları oldu. Fakat bunlardan beşi, çeşitli hastalıklardan dolayı küçük yaşta vefat etti.
Almanya'ya gönderildi, Prusya'da büyük askerler yetiştiren ünlü Potsdam Garnizonu'nda eğitim gördü. Henüz genç bir subay olmasına rağmen Arapça, Farsça, Almanca, İngilizce ve Fransızcayı iyi derecede öğrenmişti. Harbiye ve Darüşşafaka okullarında balistik, matematik öğretmenliklerinde bulundu.
Mehmed Şükrü Paşa, 1888'de kaymakamlığa (yarbay), 1889'da miralaylığa (albay) terfi etti, Saray Yaverliği'nde bulundu. 1893 yılında 36 yaşındayken mirliva (tuğgeneral) rütbesiyle paşa oldu.
Yine aynı yıl Avrupa top fabrikalarını incelemek için Almanya ve Fransa'ya gönderildi. Avrupa'dan satın alınarak İstanbul'a getirilen bu toplar, Çatalca ve Hadımköy'de Şükrü Paşa'nın gözetiminde denemeler yapılarak ordu birliklerine dağıtıldı. Çanakkale Boğazı Muhafızlığı görevindeyken, Balkan Savaşı'nın başlamasıyla Edirne Müstahkem Mevki Komutanlığı'na tayin edildi.
Ancak Osmanlı'ya başkent olmuş Edirne'nin en zor günleri yaşanıyordu kuşkusuz. 1912 yılının Ekim ayında başlayan Bulgar kuşatması uzuyor, kolera, tifo gibi hastalıklar hızla yayılıyor, İstanbul'un vaat ettiği yardım bir türlü ulaşmıyordu. Tam da o sırada, Edirne müdafii Şükrü Paşa ruhları titreten vasiyetini kaleme alıyordu.
Şöyle yazıyordu Şükra Paşa: "Düşman savunduğumuz hatları geçtikten sonra ölürsem, kendimi şehit kabul etmiyorum. Beni mezara koymayın, etimi kuşlar ve itler çeke çeke parçalasınlar. Fakat, savunma hattımız bozulmadan şehit olursam, kefenim, lifim ve sabunum çantamdadır. Beni şehit düştüğüm bu yere gömeceksiniz ve gelecek nesiller üzerime bir abide dikecekler."
5 aylık direnişten sonra Edirne'nin de artık gücü tükenmişti. 26 Mart sabahı teslim olma kararı verildi. Edirne'nin işgal edilmesinden bir gün sonra Bulgar Çarı Ferdinand, Hıristiyan halkın coşkulu gösterileri altında şehre girdi. Mehmed Şükrü Paşa'yla görüştü. Ferdinand, "Bir yanlışlık olmuş. Teslim anında kılıcınızı da vermişsiniz. Şeref dolu bir savaş sayfasına imzanızı attınız. Kılıcınızı lütfen kabul buyurunuz. Sizi ağırladığım ve sizin gibi bir askerle dövüştüğüm için gurur duyuyorum" diyerek Mehmed Şükrü Paşa'ya kılıcını iade etti.
İkinci Balkan Savaşı'nda Osmanlı ordusu, Edirne'yi geri aldı. Bulgarlarla 29 Eylül 1913'te imzalanan İstanbul Antlaşması ile savaşa son verildi. Ardından Bulgaristan'da bulunan Mehmed Şükrü Paşa ve diğer Türk esirleri yurda dönebildi. Mehmed Şükrü Paşa, 6 Ocak 1914'te emekliye sevk edildi. Edirne Müdafaası esnasında yaşadığı olumsuz koşullar neticesinde sağlığı bozulan Şükrü Paşa, 5 Haziran 1916 tarihinde vefat etti.
Merkez Efendi mezarlığında toprağa verildi. 24 Temmuz 1998 günü, ailesinin izniyle Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın önderliğinde buradan alınarak Edirne Kıyık Tabya'da yapılan anıt mezara nakledildi. Rahmet, minnet ve şükranla andığımız Şükrü Paşa anıtı, 27 Temmuz 1998 tarihinden itibaren ziyarete açıldı.
