Karaciğer vücudu temizler
Toplumda en sık görülen kronik hastalıkların başında karaciğer yağlanması gelir. Alkol tüketimi, obezite, diyabet ve kolesterol yüksekliği, Hepatit B ve C gibi karaciğer hastalıklarıyla kullanılan ilaçlar, karaciğer yağlanması riskini artırır. Karaciğer yağlanması, siroza kadar gidecek olan sürecin başlangıcını oluşturur. Karaciğer vücut kanlanmasının en fazla olduğu organlardan biridir. Hem temiz kan damarlarından gelen, hem de portal sistem denen barsaklardan gelen kan ile temas halindedir. Vücudun en önemli detoks organıdır, bağışıklığı güçlendirir. Barsaklardan gelen mikroorganizma ve toksinlere karşı en önemli bariyerdir. Toksin, alkol ve ilaçların vücuttan temizlenmesini, yaşlanmış kan hücrelerinin dolaşımdan alınmasını sağlar. Karaciğer safra sentez ederek ve salgılayarak sindirime ve emilime yardımcı olur. Albümin ve pıhtılaşma faktörlerinin yapım yeri karaciğerdir. Karaciğer kolesterol ve lipid metabolizmasının düzenleyici organıdır. Karaciğer ayrıca şeker, demir, vitamin ve minerallerin depo yeridir. Karaciğer kendi kendini yenileme kabiliyeti fazla olan bir organdır.
Karaciğer yağlanması nedir?
Karaciğer hepatosit denilen milyonlarca hücreden oluşur. Normalde karaciğer hücrelerinde az miktarda yağ vardır. Karaciğer yağlanmasını tanımlamak için 5 rakamı önemlidir. Karaciğer kendi ağırlığının %5''inden daha fazla yağ içerirse veya karaciğer biyopsisinde hepatositlerin %5''inden fazlasında yağ damlacıkları bulunursa karaciğer yağlanması var demektir. Karaciğer yağlanması toplumda %30-40 oranında görülmekte ve sıklığı giderek artış göstermektedir.
En önemli sebep şeker ve yağ
Karaciğer yağlanmasının en önemli nedenini, beslenme tarzı oluşturur. Fruktozdan zengin mısır şurubundan imal edilmiş yiyecek ve içecekler, işlenmiş ve trans yağlardan zengin bir diyet ve aşırı kalori alımı önce göbek bölgesinde ve ardından karaciğerde yağlanmaya neden olur. Fazla miktarda kalori alımının söz konusu olduğu durumlarda karbonhidrat ve proteinler vücutta glikojen ve yağ olarak depolanır. Normal koşullarda insülin yağları depolayan bir hormon olarak etki gösterir. İnsülin direnci ortaya çıkınca bu durum tersine döner, vücuda bol miktarda serbest yağ asidi giriyor ve karaciğere taşınır.
Diyabet ve obezite yağlandırır
Alkol dışı karaciğer yağlanması olan hastaların %50-100''ü obezdir. Yine Tip II diabetes mellitus''lu hastaların %50''sinde karaciğer yağlanması vardır. Alkol dışı karaciğer yağlanması olanların %20-80''inde kolesterol ve trigliserid yüksekliği, HDL düşüklüğü söz konusudur. Karaciğer yağlanması olan kişilerin büyük çoğunluğunda insülin direnci vardır.
Karaciğer yağlaması nasıl anlaşılır?
Karaciğer yağlanmasını gösteren spesifik kan testi yoktur. Karaciğer enzimleri olarak bilinen SGOT, SGPT, Alkali fosfataz, Gamma GT tetkikleri normal sınırlarda olabilir veya bu enzimlerin bir veya birkaçında hafif yükseklikler söz konusu olabilir. Albümin düzeyinde düşüklük, bilirubin düzeylerinde hafif yükseliş ve alkolik hepatit söz konusu olduğu zaman lökosit sayısında artış ve sedimentasyon yüksekliği görülebilir.
Karaciğer yağlanmasını önlemek için tavsiyeler:
1. Alkol kullanma.
2. Spor yap.
3. Kilo ver.
4. Liften zengin sebze ve meyve tüket,
5. Yağlı et ve yumurta tüketme,
6. Yağdan zengin kuruyemişleri az tüket,
7. Aşırı karbonhidrat ve şeker tüketme,
8. Şarküteri ürünleri tüketme,
9. Doğal besinler tüket.
10. Marketlerdeki hazır, ambalajlı yiyeceklerden uzak dur.
11. Meyve suyu ve yüksek fruktozlu mısır şurubundan yapılmış içecekleri tüketme,
12. Enginar tüket (içinde hepatit koruyucu silimarin maddesi var, ayrıca lif, magnezyum, folat ve C vitamini var)
13. Tüm yeşil ve sarı sebzeler karaciğer koruyucudur.
14. Oligofruktozdan zengin sebzeler tüket (hindiba, soğan, sarımsak, enginar, kuşkonmaz)
15. Düşük kalorili diyet uygula,
16. Demir alımını azalt,
17. A vitamini ve demir preparatları kullanma,
18. Yüksek glisemik indeksli patates, beyaz ekmek, beyaz pirinçten uzak dur.
