Asker kökenli bir isim daha: Cevdet Sunay

Dördüncü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, 26 Mart 1966''da uzun süre tedavi gördüğü ABD''den koma halinde yurda getirilmiş ve Gülhane Askerî Tıp Akademisi Hastanesi''ne yatırılmıştı.

Kendisini muayene eden tıp heyetinin hazırladığı raporda, "cumhurbaşkanlığı görevini ifaya devam etmeleri mümkün değildir" deniyordu.

Bu raporun yazımından iki gün sonra yani 28 Mart 1966''da eski Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay, Cemal Gürsel''in yerine cumhurbaşkanı seçildi.

Sunay, Meclis''te kullanılan 532 oyun 461''ini aldı.

O tarihte Adalet Partisi tek başına iktidardı.

İsteseler sivil bir cumhurbaşkanı seçmeleri mümkündü.

Ama bu düşünceyi belki de sadece akıllarından geçirdiler, yüksek sesle ifade etme cesaretini bile gösteremediler.

Ordunun siyaset üzerindeki vesayeti öylesine güçlüydü ki, işaret ettikleri kişinin cumhurbaşkanı seçilmesi son derece doğal kabul edildi.

Cevdet Sunay''ın ilginç bir yaşamı vardı.

1917''de Kuleli Askerî Lisesi''nde öğrenciyken, Osmanlı ordusu askeri olarak Filistin cephesinde görev almış, girdiği bir çatışmada yaralanıp İngilizlere esir düşmüştü. Bir yıldan fazla esir kaldığı kamptan kaçmayı başararak yurda dönmüş, Maraş ve Antep''te Fransızlarla savaşmış, Sakarya Savaşı ile Büyük Taarruz''a da katılmıştı.

Cevdet Sunay''ın cumhurbaşkanlığının ilk yılları rahat, son yılları ise sıkıntılı geçti.

1965 seçimlerinde tek başına iktidara gelen Adalet Partisi, hem dünyadaki genel ekonomik ve siyasi tablonun etkisi hem de yaptığı bazı başarılı hizmetlerle ilk yıllarda göz doldurdu.

Bunun sonucunda 1969 seçiminde de başarılı oldu, oyların yüzde 46''sını aldı.

Ama içte ve dıştaki kimi gelişmeler sonucu hızla yıprandı. Ekonomik kriz baş gösterdi, geniş yığınlar işsizlik, hayat pahalılığı gibi sorunlarla boğuşmaya başladı.

Siyasi çekişmeler de hız kazandı.

Bu arada legal-illegal bir sürü örgüt ortaya çıktı, "anarşik olaylar" baş gösterdi.

Sonunda 12 Mart 1971''de ordu, Parlamento ve Hükümeti hedef alan bir muhtıra yayımladı:

Muhtıra metninde özetle şöyle deniyordu:

"Parlamento ve Hükümet süregelen tutum, görüş ve icraatıyla yurdumuzu anarşi, kardeş kavgası, sosyal ve ekonomik huzursuzluklar içine sokmuştur.

Bu durum süratle düzeltilmediği takdirde, Türk Silahlı Kuvvetleri kanunların kendisine vermiş olduğu Türkiye Cumhuriyeti''ni korumak ve kollamak görevini yerine getirerek, idareyi doğrudan doğruya üzerine almaya kararlıdır."

Bu muhtıradan sonra Prof. Nihat Erim başkanlığında ve ağırlığını Parlamento dışından teknokratların oluşturduğu bir hükümet kuruldu. Bunu ikinci Nihat Erim Hükümeti ile Ferit Melen Hükümeti izledi.

O dönemin önemli olaylarından biri, Parlamento''nun, anarşi olaylarına karıştıkları iddiasıyla yargılanan Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan''ın idamlarını onaylamasıydı. Bu idamlar infaz edildi.

Tüm bunlar olup biterken Çankaya Köşkü''nde oturmakta olan Cevdet Sunay fazla bir şey yapamadı, Parlamento''dan ve Hükümetten, Türk Silahlı Kuvvetleri''nin muhtırada yer alan isteklerinin yerine getirilmesini beklemekle yetindi.

Görev süresi 28 Mart 1973 tarihinde dolan Sunay, 12 Eylül 1980 tarihine kadar Cumhuriyet Senatosu''nda tabii üye olarak görev yaptı.

22 Mayıs 1982''de İstanbul''da yaşamını yitirdi, Ankara''da Devlet Mezarlığı''na defnedildi.