Eğrelti otu hakkında bilgi kaynaklarında ilk olarak eğrelti otunun zehirli bir bitki olduğu tanımı göze çarpar. Eğrelti otu, kökleri zehirli olan ve bu nedenle tüketirken dikkat edilmesi gereken eğrelti otugiller familyasına ait bir bitkidir. Halk arasında eğrelti otu aşk merdiveni, kene otu, kurt eğreltisi gibi farklı isimlerle anılsa da Nepkrodium filix-mas, Dryopteris filis-mas, Aspidum filix-mas, Wurmfarn, Rhizoma Pilicis eğrelti otu diğer adı listesinde yer alan başlıca terimlerdir.
Daha çok çalılıklarda, duvar diplerinde, dere kenarlarında, ormanlık alanlarda ve gölgelerde yetişen eğrelti otu nemli ve karanlık olan her ortamları sever. Birçok türü bulunan bitki bu nedenle dünyanın her yerinde yaşam alanı bulur. Örneğin; en yaygın tür olan kartal eğreltisine Kuzey Amerika’dan Ekvator’a, Amerika’dan Yeni Zelanda’ya kadar çok geniş bir alanda rastlanır. Kartal eğreltisinden sonra en fazla görülen türler dişi ve erkek eğrelti otudur. İri yeşil demet halinde olan erkek eğrelti otu Türkiye’de Kuzey Anadolu’da görülür. Eğrelti otunun boyu türüne ve olduğu bölgeye göre değişiklik gösterir. Kaynaklar genel olarak bu bitkinin ortalama 120 cm’ye kadar boya sahip olduğunu belirtir. Ancak tropikal bölgelerde yetişen kral eğrelti otu ağacı 24 metreye kadar büyüyebilir.
EĞRELTİ OTUNUN FAYDALARI NELERDİR? NEYE İYİ GELİR?
Her ne kadar kökleri zararlı olarak bilinse de eğrelti otu faydaları ile de öne çıkar:
- Eğrelti otu antimikrobiyal özellik gösterir ve zararlı mikroorganizmalar üzerinde etkilidir. Gıda zehirlenmesine neden olan patojen bakterilerin çoğalmasını engellediği ve öldürdüğü görülür. Antimikrobiyal özellikler hem bakteri kaynaklı hastalıklardan korunmayı hem de bu hastalıkların hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlar.
- Bazı zararlı mantarlar ve parazitler için eğrelti otu kullanılır. Bağırsak kurtları, tenya ve parazitlerin düşürülmesinde eğrelti otu kullanımı olumlu sonuç verir.
- Eğrelti otu antioksidan özelliği ile de bilinir. Yapraklarında C vitamini, kök ve gövde kısımlarında polifenol bileşikler bulunan bitki aynı zamanda karaciğer dostu kabul edilir.
- Bitkide bulunan vitaminler ve polifenoller vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir ve özellikle kış aylarında grip, soğuk algınlığı ya da nezle gibi hastalıklara karşı vücut direncini artırır.
- A vitamini bakımından zengin olan eğrelti otu, göz sağlığının korunmasında da öne çıkar.
- Bitkinin kalp ve damar hastalıklarına karşı koruma sağladığına, bu hastalıklara yakalanma riskini azalttığına ve kötü kolesterolü düşürdüğüne inanılır.
- Genel olarak süs bitkisi olarak kullanılan eğrelti otu aslında havayı da temizler. Antioksidan, klorofil ve antimikrobiyal içeren bitki havadaki formaldehit üzerinde etkilidir. Böylece evde büyüttüğünüz eğrelti otu evinizin havasını temizleme konusunda da size destek olur.
- Kalp çarpıntısını gidermesi, boğaz ağrılarını iyileştirmesi, öksürüğü azaltması,
- Diyet yapanlara kilo vermede yardımcı olması eğrelti otunun bilinen diğer faydaları arasında yer alır.
EĞRELTİ OTU NE İŞE YARAR? NASIL KULLANILIR?
Eğrelti otuna faydaları ve kullanım alanı nedeniyle hayatın birçok alanında başvurulur:
Örneğin; arı ve böcek sokmalarında eğrelti otu kurtarıcı olabilir. Bu tip ısırıklarda eğrelti otu panzehir olarak kullanılır. Ayrıca bitkinin cilt hastalıkları tedavisinde ve yaralarda da kullanıldığı görülür. Eğrelti otu kurutularak yaraların üzerine sürüldüğünde iyileşmeyi hızlandırır. Bitkinin düzenli olarak kullanılması halinde cilt daha sağlıklı ve parlak görünür.
Ayrıca eğrelti otu yaralar dışında memeli basur ve varis sorunlarında da etkili sonuçlar verir.
Bitki, çiğ, haşlanmış ya da kurutulmuş olarak tüketilebilir. Salataların içerisinde ya da yemeğinizin üzerinde çiğ eğrelti otu kullanabilirsiniz. Dilerseniz servis tabağınızı taze eğrelti otu ile süsleyebilir, şık bir lezzet yakalayabilirsiniz.
Haşlayarak kullanmak için bitkiyi sıcak suda kaynatmanız yeterli olur. Ancak kaynatma işleminin 10 dakikayı geçmemesi önem arz eder. Çünkü eğrelti otunu 10 dakikadan daha uzun süre kaynatmak, bitkinin içerisindeki doğal kimyasal maddeleri zararlı içeriklere dönüştürebilir. Bu zararlı içerikler de bitkinin istenmeyen yan etkilerini ortaya çıkarabilir.
Çiğ ve haşlanmış tüketim dışında eğrelti otunu çay olarak da içebilirsiniz. Çay, taze ya da kurutulmuş eğrelti otu ile hazırlanabilir.
