Ülkemizde enflasyonun çok ama çok yüksek olduğunu hepimiz biliyoruz bu konuda bir tereddüt yok, fakat enflasyon küresel ölçekte Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliğinde de yüksek ve daha da yükselmesinden korkuluyor.
ABD'de enflasyon kasımda yıllık yüzde 6,8 olarak gerçekleşirken, Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin medyan beklentisi aralık ayında enflasyonun yüzde 7,1'e ulaşacağı yönünde olmuştu.
Siz bu makaleyi okuduğunuzda ABD'de enflasyon verileri açıklanmış olacak ve çok büyük bir olasılıkla bu seviyelerde gerçekleşecek.
ABD Merkez Bankası Fed'in Başkanı Jerome Powell, yüksek enflasyonun ABD'deki ekonomik toparlanma için "ciddi bir tehdit" olduğunu ve Fed'in enflasyonu dizginlemek için gerekeni yapacağını söyledi.
ABD Senatosu Bankacılık Komitesi'ne hitap eden Powell, Fed'in sıfıra yakın seviyedeki faiz oranlarını artırmaya ve $8,8 trilyonluk bilançosunu küçültmeye başlayacağını söylerken, bunu aşırı ısınan bir ekonomiyi soğutmaya yönelik bir politika olarak değil, pandemi döneminde uygulamaya sokulan ultra gevşek acil önlemlerin kaldırılması olarak sundu.
Bu yıl normal arz koşullarına dönüleceğini düşündüğünü belirten Powell, "Enflasyonun beklenenden daha uzun süre yüksek seviyelerde kaldığını görürsek, faiz oranlarını zaman içinde daha fazla artırmak zorunda kalırsak, artırırız." dedi.
Powell, faizlerin hangi ay itibarıyla artmaya başlayacağı konusunda işaret vermese de bilançoyu küçültmeye bu yıl başlayacaklarını net olarak ortaya koydu. Fed'in iki bölgesel başkanı da açıklamalarında Powell'ı destekledi.
Almanya'da Federal İstatistik Dairesi de, Aralık 2021'e ilişkin enflasyon verilerini açıkladı.
Açıklanan verilere göre, geçen Aralık'ta tüketici fiyatları 2020 yılının Aralık ayına kıyasla yüzde 5,3 arttı. Bu, neredeyse son 30 yılın en yüksek enflasyon değeri olarak kayıtlara geçti.
İngiltere'de Tüketici Fiyat Endeksindeki artış, yıllık bazda Ekim ayındaki %4,2 değerinden Kasım ayında %5,1'e yükseldi. Bu artış son on yılın en keskin artışı olup, Merkez Bankası'nın hedefinin de iki katından fazladır.
Euro Bölgesi enflasyonu, Aralık 2021'de bir önceki yıla göre yüzde 5 oranında artış göstererek tahminleri geride bıraktı. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), aralık ayındaki enerjideki enflasyonun yüzde 26; gıda, alkol ve tütündeki enflasyonunun yüzde 3,2, çekirdek enflasyonun da yüzde 2,6 olduğunu bildirdi. Böylece Avro Bölgesi enflasyonu, 1997'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Enflasyon artıyor, neden?
Bunun en önemli sebebi pandemi koşulları ile mücadele edebilmek için uygulanan ultra gevşek para ve maliye politikaları olmuştur. Özellikle dolar ve euro gibi rezerv paraları basan ekonomi yönetimleri adeta helikopter ile para saçmış ve sonuçta dolaşımdaki para miktarının olağanüstü boyutlarda artmasına yol açmışlardır. Ekonomi bilimi kâğıt paraların dolaşımdaki miktarı artınca değeri ve satın alma gücünün düşeceğini söylemektedir. Ultra düşük hatta enflasyonun altında negatif reel faiz hadleri dolayısıyla paraların düşüşü hızlanmıştır.
Bilindiği üzere bu ülkemizde Erdoğan tarafından dile getirilen "faiz sebep enflasyon sonuçtur" iddiasının tam tersine bir gelişmedir, faizlerin düşürüldüğü ve parasal genişlemenin arttığı tüm ülkelerde enflasyon artmıştır. Bu gözlem bize Erdoğan'ın iddiasının tam tersi bir gerçeklik olduğunu ispatlamaktadır.
Kâğıt paraların değeri tamamı ile o paranın dolaşımdaki miktarı ve o parayı basan otoritenin itibarı ile ilgilidir. Miktar artar, itibar azalırsa paranın değeri düşer. Faiz ise kâğıt parayı elde tutmayı, biriktirmeyi teşvik eden en önemli araçtır faiz sayesinde paraya olan talep artar. Siz negatif faiz verirseniz o paraya talep olmaz, insanlar birikimlerinin erimesini seyretmektense ya enflasyona karşı korumalı başka yatırım araçlarına yönelirler veyahut da parayı harcarlar. Para harcamanın getireceği ek talep ise enflasyonu talep yönlü olarak artıracak şekilde etkiler.
Şimdi dünya enflasyon ile mücadele için zor bir uğraşa girişecek, enflasyonun yükselmesi çok kolay, düşürülmesi ise oldukça zor bir iştir.
