Hemen herkes asgari ücret deyip duruyor ve lakin aslında asgari ücret tespitinde önemli olan emekçiler için namerde muhtaç olmadan, insan onuruna yakışan, insanca yaşam ücretinin belirlenmesidir.
Malum vahşi kapitalizm döneminde emekçiler hiçbir garantiye sahip olmadan, insanlık dışı koşullarda ve çok düşük bir ücrete çalıştırılıyorlardı. O dönemlerde emekçilerin kaderi patronların iki dudağı arasındaydı, "ekmek veriyoruz ya, daha ne istiyorlar" anlayışı hâkimdi.
İstenen ise hakça bir düzende, çalışanın emeğinin karşılığını almasıydı, işte asgari ücret uygulaması bu talep üzerine ortaya çıktı ve emekçilerin sömürülmesini engellemek için dünyanın bütün gelişmiş coğrafyalarında resmen yürürlüğe girdi.
Bugün de ülkemiz de dahil olmak üzere birçok ülkede asgari ücret uygulaması yürürlüktedir.
Ülkemizde de asgari ücret yürürlüktedir, lakin bizde asgari ücret ortalama ücrete dönüşmüş durumdadır.
Dünya genelinde asgari ücret vasıfsız ve kıdemsiz çalışanlara verilebilecek an alt ücret seviyesini tespit eder. Bizde ise çalışanların yaklaşık yüzde 40'ı asgari ücret seviyesinde maaş almaktadırlar. Bu tüm Avrupa ülkelerindeki en yüksek orandır. Dahası geri kalan ücretler de asgari ücrete çok yakın seviyelerde belirlenmektedir. Üstelik bir çok eğitimli ve vasıflı çalışan da asgari ücret seviyesinden maaş almaktadır. Asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alan işçilerin sayısı 9,7 milyondur. Bütün ücretli çalışanların yüzde 50'ye yakını bu kapsamdadır. Sonuç olarak asgari ücret azami sayıdaki işçiyi ilgilendirir hale gelmiştir.
MİLLÎ GELİRİN ALTINDA
DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından her yıl düzenli olarak hazırlanan asgari ücret araştırması bu yıl Salgın Günlerinde Asgari Ücret Gerçeği Araştırması-2021 başlığı ile yayımlandı. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu'nun bu rapordan paylaştığı bilgilere göre 3,3 milyon işçi (bütün ücretli çalışanların yaklaşık yüzde 17'si) asgari ücretin altında bir ücretle çalışıyor. Asgari ücretin yarısından daha az ücretle çalışan işçi sayısı 1 milyona yakın. Asgari ücret ve altında bir ücretle yaşamını sürdürmek zorunda olan işçilerin toplam sayısı 7,5 milyon (bütün ücretli çalışanların yüzde 38,3'ü) civarındadır.
Covid-19 salgınıyla birlikte ücretlerde çok önemli kayıplar yaşanmış ve asgari ücret altında gelir elde edenlerin sayısı artmıştır. 1.168 TL ödenekle zorunlu ücretsiz izne çıkarılanlar asgari ücretin yarısı kadar bir gelirle yaşamaya zorlanıyorlar.
DİSK-AR tarafından hazırlanan rapora göre 1978'de kişi başına millî gelirin yüzde 3,4 üzerinde olan asgari ücret, aradan geçen 42 yılda kişi başına millî gelirin yüzde 40 altına düştü. Asgari ücret kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt asgari ücretin 2020 yılında 2.943 TL değil, 4.995 TL olması gerekirdi.
2010'da Avrupa'da Türkiye'den düşük asgari ücrete sahip 12 ülke varken, 2020'de bu sayı 3'e düştü. Türkiye'den daha düşük asgari ücrete sahip ülkeler Sırbistan, Bulgaristan ve Arnavutluk'tur. Ancak 2020 Kasım ve Aralık ayındaki güncel döviz kur dikkate alındığında Türkiye'deki asgari ücretin Arnavutluk hariç Avrupa'daki en düşük asgari ücret olduğu açıktır. Çin'de asgari ücretin düşüklüğünden bahseder, Çinli emekçilerin nasıl sömürüldüğünden dem vururduk, artık Türkiye'de asgari ücret Çin'deki asgari ücretin bile altına düşmüş bulunmaktadır.
KAYIT DIŞI ÇALIŞANLAR
Merkez Bankası'nın yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına göre 2003 yılında asgari ücretin yıllık tutarı ile 25 altın alınabilirken 2020'de yıllık net asgari ücretle sadece 10 Cumhuriyet altını alınabilmektedir.
Türkiye'de asgari ücret ile çalışmakta olanların nasıl da yoksullaştığı bu son iki veride açıkça görülmektedir.
Bu durum böyle gitmez, gitmemelidir, çalışan herkes insanca yaşayacağı bir ücret elde edebilmelidir; yoksa iş barışı bozulur, sadece iş barışı da değil yaygın işsizlik ve gelirsizlik sonucunda asayiş ve hatta siyasi istikrar bile zarar görür.
Diğer yandan ülkemize kontrolsüzce alınan ve kayıt dışı olarak çalışan mülteciler asgari ücret seviyesinden aşağıda ve herhangi bir sosyal güvenceye tabi olmadan, kayıt dışı olarak çalışmaktadırlar. Bu durum da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı çalışanların iş bulması ve emeklerinin karşılığını almasında önemli miktarda sıkıntı yaratmaktadır. Bu durum derhal düzeltilmelidir.
Sonuç olarak asgari ücreti insani bir seviyeye çıkarmazsanız bu halk sizi ilk seçimde sandığa gömer, demedi demeyin...
