Sovyetler Birliği''nden ayrılarak 18 Ekim 1991''de ikinci kez bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan, Ermenilerin Karabağ''a yönelik saldırıları altındaydı.

1992 yılında Türkiye ile ilk askerî iş birliği anlaşması yapıldı. Hatta 1996, 2007 ve 2010''da anlaşmalar imzalandı ancak hiçbir şey 2016''da yaşananlar sonrasındaki gibi olmadı.

1994''te son bulan Karabağ olaylarından bu yana en büyük çatışmalar Nisan 2016 yılında gerçekleşmişti.

Dört gün süren çatışmalar 22 yılın en büyüğüydü ve ilk kez Azerbaycan ordusu bir çatışmada işgal altındaki 6 stratejik noktayı ele geçirdi. Yani 22 yıl sonra cephe hattında Azerbaycan lehine gerçekleşen ilk değişiklikti bu.

Asıl olay ise, çatışmalarda toprakları ele geçiren Azerbaycan askerlerinin önemli bir kısmının Türkiye''de askeri eğitim almış olmaları. İlk kez Azerbaycan Ordusu''nda "Türk modeline geçiş" tartışmaları da böyle başladı.

Tarihler Ağustos 2020''ye geldiğinde Azerbaycan lideri Aliyev, Savunma Bakanı Akar''la yaptığı görüşmede Azerbaycan ordusunun Türk ordu modeline geçeceğini söyledi. Çünkü bir ay önce yaşanan çatışmalarda başarılı olan askerlerin de eğitim yerleri Türkiye idi.

TSK generalleri, ısınan Karabağ bölgesi için Azerbaycan''a gönderildi. Aliyev''in açıklamasından bir ay sonra Azerbaycan ordusuna taktiksel destek sunan Türk generallerin de etkisiyle, 44 günde Karabağ''da zafere ulaşıldı.

Türk modeline geçiş için süreç daha da hızlandı. Son yazıda anlattığım Korgeneral Bahtiyar Ersay dahil dört Türk generali Azerbaycan''a gönderildi.

Dağlık Karabağ''ın güneyindeki Hadrut''ta, "Türk modelli" Azerbaycan Komando birliklerinin kurulması dikkat çekiciydi.

Savaş sonrası imzalanan Şuşa Beyannamesi ile her iki devlet olası bir saldırı altında kaldığında birbirine askeri destek vermeyi yükümlü kıldı. Cumhurbaşkanı Aliyev bu beyannamenin önemini, "Türkiye''nin desteği olmasaydı müdahale etmek isteyen çok olurdu" ifadeleriyle belirtmişti.

İki ordu öyle bir birliktelik kurdu ki Ersay Paşa, danışman olduktan sonra Azerbaycan üniforması bile giydi. Yoksa "Tek millet, iki devlet"e, "tek ordu" da eklenmeli mi?