Yüksek ateş, kuru öksürük şikayetleri %85 oranında birlikte ortaya çıkar. Bu şikayetlere nefes darlığının eklenmesi alarm belirtisidir. Nefes darlığı ortaya çıktığında kişi maske takarak, kendini izole etmeli ve mümkünse toplu taşıma araçları kullanmadan en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Nefes darlığının ciddi olduğu durumlarda ise Alo184 hattından yardım ve ambulans talep edilmelidir.
Hastalık nasıl seyreder?: Yüz hastanın 80'i hastalığı herhangi bir şikayet olmadan veya belli-belirsiz şikayetlerle geçirir. 20 hasta hastanelere başvurmak zorunda kalır. Bu hastaların 5'i ise yoğun bakıma ihtiyaç duyar. Yoğun bakıma alınanların yarısı ise hayatını kaybeder.
Hastane aşaması: Hasta hastanede tek kişilik odaya alınarak değerlendirilir. Fizik muayene, kan testleri gerekirse akciğer grafisi ve BT ile değerlendirilen hastanın üst solunum yollarından numune alınarak test yapılır. Testi negatif çıkan hasta normal koşullarda 48 saat izolasyon odasında bekletilir ve alternatif tanıya yönelik ilaçlarla tedavi edilir. Şikayetleri geçerse hasta tekrar test yapılmadan taburcu edilir. Şikayetlerin geçmediği hastalarda ise test tekrarlanır.
Test pozitif ise: Test pozitif ise hasta tekrar değerlendirilir. Hastaya Kovid-19'a yönelik tedavi protokolü başlanır. Yoğun bakım gereği olup olmadığı değerlendirilir. Normal koşullarda hastanede 2 gün takip edilen hasta tedavisine evde devam etmek üzere taburcu edilir. Testi pozitif olan kişilerin aile bireyleri ve temasta bulunduğu kişiler saptanarak hastanede veya evlerinde izole edilerek bu kişilere de test uygulanır.
Kaç günde iyileşir?: İyileşme ortalama 2-3 hafta sürebilir, kesin bir süresi yoktur. Kişi evde ise izolasyon ve hijyen kurallarına dikkat eder. Tekrarlanan iki test negatif çıkarsa hasta tamamen iyileşmiş kabul edilir ve normal yaşama döner.
Hastalık tekrarlar mı?: Bu konuda kesin bir bilgi yok. Bağışıklık sisteminin güçlü olduğu ve virüsün mutasyon geçirmediği durumlarda aynı virüs ile tekrar hastalık ortaya çıkması beklenmez. Hastalığa karşı oluşan antikorların en azından bir süre koruyucu etki göstermesi gerekir.
Hastalık kronikleşir mi?: Hastalık esas olarak akciğerleri tutar. Tamamen iyileşenlerde akciğerde kalıcı hasar oluşup oluşmadığı şu anda bilinmemektedir.
Korona ve günlük hayat: Salgın sürerken günlük hayatımızda alacağımız kişisel önlemler son derece önemli ve koruyucu olacaktır. Bu dönemde olmazsa olmaz yeni normallerimiz; usulüne uygun maske takmak; güvenli fiziksel mesafe olan en az 1.5 metrelik uzaklığa dikkat etmek; yabancı yüzeylere temas sonrası elleri sürekli yıkamak olmalıdır. Öncelikle kapalı, dar ve havasız mekanlardan mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Ev dışında insanlarla bir arada bulunulan sosyal mekanların; şikayeti olsun olmasın tamamen sağlıklı gibi gözüken her insanın virüs bulaştırmak bakımından belirli riskler barındırdığı akıldan çıkarılmamalıdır. AVM'ler, ofisler, toplu taşıma araçları, metrolar, marketler, otobüsler en riskli alanlar olacaktır.
Toplu taşıma araçları: Toplu taşıma araçlarında daha önce konulan %50 kapasite ile yolcu taşınması kuralı maalesef kaldırıldı. Bu tür kapalı ve çok sayıda insanın bulunduğu yerler hastalığın bulaşmasının en kolay olduğu alanlardır. Sosyal mesafenin korunmadığı, herkesin usulüne uygun maske takmadığı ve yüzeylere birçok kişinin direkt temas ettiği toplu taşıma araçlarından mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. 65 yaş ve üzeri riskli grubun bu kurala özellikle dikkat etmesi gerekir. Toplu taşıma araçlarına binerken ve inince mutlaka elleri dezenfekte etmelidir
Restoran ve kafeler: Güvenli-fiziksel mesafe kuralının uygulandığı; açık, havalandırması yeterli, personelin maske taktığı, ortak kullanım alanlarının ve yüzeylerinin sürekli dezenfekte edildiği bu tür yerlere gidilebilir. Bu mekanlarda kişi sayısı az olmalı, çapraz oturma düzeni sağlanmalıdır. Eller masada el dezenfektanı bulunmalı; çatal, bıçak, kaşık, bardak, ekmek, tuzluk ve baharatlık gibi şeyler kapalı ve mümkünse tek kullanımlık olmalıdır. Tüm gıdalar kapalı dolaplarda olmalı veya üzerleri kapalı saklanmalıdır.
Ofisler: 10 metrekareye en fazla 2 kişi düşecek şekilde kişi ayarlaması yapılmalıdır. Çalışırken mutlaka maske takılmalı, hijyen kurallara uyulmalı, ofisler sürekli havalandırılmalı, ortak kullanılan asansör düğmesi, kapı kolları, bilgisayar ve telefon gibi cihazlar, masa ve sandalyeler sürekli dezenfekte edilmelidir. Tuvalet temizliğine dikkat edilmeli, lavabolarda temassız bataryalar, sabunluklar ve kağıt olmalıdır. Eller saat başı yıkanmalı; defter-kalem; kahve-çay, su bardağı gibi şeyler kişiselleştirilmelidir.
Eve geliş: Eve gelir-gelmez eller, telefon ve anahtarlık gibi nesneler dezenfekte edilmelidir. Ayakkabılar ile eve girilmemeli, giysiler hemen değiştirilmeli ve havalandırılmalıdır.
