Sağlığa en yararlı diyetler olarak kabul edilen ve tüm dünyada kabul gören Akdeniz diyetine, Okinawa diyetine bakıldığında, onların da temel olarak bitkisel besinlerden oluştuğu görülür. Akdeniz diyeti denildiğinde taze, çeşitli, rengarenk sebze ve meyveler, soğuk sıkım zeytinyağı akla gelirken; Okinawa diyeti denildiğinde taze ve çok az pişmiş çeşitli sebzeler ve otlar akla gelir. Akdeniz ve Okinawa diyetlerinde günlük alınan kalorilerin büyük bir kısmı bitkisel besinlerden gelmektedir. Her iki diyette de kırmızı et, işlenmiş et ürünleri yer almazken, deniz bağlantılı bölgelerin diyetleri olmamalarına rağmen balık önemli bir gıda olarak göze çarpmaz.
Akdeniz diyeti
Akdeniz diyeti; taze, yerel, rengarenk bitkisel besinlerden zengin bir diyettir. Diyette hayvansal ürün, doymuş ve trans yağ, tuz oranı düşüktür. Yapılan birçok çalışma bu diyetin başta obezite, tip II diabet, kardiyovasküler hastalıklar, kanser ve nörolojik hastalıklar olmak üzere birçok hastalığın önlenmesi ve düzeltilmesi ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Sağlık alanındaki geçerliliği biyokimyasal, klinik ve epidemiyolojik araştırmalarla gösterilmiştir. Akdeniz diyeti: Yüksek zeytinyağı tüketimi; sebze, meyve, tam tahıllar, baklagiller ve yağlı tohumlardan zengin; balık ve deniz ürünlerinin, süt, yumurta ve kümes hayvanlarının orta düzeyde; kırmızı etin düşük düzeyde yer aldığı bir diyettir. Bu diyet bol lif ve bitkisel ürün; tekli ve çoklu doymamış yağ asitleri, başta polifenol, karotenoidler ve flavonoidler olmak üzere antioksidanlar ve kükürtlü bileşikler içermektedir.
Akdeniz diyetinin temel özelliği zeytinyağı mı?
Akdeniz diyetinin temel özellikleri bol miktar sebze, meyve, yeşillik ve baklagiller tüketilmesi ve fazla miktarda fizik egzersiz yapılmasıdır. Ayrıca güneşin sağlığa yararlı etkileri; bitkisel besinlerin tazeliği ve çeşitliliği; diyetin oleik asit ve başta polifenoller ve karotenoidler olmak üzere antioksidanlardan zengin olmasıdır. Tüm bu bulgular Akdeniz diyetinin sağlıklı ve uzun bir yaşam için en uygun diyetlerden biri olmasının gerçek sebebinin zeytinyağının yanı sıra, taze ve renkli bitkisel beslenme ve hareketli bir yaşam tarzı olduğunu göstermektedir. Sızma (ekstra virgin) zeytinyağı en yüksek düzeyde polifenol ve antioksidan içeriğine sahip olup sağlık açısından en faydalı olan yağdır. Akdeniz diyetinin kalp damar hastalıklarını, inme ve kanser riskini düşürmesinin en önemli nedenlerinden biri zeytinyağı tüketimidir.
Okinawa diyeti
Okinawa adasında yaşayanların çok uzun ömürlü olmasının temel nedeni adada yaşayanların geleneksel yaşam biçimleri ve diyetleridir. Toplam kalorisi az, bitkisel kaynaklara dayalı, sessiz ve sakin, dingin, aktif bir yaşam tarzı bu geleneksel yaşam biçiminin temel unsurlarıdır. Okinawalılar az ve öz yerler ve genellikle sofradan yarı aç kalkarlar. Adada yoğun bir trafik akışı yoktur ve çevre kirliliğine yol açan sanayi tesisleri bulunmamaktadır. Amerika''ya göç eden Okinawalılarda yaşam süresi kısalırken, Okinawa''ya göç eden Çinlilerde ise ortalama yaşam süresi uzamaktadır. Bir ada ülkesi olmasına rağmen balık ve diğer deniz ürünleri diyette fazla yer almamaktadır. Yağsız et, süt ve süt ürünleri ile yumurtanın diyetteki yeri ise oldukça sınırlıdır. Balık dahil olmak üzere hayvansal ürünlerin diyetteki ağırlığı %10 oranındadır. Okinawa diyeti ağırlıklı olarak bitkiseldir ve sebze ağırlıklıdır. Sarı ve yeşil sebzeler, tatlı patates, soya ve soya ürünleri, diğer baklagiller bu sebze ağırlıklı diyetin temel unsurlarıdır. Tam tahıllar ve meyveler bu bitkisel diyetin ikinci derecede önemli besinleridir. Pirinç, Okinawa diyetinde diğer Japon şehirlerine göre çok az yer bulabilmektedir.
