Yaklaşık 26 yıldır içinde bulunduğum turizm sektörünün taşımacılıkla ilgili kısmında gördüğüm ve maddi anlamda Devletimiz aleyhine olan konuların başında yukarıdaki konu başlığını örnekleri ile hem devlet yetkililerimiz hem de yurttaşlarımızın anlaması için paylaşmak istedim.
1- 2003 yılında çıkarılan ve Karayolu Taşımacılığının bir düzen ve disiplin içerisinde akışını sağlamaya yönelik çalışmalardan bir tanesi de "turizm taşımacılığı" idi. Turizm taşımacılığı da içeriği gereği belli bir saat sınırlaması olmadan yapıldığından "tarifesiz taşımacılık" olarak nitelendirildi ve turizm sektöründe çalışacak turizm taşıma araçlarına "D2 Yetki Belgesi" ile çalışma mecburiyeti getirildi.
2- "D2 Yetki Belgesi" almak da bir şarta bağlandı ve "şirket üzerine kayıtlı en az 75 koltuk kapasitesine sahip" olan taşıma firmalarının, bu belgeyi alabilecekleri belirtildi. Başlangıçta koltuk şartını sağlama araç yaşı 20 iken daha sonra 10'a düşürüldü ve kayıtlı her bir araç için başlangıçta 1'e 3 araç kiralanabilirken, daha sonra bu uygulama da 1'e 2 araç kiralanabilir diye değişikliğe uğradı ve halen bu şekilde devam ediyor.
3- 75 koltuk kapasitesine sahip olmayan, ama kendisine ait 1 veya 2 ticari aracı olan insanlar bu kez "D2 Yetki Belgesi" alabilecek koltuk sayısına sahip olmadıkları için, araçlarını "D2 Yetki Belgesi" sahibi olan taşıma firmalarında "kiralık" olarak göstermeye başladılar ve bu şekilde yıllarca çalışmaya devam ettiler. Fakat "D2 Yetki Belgesi" verildikten sonra, Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri "kayıtlı D2 Yetki Belgesi sahibi firmanın kiraladığı araçları nerede kullandığının kontrolünü yapmadı".
4- Dolayısı ile 2003 yılından bu yana denetimsizlik nedeni ile turizm sektöründe ayrıca bir "D2 Yetki Belgesi Karaborsası" oluştu. Kendisine ait 1 ticari minibüsü olan ve evini bu araçtan kazanacağı para ile geçindirecek vatandaş mecburen (tek araç için D2 yetki belgesi alamadığı için) "D2 Yetki Belgesi" sahibi firmalara gidip, noterden aracını bu firmaya kiraya vermiş gibi sözleşme imzalayıp, taşıma firmasına da 3-4 bin TL sezonluk "D2 Yetki Belgesi Kiralama" bedeli ödemek zorunda kaldı.
5- Bölge Ulaştırma Müdürlüklerine verilen belgeler prosedüre uygun olduğu için hiç kimse bunun arkasına düşmedi. Ama 1 minibüsü olan ve turizmde çalışmak zorunda olan vatandaş, İzmir'den "D2 Yetki Belgesi" sahibi firmada aracını kiralık gösterirken, gidip Antalya'daki veya Muğla'daki bir seyahat acentesi ile ikinci bir "taşımacılık sözleşmesi" imzalayıp çalışmaya devam etti. Burada ne acentenin ne de evine sahip olduğu tek aracı ile çalışıp ekmek götürme derdinde olan vatandaşın bir kabahati yok. Burada asıl kabahatli aranması gerekiyorsa, daha bu düzenleme ilk yapılırken "75 koltuk mecburiyetini" getirenlerdir ve 15 yıldır devam eden bu uygulamadan Devletimizin yüzlerce milyon Türk Lirası zarar etmelerine sebebiyet vermişlerdir.
Çözüm önerilerimi de yetkililere yardımcı olmak anlamında aşağıdaki şekilde sıralıyorum.
1- Bütün uygulamalarda esas olan Devletimizin gelir kayıplarını azaltmak ve kayıt dışıyı ortadan kaldırmak olduğu düşüncesinden hareketle. Öncelikli olarak sadece taşıma firmalarının yıllardır "D2 Yetki Belgesi" kiraya vererek kayıt dışı olarak elde ettikleri ve buna temel teşkil eden 75 koltuk şartı acilen kaldırılmalıdır.
2- Ruhsatlarında "Ticari Yolcu Taşıma Aracı" olarak tescillenmiş tüm araçların "D2 Yetki Belgesi" alabilmelerinin önü açılmalı, herkes aracının koltuk sayısı kadar bedeli Devletimize ödeyip belgesini alabilmelidir.
3- Ulusal Güvenlik gerekçeleri haklı bir gerekçedir ve kesinlikle arkasında duruyoruz. Devletimizin turizm taşıma araçlarında kimlerin seyahat ettiğini bilmesi ve kayıt altına alması gerektiğine inanıyoruz. Ama bu araçlardaki isim listelerinin "taşıma firması" tarafından değil, turu organize eden "seyahat acentaları" tarafından sisteme girilmesi en doğru ve mantıklı yol olacaktır.
4- Seyahat Acentalarının kullanacağı yazılım modülü ile Ulaştırma Bakanlığı'na bilgiler online olarak gönderilecek, kullanılan aracın plakası, şoförünün ismi, müşteri isim listesi, gittiği yer gibi bilgiler sayesinde, yolda denetim yapıldığı sırada trafik veya güvenlik ekipleri aracın içine girmeden el bilgisayarında aracın içini görebileceklerdir.
Sonuç olarak 2003 yılından bu yana uygulamada olan "D2 Yetki Belgesi" alabilmek için 75 koltuk mecburiyeti, "hür teşebbüsün" önündeki büyük bir engeldir ve küçük taşıma esnafını bitiren bir uygulamadır. Uygulamanın bu şekilde devam etmesi halinde yukarıda maddeler halinde yazdığım olumsuzluklar ortadan kalkmayacak daha katlanarak büyüyecektir.
Devletimizin gelir ve vergi kayıplarını asgariye indirmek için bir vatandaş olarak üzerime düşen görevi yapma çabası içerisindeyim. Umarım yetkililer önerilerimi dikkate alırlar.(Konuya devam edeceğim.)
