Bazı yurttaşlarımız askere gitmeden bazı özel ve kamu işyerlerinden çalışırken askere gitmekteydiler. Askerlikleri bitince de askerlik süresince geçen zamanın primlerini Sosyal Güvenlik Kurumu'na borçlanarak bu süreleri askerliğe saymaktadırlar. Bu ödemeler Gelir Vergisi Kanunu'na göre vergi matrahından gider olarak indirilir mi? Bu yazımızda konuyu yorumlayacağız.

Özelge isteme nedeni:

Bir yurttaşımız Gelir İdaresi Başkanlığı'na verdiği özelge talep formunda;

- 2002 yılından itibaren A... firmasında çalıştığını askerlik nedeniyle ayrılıp askere gittiğini,

- Askerlik süresince ödenmeyen prim ve aidat ödemelerini, Sosyal Güvenlik Kurumu mevzuatı gereği borçlanarak 2013 yılında toptan ödeyerek emekli olduğunu,

- Emekli olduktan sonra aynı firmada çalışmaya devam ettiğini,

belirterek, 2013 yılında yaptığı söz konusu prim ödemelerini, 2018 yılı gelirlerinden talep tarihinden itibaren gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapıp yapılamayacağı hususunda görüşü istemiştir.

Kanun ve mevzuat düzenlemeleri:

Konu ile ilgili Vergi Hukuku ilgili mevzuat hükümleri kısaca aşağıdaki gibidir:

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 61'inci maddesinde; ''ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir'' şeklinde tanımlanmıştır.

Aynı kanunun 63'üncü maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendinde ise; ''Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun geçici 20'nci maddesinde belirtilen sandıklara ödenen aidat ve primlerin ücretin safi değerinin tespitinde indirim konusu yapılacağı'' hükme bağlanmıştır.

Ayrıca konuyu açıklayan 111 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "Emekli Sandığı Ve Sosyal Sigorta Kurumlarına Ödenen Borçlanma Aidat ve Primleri" başlıklı bölümünde de; "Belli şartları taşıyan kimselerin sosyal güvenliklerini sağlamak amacıyla, kanunla kurulan ve tüzel kişiliği haiz Emekli Sandıkları ve Sosyal Sigorta Kurumlarına, ödenen paralara aidat ve prim denilmekte ve bunlar 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 63'üncü maddesindeki şartlarla, ücretin gerçek safi tutarının hesabında, gider olarak indirilmektedir.'' şeklinde açıklanmıştır.

Ödemenin yapıldığı aydan başlayarak vergi matrahından indirim mümkün

Emekli Sandığı ve Sosyal Sigorta Kurumlarından, kanunla kurulmuş olanların üyelerine çeşitli kanunlarla, daha önceki dönemlerde ödenmemiş bulunan aidat veya primleri borçlanma suretiyle ödeme ve dolayısıyla emekliliğe esas alınacak hizmet sürelerini uzatabilme hakkı bulunmaktadır. Bu ödemelerin vergi matrahından gider olarak indirilebilmesi için bu borçlanılan aidat ve primlerinin üyelerce tarafından ödenmesi zorunludur.

Bu ödemeler Gelir Vergisi Kanunu'nun 63/2 maddesinde sayılan aidat ve primler niteliğinde olup, ücretin gerçek safi tutarının hesaplanması sırasında gider olarak indirilmesi, Gelir Vergisi Kanununun sözüne (lafzına) ve ruhuna aykırı değildir.

Bu açıklamalar sonrasında Gelir İdaresi Başkanlığı aşağıdaki gibi özetleyebileceğimiz özelgeyi vermiştir:

''- Emeklilik aidatı ve sosyal sigorta primlerinin gider olarak indirilmesi kanunen kabul edilmiş bulunan kurumlara, kanunlarında öngörülen şekilde ücretten kesilmek suretiyle ödenen borçlanma aidat ve primlerinin miktarına ve nispetine bakılmaksızın, kesildiği aya ait gelir vergisi matrahının tespitinde gider olarak indirilebileceği,

- Aidat toptan ödenmişse, ödenen tutara ulaşılıncaya kadar bu miktarın ücretlerin, vergiye tâbi tutarından indirilmesi,

Gerekir.

Ancak; ücretlerinin gerçek ve safi tutarlarının hesabında gider olarak indirilmek suretiyle vergi dışı bırakılmış olan aidat ve primlerin, çeşitli nedenlerle geri alan ve kendilerine toptan ödeme yapılanların, yeniden iştirakçi durumuna girmeleri nedeniyle ilgili kuruma peşin ya da borçlanma suretiyle iade ettikleri aidat ve primlerin tekrar gider olarak indirilmesi mümkün değildir.

Gelir İdaresi Başkanlığı sayılan nedenlere göre; 2013 yılında borçlanmak suretiyle Sosyal Güvenlik Kurumu'na toptan ödenen ve askerlik hizmeti süresince ödenmeyen aidat ve primlerin, ödeme belgesinin işverene verilmesi ve ödemenin yapıldığı 2013 yılının ilgili ayından başlamak üzere, söz konusu tutarın tamamı indirim konusu yapılana kadar, safi ücretin tespitinde gider olarak indirimi mümkündür.

Dönemsellik ilkesi gereği indirimin mümkün olmaması

Giderlerin ait olduğu dönemde indirilmesi ilkesi gereğince 2013 yılında toptan ödenen söz konusu primlerin; çalışıyor olmanız nedeniyle ödendiği yılın ilgili ayından itibaren safi ücretinizin tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkündür. Ancak; 2018 yılında ödeme belgesi ibraz etmek suretiyle 2018 yılından itibaren indirim konusu yapılması vergide dönemsellik ilkesi hükümlerine göre mümkün değildir.

İşveren zamanaşımı süresinde düzeltme isteyebilir

Bilindiği gibi Vergi Usul Kanunu'nun düzeltmede zaman aşımı hükümlerine göre ilgili yıllarda indirim konusu yapılamayan primlerle ilgili düzeltme zaman aşımı süresi içinde fazla ve yersiz tahsil edilen vergiler için işverenlerce düzeltme talebinde bulunularak fazla ve yersiz ödenen vergiler geri istenmesi mümkündür. (GİB'in 16/07/2019 tarih ve 50426076-120[63-2018/20-685]-E.52727 sayılı özelgesi)