Son zamlarla birlikte esnafın zor durumda kaldığını belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, özellikle elektrik faturalarına gelen son zamlarla birlikte faturaların ikiye, üçe katlandığını belirtti. 700 TL elektrik faturası gelen bakkalın faturasının son zamlarla 1800-2000 TL’ye çıktığını vurgulayan Palandöken, “Asıl bu aydan sonra yüksek faturaları göreceğiz. Esnaf zaten faturaları ödeyemiyor” dedi.
AÇILAN İŞYERLERİ 2 YIL DAYANIYOR
Türkiye’deki esnafın doğrudan 7 milyon 500 bin kişiye istihdam sağladığını dile getiren Palandöken, “Açılan işyeri iki yıl dayanıyor. Aynı dükkân 10 kere devrediliyor. Her gün devren kiralık, devren satılık lokanta, bakkal görüyoruz. Zaten 4-5 ayda da kapıya kilit vuruyorlar. Bu işin sürekliliği kalmadı” ifadesini kullandı. Adım atılmazsa, esnafa destekler sunulmazsa yarın diğer gün mahallede, sokakta esnaf kalmayacağına dikkat çeken Palandöken, kuru temizlemecilerin tek elde toplandığını, terzi ve manavın hiç kalmadığını, bakkalların da kapıya kilit vurduğunu aktardı.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç’ın haberine göre, veresiyenin çok arttığını, rafların boş kaldığını söyleyen TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, esnafın son durumu hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
MARKETLER PERİŞAN ETTİ
''''Bilgisayarda bir düğmeye basıyor Edirne’den Hakkâri’ye 10 bin şubesinde şekeri aynı fiyata satıyor. Marketler çiftçiyi de kendilerine işçi yaptılar. Şimdi yok fiyat indirelim, 20 üründe fiyatları sabitleyelim. Serbest ekonomide elektrik doğalgaz özelleşmiş sen müdahale edemiyorsun, markette fiyatları nasıl sabit yapacaksınız. Marketler market markalı ürünler üretiyor bunun üzerine mi fiyat yapıştıracaksın. Olmaz böyle bir şey.
Zincir marketler fiyat artışlarının sebebi, piyasanın hâkimi. Her şeyi satıyorlar, beyaz eşyayı da, mobilyayı da yazın deniz malzemesi, kışın araba lastiği, baharda boya satıyorlar. Peki esnaf ne yapacak. Her mesleği perişan ettiler. Bugüne kadar mücadele ettik ama sonuç alamadık. Yurtdışına bunların açma kapatma saatleri belli. Bazı ürünleri belli bir saatte satamazlar. Bizde fütursuz gece saat 23.00-24.00’e kadar açık kalırlar. Mesela 50 bin adet ürün alsa stok yapıyor diyemezsiniz çünkü her markete bir iki tane yollasa zaten stokçuluğa girmez. Bu bireysel işletmeleri yok eden bir sistem.’’
EN UZUN ÖMRÜLÜSÜ İKİ YIL
''''En uzun ömürlüsü iki yıl dayanıyor. 1 ekmek eve götürsem yeter diyor çoğu zaman. Açılan ile kapanan sayıları aynı gibi, ama ayakta kalma süresi düşüyor. Aynı dükkân 10 kere devrediliyor. Her gün devren kiralık devren satılık lokanta, bakkal görüyoruz. Bu işin bir kurala bağlanması, perakende yasasının mutlaka çıkması gerekiyor.
Bütün sektörlerin önündeki bu haksız rekabet kalkmadan fiyat istikrarından söz etmek mümkün değil. Çünkü fiyatta ipin ucu onlarda.
Bir bakkalda aileden herkes çalışır. Gizli işsizliği de önlüyor. Herkes mesleğiyle ilgili iş yapmalı. Camcıysan cam satarsın, bakkalsan gıda satarsın, kasapsan et satarsın. Marketler ekmekten kuruyemişe, buzdolabına, ayakkabıya, giysiye, alkole kadar her şeyi satıyorlar.''''
PEK ÇOK SEKTÖR ZORDA
''''Tüm sektörler zorda. Şimdi insanlar lokantaya gitmekten korkuyor. İki kişi yemeğe gitseniz en az 300 TL ödüyor. Nasıl gidecek insanlar? Vatandaş eve bir pizza söylerken 10 kere düşünüyor. Nakliyeci esnafı için “ticari akaryakıt”, üretici için “ucuz akaryakı”’ ve ‘gübre’ verilmesi gerekiyor. Üretici ne kadar ucuza ürünü mal ederse piyasaya o kadar olumlu yansıması olur. Bugün üreticinin istediği sulamada indirimli elektrik, tarımda indirimli gübre ve akaryakıt. Aynı zamanda bu ürünlere halkın daha ucuza ulaşması için de ulaştırmada ticari akaryakıt ve esnaf için esnaf tarifesinde elektrik uygulaması olacaktır. Esnaf krediye dayandı. Biz ürünlerimizi veresiye satıyoruz. Hem de hiç tanımadığımız herkese veresiye satarız.''''
VERESİYE ALANLARIN SAYISINDA ARTIŞ
Veresiye arttı mı sorusuna yanıt veren Palandöken, ''''Şimdi kredi kartı patlayanlar nakit paraya sıkışanlar, gelip esnafa başvuruyor. 10 tane yumurta alıyor, “yaz” diyor veresiye defterine. Şu anda esnaf can çekişiyor, iş daha da zora girdi. Esnaf sattığı ürünün yerine yenisini koyamıyor. Zararına satıyor. Esnaf, toptancıdan aldığı fiyatla satıyor, her gün gelen fiyatları yansıtmıyor ki etiketine. 5 liralık suyu 3 liraya sattığı oluyor. Esnafın kârı düşüyor. Mutlaka Perakende Yasası çıkarılmalı. Kredi destekleri artırılarak devam etmeli. Kredi yapılandırmaları bozulan esnaflar var, bunların yapılandırma süresi uzatılmalı. Esnafın ayakta kalmasını sağlayacak desteklerin verilmesi gerekiyor. Hibe krediler verilmeli. Bağ-Kur primleri çok yüksek ve 9 bin 100 iş gününde emekli olabiliyor, buradaki haksızlıklar giderilmeli. Yoksa yarın diğer gün mahallenizde esnaf kalmayacak. Kuru temizlemeciler tek elde toplanıyor. Bakkallar kapanıyor. Terzi ve manav hiç kalmadı. Bakkal dükkânını kapatıyor kasabın yanında tezgâhtar oluyor'''' dedi.
ESNAF TABELA YAKAMAYABİLİR
''''Yaz aylarında klimalar devreye girecek, dolaplar daha fazla çalışacak. Su pompaları devreye girecek. Faturaları daha da artacak. Esnaf eleman çıkarmak zorunda kalıyor. Işığını bile yakmıyor. Kuaförler eskiden ışıl ışıldı. Şimdi neredeyse karanlıkta çalışıyor. Esnaf tabelasını yakamayacak duruma gelecek. Fırınları, dolapları, buzlukları, reyonları, klimaları, tabelaları, pervaneleri, ütüleri, berber ve kuaförlerin kullandığı cihazlar ile daha yüzlerce farklı meslekte kullanılan elektrikli cihazlar esnaf ve sanatkârlarımızın olmazsa olmazı. Şimdi yaz gelirken dondurma bile satmaktan vazgeçen bakkal esnafımız, serinletici pervanelerini çalıştırmayan kafe restoran işletmecilerimiz gibi birçok farklı sektörde esnafımız bu elektrik faturalarından mustarip. Burada yapılması gereken kuralların konulması. Bize gölge etmesinler başka nimet istemeyiz. Biz kendimiz ayakta kalmaya çalışırız. Bir taraftan değil ki her taraftan üstümüze geliyorlar.''''
