Bilişim teknolojisinin geldiği aşama bakımından yaşamın her noktasında olduğu gibi ekonomi ve vergi uygulamaları da elektronik ortamda izlenmektedir. Mükellefler alım, satım işlemleri için Gelir İdaresi Başkanlığı sistemi üzerinden dijital ortamda kâğıda basılmadan elektronik belge olarak yani e-fatura olarak düzenlemektedirler. Bu amaçla fatura düzenleme, iptal ve itirazı işlemlerini de elektronik ortamda yapmaktadırlar. Bu süreçlerin nasıl gerçekleştirileceği hakkında mükellefleri bilgilendirmek amacıyla Gelir idaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan klavuz www.gib.gov.tr adresine konulmuştur.

e- FATURA E- arşiv NASIL İŞLEMEKTEDİR?

Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) sistemi ile yapılan ihbar veya ihtarlar ile e-Belge iptal işlemlerinin 1/5/2021 tarihinden itibaren, kılavuzda belirtilen usul, esas ve süreler içinde, elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemine bildirilmesi zorunluluğu getirildi.

e-faturaya geçiş yapan işletmeler, kâğıt, basım, zarf, gönderim ve arşivleme gibi klasik faturalama masraflarından kurtulmakta ve faturalarını e-posta ile anında alıcıya gönderebilmektedir. e-Fatura geçiş işlemi yanı sıra veya e-arşiv fatura ve e-irsaliye geçiş işlemleri yazılım şirketlerinin Gelir İdaresi Başkanlığı entegrasyonu üzerinden kolaylıkla gerçekleştirmektedirler. E-fatura programları, ön muhasebe programıyla entegre şekilde çalışmakta olup, böylelikle, işletmeler hem cari işlemlerini takip etmekte hem de fatura işlemlerini anında ve hızlı bir şekilde gerçekleştirerek zaman ve kâğıt tüketmeme olanağına kavuşmaktadırlar.

e-Fatura mükellefi olmayan firmalar veya tüketiciler için elektronik ortamda düzenlenecek olan faturalar, e-arşiv fatura düzenlemektedir. Yazılım firmaları ile e-fatura programı müşterileri adına e-fatura, e-arşiv fatura ve e-irsaliye düzenleme, gönderme ve düzenlenen faturalarını 10 yıl boyunca muhafaza etme işlemlerini gerçekleştirmektedirler.  

KİMLER E-FATURA KULLANMAK ZORUNDADIR

Hangi işletmelerin e-faturaya geçiş zorunluluğu kapsamında olduğu, Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile düzenlenmektedir. Buna göre, 2020 yılı ya da müteakip yıllarda brüt satış hasılatı 5 milyon TL ya da üzeri olan mükellefler 1 Temmuz 2021'de e-fatura ve e-arşiv fatura sistemine geçmek zorunda olup, bu tarihten beri kapsamdadır. Ayrıca, vergi mükellefi olmayanlar için düzenlenecek 30.000 TL'yi aşan faturalar ile vergi mükellefi olanlara 5.000 TL'yi aşan faturaları da 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren e-arşiv fatura olarak düzenlemek mecburidir.

e- FATURA İPTAL VE İTİRAZLARI NASIL YAPILIR?

E-Faturaların elektronik ortamda iptal/itiraz işlemi yapılabilmesi için; e-Faturayı düzenleyen satıcı veya duruma göre alıcı tarafından 'e-Fatura İptal/İtiraz Bildirim Portalı' üzerinden iptal/itiraz talebi oluşturmaları gerekir.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilen e- Fatura İptal/İtiraz portali ile e-Fatura uygulamasında iptal ve itiraz işlemleri, sistem üzerinden muhatabına iletilebilmektedir. Yukarıda da açıklandığı üzere anılan klavuza göre; e-Faturalar sistem üzerinde "Ticari" ve "Temel" olarak iki farklı senaryo ile düzenlenmektedir. Ticari senaryo ile düzenlenmiş olan e-faturaya, 8 günlük süre içerisinde ve sistem üzerinden red yanıtı verilerek iptal edilir.

Temel senaryo ile düzenlenen faturalara ise, sistem üzerinden red cevabı göndermek mümkün değildir. Bu nedenle temel senaryo ile düzenlenen e-faturalara, 8 günlük süre içerisinde, kâğıt faturalarda olduğu gibi itiraz etmek gerekir.

e-Arşiv fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin düzenlediği e-Arşiv faturaları uygulama üzerinden iptal edilebilmektedir. İptal edilen e-Arşiv faturalara ait bilgiler takip eden günün akşamına kadar e-Arşiv raporunda Gelir İdaresi Başkanlığı'na raporlanmaktadır.

BAZI YARGITAY KARARI ÖZETLERİ

Aşağıda bazı Yargıtay karar özetlerinin uygulayıcılara yararlı olması için özetlenerek sunulmuştur. Faturanın kesinleşmiş ve tarafları bağlayıcı olduğunun kabul edilebilmesi için, fatura konusu işle ilgili yanlar arasında sözleşme yapıldığının yasal delillerle kanıtlanması ve bedeli uyuşmazlık konusu işin de kabul edilebilir yeterlikte iş sahibine teslim edildiğinin yüklenici tarafından kanıtlanmış olması zorunludur. Mahkemenin kabulünde ve somut olayda olduğu gibi, açıklanan koşullar gerçekleşmeden sadece faturanın karşı tarafa tebliğ edilmiş ve itiraz edilmemiş olması yanlar arasında akdi ilişkinin kurulmuş olduğunu, iş bedelinin istenebilir olduğunu kanıtlamaz. (Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'nin 7.3.2008 tarih ve E. 2007/2029, K. 2008/1483 sayılı Karaı).

Faturayı alan kimsenin, aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde kapsamı hakkında itirazda bulunmaması sonucu fatura kapsamını kabul etmiş sayılabilmesi için faturanın, yanlar arasındaki yazılı sözleşme şartını değiştirecek içerikli olmaması gerekir. (Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 14.2.2007 tarih ve E. 2006/7750, K. 2007/882 sayılı Kararı).

Davalı alım satım ilişkisini kabul etmemektedir. Bu nedenle davacının fatura deliline dayanabilmesi için, faturada yazılı malı davalıya teslim ettiğini, bu teslimin borç doğurucu sözleşmesel hukuki bir ilişki sonucu olduğunu, faturanın da bu ilişki sonucu düzenlenmiş olduğunu genel ispat kurallarına göre (yemin teklifi dahil) kanıtlaması gerekir. Çünkü tebliğ edilen faturaya sekiz gün içinde itiraz edilmemiş olması hali, faturada yazılı malın alıcıya teslim edildiğini göstermez, bu sadece malın fiyat ve adedi yönünden içeriğini kabul anlamına gelir.(Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 6.10.2005 tarih ve  E. 2005/8385, K. 2005/9627 sayılı Kararı).