Son iki yılda yaşanan sağlık ve ekonomi krizlerinin ardından şimdi de bir enerji krizi mi yaşayacağız sorusu, küresel piyasaların gündemini işgal ediyor.
Dünyanın dört bir yanından küresel bir enerji krizinin habercisi olabilecek duyumlar yağıyor.
Açıkçası görünen o ki arz talep dengesizliğinden kaynaklanan kriz, ciddi fiyat artışları yaratmakla kalmayıp enerjiye fiilen ulaşımı da aksatabilir.
Özellikle kuzey yarım kürede kış ayları sert geçer ve uzun soğuk dönemler yaşanırsa sorun büyüyecekmiş gibi görünmektedir.
Önce gelen haberlere bir bakalım:
Avrupa'da ve özellikle de İngiltere'de hissedilmeye başlanan enerji krizinin Asya ve Amerika'ya da yayılması bekleniyor. Kuzey yarım kürede soğuk bir kış geçirilmesi durumunda enerji arzındaki açığın sanayide daha fazla üretim kesintisine ve daha yüksek enerji faturalarına neden olarak pandemi sonrası büyümeyi yavaşlatması öngörülüyor.
Görünen o ki tedarik darboğazları nedeniyle zaten bozulmakta olan küresel büyüme görünümü, fabrikalara enerji sağlayan ve konutları aydınlatıp, ısıtan doğalgazdan kömüre birçok enerji kaleminde yaşanan fiyat rallileriyle daha da kötüleşiyor.
Financial Times'a konuşan Westpack Küresel Piyasa Stratejisti Robert Rennie; "Kış aylarında sadece İngiltere ve Avrupa'da değil, küresel ölçekte olası bir enerji krizi öngörüyoruz" diyor.
Bloomberg'de yer alan enerji analizine göre, en kötü senaryoda; Mayıs 2020'den bu yana gösterge doğalgaz vadelilerinin yüzde 1,300 artış kaydettiği Avrupa'da stokların tarihi dip düzeylerde olması nedeniyle, soğuk bir kış geçirilirse elektrik kesintileri dahi yaşanabilir, denilmektedir.
Dünyanın diğer bir ucunda ise Avustralya kömürü 204 dolarla 2008 rekorunu tazelemiş bulunuyor.
Çin Halk Cumhuriyetinde rekor seviyelere çıkan kömür fiyatları, elektrik üreticilerinin mevcut tarifelerde zarar etmelerine neden olurken, bazı üreticileri talebi karşılamak için üretimi artırmaktan alıkoyuyor. Hâlihazırdaki kömür darlığı Çin'de büyük bir elektrik krizinin yaşanmasına neden olmaktadır. Soruna çözüm arayan yönetim, enerjide artan arz darlığına karşı sanayinin kullandığı elektriğin fiyatını artırmayı düşünüyor, sanayi kesimi için yapılan artışın krizin çözümüne yetmemesi durumunda, konutlar için de fiyatların arttırılması söz konusu olabilir deniliyor. Böyle bir durumda fabrikalara kesilecek yüksek elektrik faturaları elbette ülkede enflasyon endişelerini de artıracak.
Çin'de yaygın elektrik kesintilerine devlet müdahalesi konuşuluyor, Çin'in en büyük kamu şirketi Çin Devlet Şebeke Kurumu, halkın temel ihtiyaçlarının karşılanması ve elektrik kesintilerinin önlenmesi için kapsamlı tedbirler alınacağını kaydetti.
Avrupa'da 70 Euro'yu aşan gösterge doğalgaz fiyatları sonrası gübre üreticileri de kepenk kapatmaya başladı. Karbondioksit arzını da vuran bu kapanmalar hayvancılıktan çimentoculara, nükleer santrallerden içecek sektörüne etkileri olacak bir gelişme olarak görülmelidir.
İngiltere'de birçok enerji şirketi batma noktasına geldi ve hükümet enerji şirketlerine devlet kredisi vermeye başladı. Ülkede 8 bin akaryakıt istasyonunun büyük bir çoğunluğunda panik alımları nedeniyle yakıt kalmazken, Başbakan Boris Johnson kaosu engellemek için istasyonlara askeri güç konuşlandırmak zorunda kaldı.
Güney Kore ise sekiz yıldır ilk kez elektrik fiyatlarını artıracağını söyledi.
Eylül ayı başında elektrik faturaları giderek artan İspanyollar sokaklara döküldü. 2020'de 1 megawatt elektriğe 40 euro ödeyen İspanyolların bu yıl aynı enerji için ödediği bedel 115 euroyu aştı.
Brent tipi petrol ise arz yönlü endişeler ile 90 dolara doğru ilerliyor.
Bütün bu bilgiler koşar adım bir enerji krizine gidildiğini göstermektedir. Zaten pandemi nedeni ile ortaya çıkan büyük ekonomik ve sosyal kriz şimdi birde enerji krizi ile derinleşirse vay ki ne vay vatandaşların haline…
