Yapı inşaat inşa ve satışı işleri faaliyetinde bulunan firmaların yurt dışında mukim Türk vatandaşlarına ve yabancı vatandaş ve kurumlara sattıkları konut veya işyeri satışlarının katma değer vergisinden istisna olduğu Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 13/i maddesinde düzenlenmiştir. İstisnanın en önemli koşullarından biri konut ya da işyeri bedelinin yurt dışında bulunan dövizin, Türkiye'deki bir bankaya transfer edilmek suretiyle getirilmesi, banka dekontuyla belgelendirilmesidir. Getirilen bedelin bir kısmının alıcının Türkiye'deki hesabından satıcının hesabına havale edilmesi bir kısmının ise fiziki olarak tesliminde katma değer vergisi istisnası durumu bu yazımızın konusu olacaktır.            

YASAL DÜZENLEME

Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1/1'nci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki yapılan teslim ve hizmetler KDV'ye tabidir.

Aynı Kanunun 13/i'nci maddesinde ise;

-              Konut veya iş yeri olarak inşa edilen binaların ilk tesliminde uygulanmak ve bedeli döviz olarak Türkiye'ye getirilmek kaydıyla,

-              Yurt dışında kamu görevleri nedeniyle bulunanlar hariç olmak üzere çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları,

-              Türkiye'de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler,

-              Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de olmayan ve bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye'de kazanç elde etmeyen kurumlara,

Yapılan konut veya iş yeri teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Kanunda açıkça belirtildiği üzere; bu şartları taşımadığı halde istisnanın uygulandığının tespit edilmesi halinde zamanında tahsil edilmeyen vergi, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizinden mükellef ile birlikte alıcı zincirleme yani eski deyimle müteselsilen sorumlu olduğu yasada belirtilmiştir.

Diğer bir husus da İstisna kapsamında teslim alınan konut veya iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkarılması halinde zamanında tahsil edilmeyen verginin, Kamu Alacakları Kanunu'nun 48 inci maddesine göre hesaplanan tecil faiziyle birlikte tapu işleminden önce elden çıkaran tarafından ödenmesi koşulu bulunmaktadır.

BEDELİN DÖVİZ OLARAK TÜRKİYE'YE GETİRİLMESİ

Konut veya iş yeri tesliminde katma değer vergisi istisnasının uygulanabilmesi için, bedelin en az %50'sinin satışa ilişkin faturanın düzenlendiği tarihten önce, kalan kısmının da en geç bir yıl içerisinde alıcı tarafından döviz olarak Türkiye'ye getirilerek satıcıya ödenmesi gerekmektedir.

Konu ile ilgili Gelir İdaresi Tebliği ile açıklamalar yapılmıştır:

-              Yurt dışında bulunan dövizin, Türkiye'deki bir bankaya transfer edilmek suretiyle getirilmesi esas olduğu,

-              dövizin Türkiye'deki bankaya transfer edilmesi durumunda, yapılan transfer işlemi banka dekontu ile tevsik edilmesi gerektiği,

-              ödemenin, yurt dışındaki bankalar tarafından verilen kredi kartları ile yapılması mümkün olduğu, kredi kartları ile yapılan ödemelere ilişkin dövizin Türkiye'ye getirildiğinin yurt içindeki ilgili banka tarafından verilecek bir dekont veya yazı ile tevsik edilmesi gerektiği açıklanmıştır.

ALICILAR DIŞINDA SATICI HESABINA YAPILAN ÖDEMELER

Alıcılar dışındaki gerçek veya tüzel kişiler tarafından bankalar aracılığıyla satıcıların hesabına yapılan döviz transferleri de aşağıdaki koşullarla kabul edilmektedir:

-              Döviz transferine ilişkin banka dekontunda alıcıya ve teslime konu konut veya iş yerine ilişkin bilgilere (proje adı, adresi, bağımsız bölüm numarası) yer verilmesi veya,

-              Dövizi transfer eden gerçek veya tüzel kişiler tarafından, transfere konu tutarın alıcı adına gönderildiğine dair satıcıya, alıcı ve teslime konu konut veya iş yerine ilişkin bilgileri (proje adı, adresi, bağımsız bölüm numarası) içeren bir izin belgesi yani eski deyimle muvafakatname verilmesi,

 Koşulu ile istisna uygulamasında Türkiye'ye getirilen döviz olarak kabul edileceği açıklanmıştır.

DÖVİZİN FİZİKİ OLARAK GETİRİLMESİ

Yurt dışında bulunan dövizin Türkiye'ye alıcı tarafından fiziki olarak getirilmesi de mümkün olup, bu durumda dövizin Türkiye'ye getirilmiş olduğunun tevsikinde gümrük idaresinden alınan belgelerle kabul edilmektedir.

Diğer taraftan, dövizin Türkiye'ye fiziken getirilmesi veya alıcının Türkiye'de bulunan hesabına yurt dışından transfer edilmesi durumunda, söz konusu bedelin satıcıya banka aracılığıyla ödenmesi ve bu ödemenin banka dekontuyla tevsik edilmesi gerekmektedir. Yurt dışından döviz olarak getirilen bedelin satıcıya Türk Lirası olarak ödenmesi de mümkündür.

KANUN YÜRÜRLÜĞÜNDEN ÖNCE GELEN DÖVİZLER

Bu istisnayı düzenleyen 6824 sayılı Kanunun Resmî Gazete'de yayımlandığı 8/3/2017 tarihinden önce getirilen dövizler, bu istisna kapsamında Türkiye'ye getirilen döviz olarak değerlendirilmez. Ancak, belirli konut veya iş yeri almak amacıyla bu tarihten önce getirilen ve satıcıya ödenen dövizler, tevsik edilmek şartıyla istisna kapsamında teslime konu edilen konut veya işyerlerine ilişkin Türkiye'ye getirilen döviz olarak kabul edilmektedir.

MALİYEYE İNTİKAL EDEN BENZER OLAY

Maliye'ye intikal eden benzer bir olay için verilen özelgenin sonuç bölümü aşağıdaki gibidir: ''Buna göre, şirketinizin yurt dışında mukim müşterisine halen devam eden projenizden 10/12/2019 tarihinde kat irtifakı tapusu ile yaptığı konut satışına ilişkin bedelin bir kısmının müşterinin Türkiye'de bulunan kendi hesabından Şirketiniz hesabına, bir kısmının ise Şirketiniz hesabına elden para yatırmak suretiyle yapılması durumunda, söz konusu bedellerin Tebliğin yukarıda belirtilen bölümünde belirtilen süre zarfında yurt dışından gelen döviz olduğunun yine Tebliğde aranan şekilde tevsik edilmesi kaydıyla KDV Kanununun 13/i maddesinde yer alan istisna uygulamasından yararlanılması mümkün bulunmaktadır.''(Gelir İdaresi Başkanlığı Bursa Vergi Dairesi  Başkanlığı'nın 45404237-130[I-20-61]-68778 sayılı özelgesi).