Hain 15 Temmuz 2016 darbe girişiminden iki gün önce idi, Türkiye-Rusya Federasyonu arasında ilişkilerin yeniden başlatılmaya çalışıldığı süreçte turizm konularında danışman olarak toplantılara katılıyordum. Ankara'da Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin'in dış politika özel temsilcisi Prof. Aleksander Dugin ile yapılan ve üç gün süren görüşmeler sırasında, konu turizme geldiğinde; "İki ülke arasında var olan ticarette üçüncü ülke parası olan Dolar'ın kullanımdan kaldırılması gerektiğini, bunun başlangıcının da turizm sektöründe yapılabileceğini" söylemiştim. İlk söylediğimde bu teklife biraz şaşıran Sayın Dugin, "Döndüğümde muhataplarıma bu konuyu açacağım" demişti. 15 Temmuz 2016 akşam üzeri girişilen hain darbe girişimi nedeni ile Ankara'da üç gün mahsur kaldım.
19 Temmuz 2016 tarihinde Sayın Dugin'den gelen telefon umut verici idi, önerim muhatapları tarafından çok ilgi ile karşılanmış ve konu ile ilgili bir televizyon söyleşisi yapmak istediklerini söyleyerek beni Moskova'ya davet ettiler. Tabii ki hain darbe girişimi nedeni ile ülkemizdeki kısa süreli karışık ortamdan dolayı Moskova'ya gidemedim, ama Skype üzerinden televizyona bağlanıp, gerekçelerini de açıklayarak iki ülke arasında millî paraların kullanımı ile ilgili söyleşinin ilkini yaptık. 8 Ağustos 2016'da normale dönen ortamda Moskova'ya gittim ve 11 Ağustos 2016'da millî paraların kullanımı ile ilgili bir televizyon kanalında söyleşiye katıldım. Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan ve Sayın Putin de St. Petersburg'ta 12 Ağustos 2016'da konuyla örtüşen ve iki ülke arasında yapılan ticarette millî paraların kullanımı niyetlerini belirten açıklama yaptılar.
Sadece söylemde kalmaması, konunun uygulanabilir olması için gerekli olan altyapısal değişikliklerin yapılması talimatını da muhatap kurumlara verdiler. En son olarak Türk ve Rus Merkez Bankası yetkilileri iki ülke parasının paritesinin oluşturulması için de görüşmelerde bulundular ve bu konuda da anlaşmaya varıldı. Geldiğimiz noktada, iki ülke arasındaki ticarette millî paraların (Türk Lirası ve Ruble) kullanımının önünde bir engel kalmadı. Millî paraların ticarette kullanılması önerisini yapan kişi olarak kendimi manevi olarak çok mutlu hissediyorum. Çünkü hem Türk hem de Rus vatandaşları kur farkından dolayı para kaybetmek zorunda kalmayacaklar.
Bu öneriyi görüşmeler sırasında sunmamdaki en büyük neden, arasında mal ve hizmet ithalatı-ihracatı olan Türkiye ve Rusya Federasyonu'nun, bu ikili ticaretin hiçbir aşamasında olmayan üçüncü ülke konumundaki ABD Doları'nı ödemelerde kullanmasındaki mantıksızlıktı. Yani Türkiye-Rusya Federasyonu arasındaki ticaretten bu iki ülke kazanması ve onların millî paralarının kullanılması gerekirken başka bir ülkenin parası kullanılıyor ve o ülkenin parasına değer kazandırılıyordu.
Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan, millî paraların kullanımı ile ilgili gerekli talimatları vermiş ve bu konu ile ilgili seferberlik başlatmış olmasına rağmen, Turizm sektöründe durum çok daha içler acısı. Türk Lirası kullanımının nerede ise hiçbir şekilde "baz ücret olarak" kullanılmadığı sektörlerin başında turizm sektörü geliyor. 2016 yılında Rus yetkililerle yaptığımız görüşmeler sırasında kendilerine, "2017 yılından itibaren konaklama fiyatlarının ilk birkaç yıl Türk Lirası, daha sonrasında ise Ruble baz alınarak belirleneceğini, bu konuda da hem konaklama işletmelerine hem de turist getiren tur operatörlerine büyük görev düştüğünü" söylemiştim. Ama bugün sektörü ve fiyatları biraz incelediğimizde, şirketlerin sadece millî para kullanımını "slogan" olarak kullandıklarını, gerçekte böyle bir uygulamanın tarafı olmadıklarını gözlemliyorum.
Burada asıl görev Sayın Kültür ve Turizm Bakanı'na düşmekte, sektörü disiplin altına almak için bir dizi önlemler paketi uygulamaya koyması gerekmekte. Şöyle ki, bir konaklama tesisinin internet sayfasına girip rezervasyon yaptığınızda fiyat 522,78 TL gibi bir sonuç çıkıyor ise, bunun anlamı bu konaklama tesisi oda/gün fiyatlamasında ya Dolar ya da Avro'yu "baz fiyat" olarak uyguluyor demektir. Yoksa konaklama fiyatı Türk Lirası baz alınarak belirlenmiş olsa böyle garip bir rakam ortaya çıkmaz.
Sonuç olarak Türk ve Rusya Federasyonu yetkililerin uygulamaya koyma kararı aldığı "millî paralarla ticaret" son derece önemli bir gelişme olup, acilen yetkililerin alınan bu kararların sahada uygulanıp uygulanmadığının denetimini ciddi şekilde yapmaya başlamaları ülke ekonomisi için hayati derecede önem arz etmekte.
