(Sevgili okuyucularım bugünkü yazımda sizlerden gelen soruları cevaplayacağım.)

Mehmet Bey merhaba, ben Neriman Yücel. Öncelikle Günboyu Gazetesindeki yeni yazı diziniz hayırlı olsun. Sigorta başlangıcım ilk defa 03.06.2000 ve toplamda 3850 gün primim var, 6 yıldır da aynı iş yerinde çalışıyorum. Eşimin devlet memuru olduğundan tayini başka bir vilayete çıktı ve taşınacağız dolayısıyla ben de işten ayrılmak zorundayım. Fakat 6 yıllık kıdem tazminatımı da yakmak istemiyorum. 3600 şartından dolayı işten ayrılıp kıdem tazminatı alabilir miyim ve nasıl bir yol izlemeliyim. Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.

Neriman Hanım iyi temennileriniz için teşekkür ederim. 3600 gün ve üzerinde primi olan ve işten ayrılan herkes kıdem tazminatı alamaz. Mülga 1475 sayılı iş kanunun 14. Maddesinde bu hususlar düzenlenmiştir. Buna göre 08 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlardan 15 yıl sigortalılık süresi bulunup en az 3600 gün prim ödeme koşulunu taşıyanlar işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatı alabilirler. Siz 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim şartını taşıyorsunuz lakin ilk işe giriş tarihiniz 08 Eylül 1999'dan sonra olduğu için bu kapsamda işten ayrılmanız durumunda kıdem tazminatı alamazsınız. 08 Eylül 1999 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim ödeme koşulunu sağladıkları takdirde kıdem tazminatı alabilirler. 01.05.2008 sonrası ilk defa işe girenler ise 5400 gün primi tamamlayarak kıdem tazminatı alabilirler. Burada dikkat edilmesi gereken hususların başında yukarıda belirttiğim şartları taşıyan işçiler sosyal güvenlik kurumundan ilk önce 'Kıdem Tazminatı Alabilir' yazısını alarak ve bu belgeyi ekleyerek dilekçe ile işverene müracaat etmelilerdir. İspatı açısından işverene verilecek dilekçe iki nüsha düzenlenmeli teslim alındığına dair kaşeli, imzalı bir nüshasının işçide kalması gerekmektedir. Ya da noter veya PTT'den iadeli taahhütlü olarak işverenin adresine gönderilmelidir. İşçinin hangi gerekçe ile işten ayrıldığının ispatı ancak bu hususlar uygulanırsa kolaylaşacaktır. Olası işçi-işveren uyuşmazlığında işçi işten çıkış gerekçesini ve kıdem tazminatı almaya hakkı olduğunu kanıtlamış olacaktır.

Uzun vadeli yatırılan prim dikkate alınır

Mehmet Akif Bey iyi çalışmalar. İstanbul'dan sizlere yazıyorum, ismim Hülya. E-devlet sistemi üzerinden SGK hizmet dökümümü incelediğimde işe giriş tarihim 01.08.1998 olarak gözüküyor o tarihte ben staj yapmıştım. Fakat prim ödemelerim 01.08.1998 olarak gözüküyor. Emeklilik hesabında ilk işe giriş tarihi olarak hangisini dikkate almam gerekir.

Çırak ve stajyerler için yalnızca kısa vadeli sigorta primleri olan iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık sigortası primleri ödendiğinden dolayı emeklilik hesabında ilk işe giriş olarak kabul edilmediği gibi SGK prim gün sayısı olarak da dikkate alınmamaktadır. Kısa vadeli sigorta primi ödenmesinin amacı çırak ve stajyeri olası meslek hastalıkları, iş kazası ve diğer hastalıklara karşı korumak ve güvence altına almaktır. Adınıza uzun vadeli sigorta primi yatırılan 01.08.1998 tarihini emeklilik hesabında dikkate almanız gerekmektedir.

Deneme süresinde sigorta zorunlu

Sayın Cenkci, 02.08.2019 tarihinde bir markette kasiyer olarak işe başladım. Patronum bana iki ay deneme süresi olduğunu sigortamın iki ay sonra başlatılacağını söyledi ama ben hâlâ sigortasız çalıştırılıyorum. Deneme süresinde sigorta yapılmıyor mu? Haklarımı kaybetmemek için izlemem gereken yol nedir?

En çok karşılaştığımız ve şikayet aldığımız konulardan biri de ne yazık ki deneme süresinde ve sonrasında sigortasız çalıştırılma ve bu durumu fark eden işçilerin haklarını alabilmek için izledikleri yanlış yollar. Öncelikle belirtmeliyim ki deneme süresinde işçilerin sigortaları yani SSK'ları yapılmak zorundadır. Fiili olarak çalışmaya başlayan işçinin sigortası aynı gün yapılır. Kötü niyetli olan bazı işverenler toplumda bir algı oluşturarak deneme süresinde sigorta yapılmaz kavramını ortaya çıkardılar ve buna da işçi ve emekçi kardeşlerimizi maalesef inandırdılar. Bu durumu fark eden işçiler işyerinden ayrılıp hak arama mücadelesi içerisine girmektedirler. Sosyal Güvenlik Kurumu fiili olarak çalışması sonlanmış işçilerin sigortasız çalıştırılma hususundaki şikayetlerini dikkate almamaktadır. Sosyal güvencesiz çalıştırılan işçiler işten ayrılmadan sosyal güvenlik kurumuna yapacakları müracaat ile veya Alo 170 hattına yapacakları şikayet ile ihbarda bulunmaları gerekmektedir. İhbarda bulunurken kimlik bilgilerinin işverene açıklanmamasını talep edebilirler. SGK tarafından yapılan denetimlerde, sigortasız çalıştırılan işçi için iş müfettişlerince tespit edilerek işverenin sigorta yapması sağlanacak, işverene idari para cezası uygulanacaktır. Bu yönteme başvuran işçiler sigortasız çalıştırıldıklarını daha kolay ve hızlı ispat etmiş olacaklardır. Çözüme daha hızlı erişeceklerdir. Aksi halde işten ayrılıp hak arama içerisine giren işçilerin sigorta tespit davası açmaları ve işyerinde çalışmış olduklarını ispatlamaları gerekmektedir. Bir işyerinde yeni işe başlayan işçi kardeşlerimize tavsiyem E-devlet sistemi üzerinden kendilerinin işe girdiğini SGK'ya bildirmeleri menfaatleri gereğidir ve önemlidir.

Kanuni mirasçı değilsiniz

Mehmet Bey, eski eşim bir fabrikada 8 senedir çalışırken kalp krizi geçirerek vefat etti. Eşim hâlâ bana nafaka ödüyor, eski eşimin kıdem tazminatını ben alabilir miyim? Gülseren Karakuş

Gülseren hanım, vefat eden işçinin kıdem tazminatını sadece kanuni mirasçıları alabilir. Siz eşinizden boşandığınız için artık eş değil eski eş konumundasınız ve kanuni mirasçısı değilsiniz, bu sebeple eski eşinizin kıdem tazminatını alamazsınız.

Yurt dışı borçlanması

1984 yılında Türkiye'de SSK başlangıcım var. 1990 ile 2013 tarihleri arasında ise Fransa'da çalışmışlığım var. Çifte vatandaşım. Fransa'daki hizmetlerimi Türkiye'de borçlanabilir miyim? Şimdiden teşekkür ederim. Hasan Parlak.

Hasan Bey, yurt dışı borçlanma talebinizi 1 Ağustos 2019 tarihinden önce yapmış olsaydınız bu süreler SSK (4A)'ya sayılacaktı. Yapılan düzenleme ile 1 Ağustos 2019 tarihinden sonra yapılan yurt dışı borçlanmaları BAĞKUR (4B)'ye sayılmaktadır. Yurt dışı borçlanması ile ilgili yapılan son düzenleme ile ilgili önümüzdeki yazı dizilerinde geniş yer vereceğim.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar * SGK/Bağ-Kur ile ilgili öğrenmek istedikleriniz *Emeklilik zamanı *Emekli aylıkları *Hamilelik-Doğum izni *Askerlik borçlanması *İş kazası ve meslek hastalıkları konularında öğrenmek istediklerinizi siz sorun, cevabını Mehmet Akif Cenkci versin. cenkci@kscsosyalguvenlik.com