Ay'ın her iki yüzü de eşit miktarda güneş görür. Bu yüzden "Ay'ın bir yüzünün karanlık olduğu" savı doğru değildir. Ancak Ay'ın kendi etrafındaki ve dünya etrafındaki dönüş süresi aynı olduğu için dünyadan bakıldığında hep aynı yüzü görünür. Bu yüzden de bizim göremediğimiz bölümüne "Ay'ın karanlık yüzü" deriz.
1959'da Sovyet uzay sondası Luna 3, krater yüklü manzaraların ilk fotoğraflarını çektiği zamana kadar Ay'ın uzak tarafının nasıl göründüğü hakkında hiçbir fikrimiz yoktu. O zamandan beri ona daha iyi baktık: 1968'de NASA'nın Apollo 8 görevindeki astronotlar, Ay'ın uzak tarafına kendi gözleriyle bakan ilk insanlar oldu. NASA'nın Lunar Reconnaissance Orbiter'ı 2009'dan bu yana tüm Ay yüzeyini yüksek çözünürlükte haritalıyor. Ve 2019'un ilk birkaç gününde Çin, bir uzay aracıyla yumuşak iniş yapan ve ayın sonsuz gizli yüzüne bir gezici araç yerleştiren ilk ülke oldu. Çin'in Çang'ı-4 toprak gemisi ve Jade Rabbit 2 gezici aracı insanlığın bu uzak Ay manzarasına ilk yakından görüşünü sağlayacak.
Gerçek şu ki Ay'ın uzak tarafını görmek için bir uzay aracına ihtiyacımız yok. Herhangi bir zamanda Ay diskinin en fazla yüzde 50'sini görebilseniz de, yüzeyindeki bonus lekeleri dikkatli gözlemciler görebilirler. Aslında, bir ay döngüsü boyunca, ay yüzeyinin yüzde 59'una kadarı, eğer ki ne aradıklarını biliyorlarsa, dünyadaki amatör gök bilimciler tarafından gözlemlenebilir.
NASA'nın Bilim Görselleştirme Stüdyosu'ndan alınan görüntülere göz atın. Ajansın Lunar Reconnaissance Orbiter'i tarafından yakalanan uydu görüntüleriyle yapılmıştır. Ay'ın konumu Güneş'e ve Dünya'ya kaydıkça karanlık, gezegenimize gelgitle kilitlenen yüze sarılır ve geri çekilir. Ama iki buçuk ay döngüsünü 13 saniyelik tek bir "gif" biçiminde sıkıştıran bu animasyon, daha önce Ay ile ilgili fark etmemiş olabileceğiniz bir şeyi gösteriyor. Ay sanki sallanıyor.
Gök bilimciler bu yalpalamalara salınım diyor ve bu Ay'ın ekseninin oryantasyonundan ve yörüngesinin eliptik şeklinden kaynaklanır. Ekseninin Dünya'ya göre eğimi, Ay'ın gezegene yavaş ve yumuşak bir şekilde başını sallıyormuş gibi görünmesini sağlar ve kuzey ve güney kutuplarından gözlemlenebilir. Aynı şekilde, ayın yörüngesinin eksantrikliği de yüzüne hafif bir salınım verir. Ay'ın ekseninin eğimi, başka bir ilginç fenomeni daha yaratır: Ay yüzeyinin gerçekten sürekli karanlık olan taraflarını. Ancak "Ay'ın karanlık tarafı" teknik olarak olmayabilir ama ebedi karanlığın kraterleri kesinlikle bulunmaktadır.
Çin'in Çang'ı-4 uzay aracı, geçtiğimiz günlerde Ay'ın keşfedilmemiş uzak bölümüne iniş yaptı. İnsansız uzay aracı Ay'ın güney kutbundaki Aitken havzasına indi.
Bugüne dek uzay araçları dünyadan görülmediği için sıklıkla "Ay'ın karanlık yüzü" olarak tanımlanan bu bölgenin fotoğraflarını çekse de Çang-ı 4'e kadar hiçbir uzay aracı buraya iniş yapmamıştı. "Uzay keşfinde önemli bir kilometre taşı" olarak tanımlanan gelişme sonrası Ay'a ulaşan uzay aracının bölgenin jeolojisini tanımlamaya ve mineral bileşimi hakkında bilgi toplamaya çalışacak.
Bu son gelişmeler ışığında; bilim insanları, Ay'ın yüzeyinde gizemli bir kitle keşfetti. Jeofiziksel araştırma dergisindeki nisan ayında yayımlanan makaleye göre araştırmacılar Ay'ın en büyük kraterinin üzerinde bilinmeyen bir kitle keşfettiklerini açıkladı. Ancak bunun ne olduğu ve nereden geldiği konusunda henüz bir bilgi sahibi olmadıklarını yazdı.
Fox News'in aktardığına göre araştırmacılar, bunun gökyüzündeki uydulardan birine çarpan asteroit parçalarından biri olabileceğini ve bu parçalanmanın bahsedilen krateri oluşturmuş olabileceğini belirtiyor.
Baylor Üniversitesi'nden Dr. Peter James, yazdığı makalede bu kitlenin Hawai adasından beş kat daha büyük olan bir metal yığını olduğunu ve kitlenin beklenilmeyecek kadar büyük olduğu ifadelerini kullandı.
Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA'ya göre kitle, Ay'ın yaklaşık dörtte birine kadar uzanıyor. Ay'ın çevresinin ise ortalama 11 bin kilometre olduğu tahmin ediliyor. Dr. James, yazdığı makalede, anormal olanın bu kitlenin nasıl ve nereden geldiği konusu üzerinde duruyor.
Evet Ay'ın karanlık yüzü pek çok gizi taşıyor. Kimine göre; ayın karanlık yüzünde başka gezegenlerde yaşayan canlı varlıklara ait bazı kalıntılar bulunuyor. Kimine göre başka uygarlıkların bir uzay üssü bulunuyor. Amerikalılar da çeşitli nedenler yüzünden Ay uçuşlarını iptal etti! Bu konuda ihtimaller muhtelif... Gerçekleri ise zaman gösterecek.
