Kadınlarımz ve hakları...

Sevgili okuyucularım bu hafta sizlere kadınlarımızın sorunlarıyla ilgili bazı konulara değinmek istiyorum.

EŞİ VEFAT ETMİŞ KADINLARA YÖNELİK DÜZENLİ NAKİT YARDIMLAR

Eşi vefat etmiş ve herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olmayan, muhtaçlığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Mütevelli Heyeti kararıyla onaylanan kadınlara muhtaçlıkları devam ettiği süre içerisinde aylık 250 TL tutarında ve 2 aylık periyotlarla, iki ayda bir 500,00-TL tutarında düzenli nakit sosyal yardım verilmektedir. Yardımdan faydalanabilmek için her şeyden önce kadının resmi nikâhlı eşinin vefat etmiş olması ve Sosyal Güvenlik Kurumlarının herhangi birine tabi olmaması gerekmektedir. Düzenli nakdi yardımın verilme sürecine baktığımızda, kişinin müracaatı şarttır.

65 YAŞINI DOLDURMUŞ MUHTAÇ KADINLARIN DURUMU NELERDİR?

Muhtaçlık veya 65 Yaş Aylığı, 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Özürlü ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunla düzenlenmiştir.

65 yaşını doldurmuş, kendisine kanunen bakmakla mükellef kimsesi bulunmayan, sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan, nafaka bağlanmamış veya bağlanması mümkün olmayan, mahkeme kararıyla veya doğrudan doğruya kanunla bağlanmış herhangi bir devamlı gelire sahip bulunmayan ve muhtaçlığını İl veya İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarından alacakları belgelerle kanıtlayan Türk Vatandaşlarına hayatta bulundukları sürece aylık bağlanır..

65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz kişilerin 65 yaş aylığına hak kazanabilmeleri için sadece varsa eşlerinin ve kendilerinin gelirlerine bakılıyor ve eşi ve kendisinin geliri asgari ücretin net tutarının üçte birinden düşük olanlara aylık bağlanmaktadır.

EVLERDE ÇALIŞAN TEMİZLİKÇİ KADINLARIN HAKLARI NELERDİR?

Ev hizmetlerinde aynı evde 10 günden az çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı primleri ev sahiplerince asgari ücretin yüzde 2'si oranında ödenir. Çalışanlar, istemeleri halinde adlarına yüzde 2 prim ödenen ay için 30 güne tamamlamak üzere emeklilik ve sağlık primini asgari ücretin %32,5'i üzerinden ödeyebilecek.

Emeklilik ve sağlık priminin, iş kazası ve meslek hastalığına ilişkin primin Kuruma geldiği ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi istenir, bu süre içinde ödemeyenlerin hakkı düşecektir.10 günden az çalışanları çalıştıranlar, SGK kapsamında işveren sayılmayacak.

Yetim aylığı alanların ve eşinden dolayı sağlık yardımından yararlananların uzun vadeli sigorta kollarına prim ödememeleri durumunda aylıklarında kesinti olmaz.

GSS'den faydalanmaları için 30 gün prim ödemiş olmaları ve 60 günden fazla prim borcu olmaması ya da bu süreden fazlaya ilişkin prim borcunun taksitlendirilmesi şartı aranır.

İş kazası durumunda çalıştıranlar sorumlu tutulmayacaktır. Çünkü 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 2. maddesinde kanunun hükümlerinin uygulanmadığı istisnalar belirtilmiştir. 6331 sayılı kanun hükümleri ev hizmetlerinde uygulanmadığından vuku bulacak bir kaza halinde de olay iş kazası sayılmayacaktır.

EVLERİNDE EL İŞİ YAPAN KADINLARIN SİGORTALILIĞI

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında evde dantel, sepet, boncuk v.b. el işleri üretip bunları gelir vergisinden muaf kapsamda olarak satanlar için düşük primli isteğe bağlı sigortalılık öngörülmüştür.

Gelir Vergisi Kanunun 9. maddesinde (6) numaralı bendinde sayılan evde dikiş, nakış, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satan kadınlara sigortalı olmak istemeleri halinde vergi dairelerinden evde el sanatları ile uğraştıklarına dair belgeyi alıp Sosyal Güvenlik Kurumu'na ibraz etmeleri ve primlerini de her ay ödemeleri gerekmektedir. (5510 geçici 16. Md) işverene tabii olmamalılar…

Bu belgeyi alan ev kadınları her ay 30 gün prim ödemek yerine prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında olmak kaydıyla kendileri tarafından belirlenecek kazancın %32'si oranında (%20'si malullük, yaşlılık, ölüm ve %12'si GSS) günlük olarak prim ödemektedirler.

2021 yılı ev hanımlarının isteğe bağlı Bağ-Kur primleri 1.068, 48-TL.dir.

EBEVEYN İZNİ NEDİR?

*Çocuğunun en az %70 engelli ya da süreğen hastalığı olması durumunda, çocuğun tedavisi için ebeveynden sadece birinin kullanması şartıyla,

* İşçiye 1 yıl içinde 10 güne kadar ücretli izin verilir. Bu izin ister 10 gün olarak toplu şekilde, istenirse yıl içinde bölümler halinde kullanılabilir.

YARIM ÇALIŞMA ÖDENEĞİ NEDİR?

* Doğum izninin bitiminden itibaren haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilen annelere, çalışmadıkları süre için yarım çalışma ödeneği veriliyor.

*İşçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması gerekir.

* Analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde en yakın İŞKUR birimine doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekmektedir.

* Ödenek ödenen süreler için asgari ücret üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ile genel sağlık sigortası primi işçi ve işveren payları yatırılmaktadır.

* Birinci doğum için 30 gün, (60 gün çalışma)

*İkinci doğum için 60 gün, (120 gün çalışma)

*Sonraki doğumlarda da en fazla 90 gün ödeme yapılıyor. (180 gün çalışma)

* Çoğul doğumlarda bu sürelere 30 gün eklenmektedir. Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süreler 360 gün olarak uygulanmaktadır.

* Yarım çalışma süresince süt izni hakkı uygulanmayacaktır.

Asgari ücretle çalışan anne için doğum sonrası ödenen;

* Doğum parası: 8.904,00-TL

* Çocuk yardımı: 300,00-TL (çalışsın-çalışmasın)

Emzirme ödeneği/süt parası: 225,00-TL

ÇOCUK PARASI NEDİR?

Çalışsın çalışmasın her anne çocuk parası alabilir. 15 Mayıs 2015 tarihi sonrasında gerçekleşen doğumlar için ödeniyor.

* Birinci çocuk için 300 lira,