Washington Üniversitesi’nden araştırmacıların liderlik ettiği uluslararası bir ekip, 5 yaş altındaki çocukların 2000-2017 yıllarındaki ölüm oranlarını, 99 ülkeden gelen coğrafi referanslı 467 anketi ve nüfus sayımını inceleyerek karşılaştırdı.
Nature adlı akademik yayında yer bulan veriler, hem ulusal düzeyde hem de ülkelerin kendi içindeki birinci (eyalet ve vilayetler bazında) ve ikinci (ilçe ve kasabalar bazında) idari birimlerine göre sıralandı.
BEBEK ÖLÜMLERİNDE YÜZDE 41 DÜŞÜŞ
Beş yaşından küçük çocuklarda görülen ölüm vakalarının küresel ve yıllık sayısı, 1950’de 19, 6 milyon, 2017’deyse 5,4 milyon olarak hesaplandı.
Çalışılan 99 ülkedeyse bu sayının son 17 yılda 3,5 (yüzde 41) milyon azaldığı belirlendi. Buna göre 2000’de 8,5 milyon olan bu sayı, 2017’de 5 milyona düştü.
Diğer bir deyişle, düşük ve orta gelirli ülkelerde, bebek sağlığında gelişmeler yaşansa da yeterli düzeye ulaşmış değil.
İdari birimleri ve ülkeleri baz alan önceki çalışmalar, büyük coğrafi eşitsizliklerin varlığını göstermişti. Yeni çalışmaya göre, bu eşitsizlikler devam ediyor.
Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi (SKH 3.2), 5 yaş altı çocuklardaki ölüm oranını bin canlı doğumda en fazla 25 ölüm görülecek şekilde düşürmeyi amaçlıyor.
Bu yeni çalışmaya göre de bu hedefi takip etmek, çocuklardaki çoğu zaman önlenebilir ölümleri sona erdirmek ve sağlık yetkililerinin müdahale etmesi gereken konuları açığa çıkarmak için son derece önemli.
Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirmesi Enstitüsü’nden, çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Simon I. Hay, “Bulgularımız; sağlık bakanları, doktorlar ve diğer yetkililere sağlık sistemine odaklanan iyileştirmeler yapmaları için zemin sağlıyor” diye konuştu:
Her gün, ortalama 15 bin (5 yaş altındaki) çocuğun ölmesi, trajik olduğu kadar akılda kalıcıdır.
EN DÜŞÜK ÖLÜM ORANLARI KÜBA'DA
Yenidoğanların 5. yaş gününden önce ölmesi riski, hangi ülkede ve hatta hangi idari bölgede yaşadıklarına bağlı olarak büyük ölçüde değişiyor.
Çalışmanın verilerine göre, 2017’deki (5 yaş altı) ölüm oranlarında ülkeler bazındaki değişim, 24 kata ulaştı. En yüksek oran, bin canlı doğumda 123,9 ölümle Orta Afrika Cumhuriyeti'nde görülürken, en az öÖte yandan araştırmacılar, oranların genel olarak yüksek ya da düşük olduğu ülkelerin içinde de büyük bölgesel farklılıklar gözlemledi. Örneğin Vietnam’daki bölgesel farklılık 6-7 katı buldu. Hồ Chí Minh kentindeki Tenth bölgesinde oran 6,9’ken, Kuzeybatı bölgesindeki Mường Tè’de 39,7’ye çıktı.
Yine de son 17 yılda hiçbir yerel birim, 5 yaş altı ölüm oranında anlamlı bir artış göstermedi. Riskin en yüksek olduğu bölgelerde bile ölümler büyük ölçüde azaldı. Toplam 17 bin 554 birimin yüzde 60’ı (10 bin 585), 2000-2017 yıllarındaki ölüm oranlarında anlamlı bir düşüş kaydetti.
2000’de yapılan birim bazındaki ölçümlerde, 5 yaş altı ölüm oranları, Küba’nın Villa Clara vilayetindeki Santa Clara’da 7,5; Nijerya'nın Sokoto Eyaleti, Sabon Birni Yerel Yönetim Bölgesi’ndeyse 308,4 olarak belirlenmişti.
2017’deyse bu oranın 99 ülkede en yüksek çıktığı birim, Nijerya’nın Jigawa eyaletindeki Garki Yerel Yönetim Alanı oldu ve bölgedeki oran, 195,1’de kaldı.
lümün yaşandığı ülkeyse 5,1’le Küba oldu.
