Afyon’da ne yiyeceğim diye düşünenin kesinlikle mide ile ilgili bir sorunu vardır; ona ya da onlara şifa dilemekten başka da elimizden bir şey gelmez…

Bu girizgâhı yaptıktan sonra gelelim esas konumuza.

Türkiye genelinde, 500’e yakın ‘Sanayici ve İşadamı Derneği’ bulunuyor biliyor musunuz?

Siz sadece TÜSİAD’ı duymuş olabilirsiniz ama bunu bir de 81 ilin adıyla anılanı ve bir de yine 81 ilin ‘Genç’ sıfatıyla anılanı var…

Türkiye genelindeki 100’ü aşkın il sanayici ve işadamı derneğinin gerek kuruluşunda, gerek ülke ekonomisi, gerekse de kentsel ve yöresel ekonomiye katkıda bulunmasında en büyük katkıyı sağlayan isim kimdir diye sorsak; bunun tek bir yanıtı vardır:

Sevgili Veli Sarıtoprak…

1994 yılında tanımıştım kendisini…

Uzun yıllar ASİAD ve ANGİAD’da aktif üye olduktan sonra; biraz da TÜSİAD’a alternatif olsun diye; Türk Sanayici ve İşadamları Vakfı’nı kurmak üzereydi. Ankara başta olmak üzere ülke genelinde saygın bir yeri olduğu için; hemen her etkinlikte her zaman ön saflarda yerini alırdı…

Her toplantı çıkışında da; hemen herkese ‘Yakında TÜSİAV’ı kuruyoruz, az kaldı TÜSİAV’ı kuruyoruz’ diyerek kart verir, makamında röportaja ya da görüşmeye çağırırdı…

Siz deyin 50, ben diyeyim 100 kez röportaj yaptım bu değerli iş insanı ile…

Hatta övünmek gibi olmasın ama 1999 yılında, deprem bölgesinde Düzceli depremzede çocuklara ücretsiz bazı eğitimler vermem sebebiyle; 2000 yılında ‘TÜSİAV ONUR PLAKETİ’ ile de ödüllendirmişti beni…

Ama O’nu bugün konu edinmem bunlardan dolayı değil…

Kendisi aynı zamanda bir Afyonlu olduğu için; Afyon iline çok özel ihtimam gösterirdi.

Daha Türkiye’de ‘Gastronomi Turizmi’ kavramı hiç bilinmezken(Hoş şu anda biliniyor da çok mu iş yapıyorlar o ayrı) Veli Sarıtoprak Afyon’a gastronomi ağırlıklı turlar düzenlenmesine vesile olur, Afyon’un sadece ‘Kaymak-Lokum-Sucuk’ üçlüsünden ibaret olmayan bir mutfak zenginliği olduğunu haykırırdı, haykırttırırdı…

Ben bu muhteşem gastronomi ilini Veli Sarıtoprak ile tanıdım; bir gastronomi uzmanı ve gurme olarak O’na ne kadar teşekkür etsem az…

Afyon; gerçekten çok zengin mutfak kültürüne sahip bir il…

Gaziantep kadar olmasa da; Türkiye’nin en zengin mutfak çeşitliliğine sahip ilk beş ilinden bir tanesi…

Bu muhteşem lezzetlere geçmeden hemen önce bir şerh düşeyim ki ‘Sucuk İskender’ adı ile Afyon’da karşılaşacağınız yemek; kentin mutfak kültürü ile hiçbir ilgisi bulunmayan; uydurulmuş ve lezzet açısından da damak tadına çok da iyi hitap ettiğini söyleyemeyeceğim bir yemek. Uydurmuşlar ama maalesef uyduramamışlar…

Ama Afyon öyle lezzetler barındırıyor ki; bir ‘Sucuk İskender’ buna asla ve asla gölge düşüremez…

Muhteşem bir çorba ile başlayayım mı Afyon lezzet seyahatimize…

Namı diğer; Sakala çarpan çorbası ...

Bu çorba normalde; etsiz yapılır ama; ben küçük bir gurme dokunuşla; hem et suyu hem de et ilave ederek, belki de tek öğünlük, tek doyumluk bir yemeğe dönüştürdüm…

Mercimekleri, kısık ateşte az su ile iyice yumuşatıyorsunuz; ardından da dört bardak kemik suyunu ekleyip, kaynayınca da içine ‘Kesme’ ya da ‘Erişte’ koyuyorsunuz; on beş dakika sonra etini ekleyip, kapağını kapatıp, yine altını kısıyorsunuz. Ayrı bir yerde ise bol tereyağında soğanı pembeleştirip, içine salça ve nane ekliyor, sos kıvamında pişiriyorsunuz; on dakika da bu sosu ekleyip, yine kısık ateşte pişiriyor sonra da afiyetle yiyorsunuz…

Afyonlular el açması börekte; iyice haşlanıp, soğan ve az salça ile harmanlanmış iç kullanarak, bol tereyağlı harika bir çıtırlığa sahip, ‘Bükmercimeksi’ ya da ‘Bükme Mercimek Böreği’ yaparlar…

Ama Çullama Köfte, köfte tutkunları için anlatılması gereken bir köfte…

Basitçe anlatayım size; yarım kilo kıymaya, robotta kum gibi çekilmiş bir bağ maydanoz ve bir soğanı ekleyip, ardından da bir su bardağı ince bulgur koyup; on beş dakika tamamen homojenize olana kadar yoğurun; pinpon topu büyüklüğünde şekil verip; buzdolabında bir saat soğutun.

Çıkartıp yarım saat de oda sıcaklığına getireceksiniz ve ardından da yoğurtlu; unlu, yumurtalı sosa bulayıp; kızartacaksınız…

Üzerine bol tereyağlı ve kırmızı kapri biberli ve tabii ki domatesli bir sos da gezdirdiniz mi; lezzet topları hazır…

Haşhaşlı irmik tatlısı ise; rengi ile, kaymağı ile tam bir lezzet esasen…

Unlu, irmikli ve mavi haşhaşlı bir altlık keki, portakal suyu ile karışmış şerbetle tatlandırıyoruz ve kaymakla servis ediyoruz…

Afyon’dan size son tarifim; ağzınızı açık bırakacak…

Zaten adı da; ‘Ağzı Açık’ …

Bunu Şanlıurfalılar kıyma ile yapar; Afyonlular sucukla…

Aslında Afyonlular buna ‘Tartallinafyon’ deseler yeri…

Domates, kırmızı kapri biber ve sucuklu bir harç hazırlayıp; un-su-yoğurt karışımlı sert bir hamura, minicik kurabiyeler şeklinde yedirip, fırında pişiriyorsunuz…

Hepsi bu aslında…

Afyon’un kaymaklı lokumunu tabii ki unutmayacağız ama tavsiyem, çok soğuk yiyin ve o sert kaymakla lokumun nasıl uyum sağladığını hissedin…

Patentini alarak Afyon Mutfağı’na armağan ettiğim ve dünya literatürüne de adını dikte ettirdiğim ‘Ala Salonicca Souppa Sucuq’ ile bitireyim…

Aslında çok ama çok kolay…

Afyon sucuğunu orta incelikte dilimler halinde kesip, kısık ateşte soteliyorsunuz; sonra da, sucuğa göre tava ya da tencereye soğuk su koyup; kapağı kapalı bir biçimde ve yine kısık ateşte en az 15 dakika pişiriyorsunuz…

Bu halde bırakırsanız; ekmek bana bana da yersiniz, yok illa çorba olsun diyecekseniz; kıvamına göre terbiye yapıp, on beş dakika daha karıştıra karıştıra pişirin; işte size ‘Ala Salonicca Souppa Sucuq’…

Bitireyim diyorum ama öyle zengin bir mutfak ki; bitmiyor…

Elbette bir de ‘Afyon Keşkeği’ var ki; Anadolu’da süt ile çeşitlendirilen tek keşkek…

Biraz da Emirdağ bölgesine ait bir yiyecek…

Size tavsiyem, merak edip de Afyon Mutfağı’nı deneyimleyecekseniz; asla ama asla kara yolu üzerindeki tesislerdeki uyduruk versiyonlarla yetinmeyin; kent merkezine uğrayın…

Lokumculardan arta kalan esnaf; mutlaka o eşsiz yemekleri deneyimleyeceğiniz bir lokantadır…

Lokum da demişken…

Afyon, yaklaşık 30 yıldır muhteşem bir rekoru elinde bulunduruyor; o da dünyada coğrafi işaretli ve yöresel bazda ünlü olan bir yiyecek-içecekle ilgili en çok esnaf çeşitliliğine sahip kent…

Afyon’da 100’den fazla lokum firması ve bunlara bağlı en az 200 esnaf var…

Sanırım bitti…

Haydi o zaman…

Afiyet olsun…