Kimi, astronomik kâr vaatleriyle dijital ortamda topladığı milyarlarca dolarla kaçıyor.

Kimi, kendine polis süsü vererek telefonla aradığı kişileri "Terör örgütüyle bağlantınız tespit edildi" diye korkutup paralarını çarpıyor.

Hayali ihracat yapmaya kalkanla da, olmayan otelin odalarını fahiş fiyatla kiralayanla da karşılaştık.

Sahte dolar basıp piyasaya süren de var, sahte altınlarla önüne geleni kandırmak isteyen de.

*

Dolandırıcılığın adeta altın dönemini yaşamasının ardındaki nedenleri dört maddede toplamak mümkün.

Bir:

10 milyona ulaşan işsiz sayısı dolandırıcılığın artışında önemli bir rol oynuyor.

Ne devlette ne özel sektörde iş bulamayan insanlardan bazıları yaşayabilmek için dolandırıcılığa yöneliyor.

İki:

Dolandırıcıların bir kısmı yakalanamıyor.

Yakalananlar ise ya infaz sisteminden ya sık sık çıkarılan aflardan yararlanarak kısa sürede cezaevinden kurtuluyor.

Yani, dolandırıcılığa heveslenen biri "Muhtemelen yakalanmam. Yakalansam bile en fazla birkaç yıl hapis yatıp kurtulurum" diye düşünüyor.

Üç:

Bazı alanlarda hukuki boşluklar olması art niyetli kişilere bunları değerlendirme fırsatı yaratıyor.

Dört:

Kırsal kesimden büyük kentlere yaşanan büyük göç geleneksel Türk aile yapısına darbe vurdu, aile içi dayanışma asgari düzeye indi.

Bunun sonucunda, iş bulamayanların bir bölümü diğer birçok suçun yanı sıra dolandırıcılığa da yöneldi.

*

Peki, ne yapılabilir, bu olumsuz tablo nasıl değiştirilebilir?

Sorunun nedenleri gibi çözüm yolları da dört maddede özetlenebilir.

Bir:

Gençlere eğitimleri sırasında ülkenin gerçekten ihtiyaç duyduğu bir meslek kazandırılmalı, böylece işsiz sayısı asgari düzeye indirilmelidir.

Her ile üniversite açmak beklenen faydayı sağlayamadı. Birçok üniversite işe yaramayan diplomalar veren kurumlar olmaktan kurtarılmalı, fonksiyonel hale getirilmelidir.

İki:

Türkiye'de artık kesinlikle af çıkarılmamalı, suç işleyenlerin yasalarda öngörülen cezaları son gününe kadar çekmeleri mutlaka sağlanmalıdır.

Diğer yandan, şayet mevcut cezalar caydırıcı olmuyorsa, yasalarda yeni düzenlemelere gidilmelidir.

Üç:

Devlet kurumları teknolojik gelişmeleri yakından izlemeli, çeşitli alanlarda doğan yasal boşlukları vakit geçirmeden doldurmalıdır.

Tasarruf sahiplerinden para toplama ve kripto para alım satım işlemleri yasa ve yönetmeliklerle sıkı kurallara bağlanıp denetlenseydi, 391 bin kişiyi mağdur eden son dolandırıcılık olayı herhalde yaşanmazdı.

Dört:

Tasarruf sahibi vatandaşlar, oturdukları yerden paralarını üçe dörde katlama sevdasından vazgeçmeli, çalışarak, üreterek kazanmanın yollarını arayıp bulmalıdır.

Geçmişte yaşanan banker ve banka skandallarından gerekli dersin alınmadığı anlaşılıyor.

O ders hiç olmazsa şimdi alınmalıdır.