Cumhurbaşkanlığı, 2023''ü Aşık Veysel Yılı ilan etti.
UNESCO da ünlü ozanın 2023 yılı boyunca çeşitli etkinliklerle anılacağını açıkladı.
Her iki kurum da aldıkları kararlarda, Aşık Veysel''in yalın bir Türkçe ile ortaya koyduğu eserlerde hüznün yanı sıra yaşama sevinciyle doğa ve insan sevgisini çarpıcı biçimde dile getirdiği vurgulandı.
Büyük bir değere ölümünden 50 yıl sonra da olsa böylesine sahip çıkılması elbette son derece güzel.
...
Bu vesileyle iki hatırlatma yapmak istiyorum.
Birincisi şu:
Aşık Veysel uzun yıllar yerel bir sanatçı olarak kaldı.
Doğduğu Sivas''ın Sivrialan köyü ve çevresindeki dar bir alanda elinde sazıyla dolaşıyor, türkülerini ve şiirlerini söylüyordu.
36 yaşına geldiğinde yani 1930 yılında Sivas dışında onu henüz tanıyan yoktu.
Değerli edebiyat adamı Ahmet Kutsi Tecer''in Sivas Maarif Müdürü olmasıyla kaderi değişti.
Tecer, düzenlediği şairler gecesinde Aşık Veysel''den çok etkilendi, tüm Türkiye''nin tanıması gereken bir değerle karşı karşıya olduğunu gördü.
Bundan sonrası kolaydı.
Veysel, Ahmet Kutsi Tecer''in desteğiyle diğer illere açıldı, hemen her ilde düzenlenen toplantılarda binlerce kişiye ulaşma fırsatı buldu.
Aşık Veysel''i yerel kalmaktan kurtaran ve yurt genelinde tanınmasını sağlayan Ahmet Kutsi Tecer''i de Aşık Veysel Yılı dolayısıyla saygıyla anmak gerekir.
Hatırlatacağım ikinci husus şu:
Daha önce bir vesileyle yazmıştım.
Metin Erksan, Aşık Veysel''in hayatını anlattığı "Karanlık Dünya" filmini çekmişti.
Sansür Kurulu filmi inceledi ve özetle şu gerekçelerle gösterilmesinin sakıncalı olduğuna karar verdi:
-Filmin adının "Karanlık Dünya" olması toplumun ruhsal durumunu olumsuz etkiler. Bu adla seyirci karşısına çıkması sakıncalıdır, değiştirilmesi gerekir.
-Aşık Veysel''in gözlerinin henüz çocukken çiçek hastalığı yüzünden kör olduğunun ifade edilmesi de kabul edilemez. Filmin bu şekilde gösterilmesi ülkemizin itibarını içte ve dışta zedeler, çocuklarını hastalandıklarında tedavi edemeyen ülke olduğumuz gibi bir algının doğmasına yol açar.
-Filmin bazı sahnelerinde buğday başaklarını görüyoruz. Ancak bu başaklar son derece cılız. Boylarının uzunluğunun otuz santimetre olduğu bile şüphelidir. Film şayet bu şekilde gösterilirse ülkemiz için iyi olmaz, tarımsal alanda aciz durumda olduğumuz izlenimi doğar. Söz konusu sahne ya filmden çıkarılmalı ya da cılız başakların yerine güçlü başakların olduğu görüntüler yerleştirilmelidir.
-Bir köylü kadının çıplak ayaklarla evinin dışında dolaşması da filmin kabul edilemez görüntülerinden biri olarak dikkat çekmektedir. Bu görüntüler Türk köylü kadınının çok yoksul olduğu, ayakkabısının bile bulunmadığı algısına yol açar ki böyle bir şeyi kabul etmek mümkün değildir.
Metin Erksan sansüre takılan filmi üzerinde yeniden çalıştı.
Filmin adı "Karanlık Dünya" değil, "Aşık Veysel''in Hayatı"ydı artık.
Aşık Veysel''in çocuk yaşta tedavi edilemeyen çiçek hastalığı yüzünden gözünü kaybetmesi sahnesi de filmden çıkarıldı, bunun yerine o yörede modern bir hastane varmış gibi gösterildi.
Cılız buğday başaklarının yerine bir Amerikan belgeselinden güçlü başak görüntüleri alındı.
Evinin dışında çıplak ayakla dolaşan köylü kadın da filmin kesilen kareleri arasında yer aldı.
Sonuçta film değiştirilen haliyle Sansür Kurulu''ndan onay aldı.
Madem 2023 Aşık Veysel Yılı ilan edildi.
O halde ünlü ozanın izin ve katkı vererek çekilen ancak sansürde adeta kuşa çevrilen filmin de sansüre uğramamış haliyle TRT ekranları yoluyla seyirciyle buluşturulması gerekir.
